Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom mannelijke boktorren tijdens knokpartijen elkaars antennes proberen te breken
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de marmerschelp als sierraad van de prehistorische mens Veel speciaals lijkt er over de marmerschelp niet te vertellen. Ja, ze is mooi, met haar marmerachtige, bruingeel-witte kleurpatroon en haar twee bijna perfect symmetrische kleppen, die na haar dood nog lange tijd aan elkaar blijven hangen. Bovendien is ze eetbaar en zelfs lekker – in andere talen heeft ze namen als ‘zeeamandel’ en ‘bitterzoet’ …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom de vrouwtjes van de holenspin manvriendelijk door het leven gaan Mede door de inbreng van Belgische spinnenkenners, verenigd in de Belgische Arachnologische Vereniging (Arabel), kreeg de holenspin de eer om dit jaar als twintigste ambassadeur van de fascinerende spinnenwereld te fungeren: ze werd verkozen tot ‘Europese spin van het jaar’. De holenspin is de enige vertegenwoordiger van de holenspinfamilie in onze contreien – de familie …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: nee, sperwers eten geen hondjes Sperwers worden steeds meer in tuinen gezien, zeker waar vogels gevoederd worden.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het mysterie van het piepkleine dwergpuntje en de grote eieren Met een lengte van maximaal 1,5 millimeter is het dwergpuntje het kleinste slakje in onze contreien.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom de steenmarter toch vooral een nuttig dier is Floere het fluwijn heeft niet dezelfde literaire renommee als Reinaert de vos, maar hij zou het wel verdienen. Zeker nu hij recent Vlaanderen heroverd heeft.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: ook een eenvoudig diertje als de steurgarnaal kan persoonlijkheid etaleren De garnalen die kinderen op onze stranden met een netje uit bij laagwater achtergebleven poeltjes scheppen, zijn niet zelden steurgarnalen. De diertjes zijn grotendeels doorschijnend en worden tot vijf centimeter lang. Ze kunnen een breed gamma aan biotopen en omgevingsomstandigheden aan, zodat ze een ruime verspreiding kennen. Temperatuur en zoutgehalte van het water mogen fors …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: voor het eerst heeft de vijgenwesp zich in België voortgeplant Je hoeft niet naar speciale biotopen te trekken om biologische primeurs te pakken te krijgen. Dierenarts Kristof Baert van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) ontdekte op 1 mei in een vijgenboom in zijn Oost-Vlaamse tuin een larve van een vijgenwesp. Op de foto die hij van het beestje maakte, is niet meer te …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het waterhoen houdt er een complex gezinsleven op na Waterhoentjes zijn alomtegenwoordig in ons landschap. Ook wereldwijd hebben de bruinzwarte ralletjes met de lange groene tenen en opvallende rode snavel met gele punt een ruime verspreiding. Vóór taxonomen ze opsplitsten in verschillende soorten, was hét waterhoen bijna een kosmopoliet. ‘Onze’ versie van de soort komt voor in grote delen van Afrika en Eurazië – …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de oliekever maakt het zichzelf nogal moeilijk Oliekevers danken hun naam aan de olieachtige stof die ze uit hun kniegewrichten afscheiden, en die een irritante – dikwijls als ‘blaartrekkende’ omschreven – werking heeft. Ze gebruiken ze ter verdediging. Een voorbeeld is de Spaanse vlieg, die helemaal geen vlieg is, maar een kever. Ze is in poedervorm lang als een afrodisiacum beschouwd, maar …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het machospookkreeftje is wel héél vrouwvriendelijk voor een macho Spookkreeftjes zijn kleine mariene vlokreeftjes met een bizar voorkomen. Ze zien eruit als een gebocheld knokig geraamte met angstaanjagende uitsteeksels. Een algemene inheemse soort heet trouwens ‘wandelend geraamte’. Er is ook een graatmager ‘teringlijdertje’. De diertjes inspireerden dus zelfs biologische naamgevers tot macabere verzinsels.De grootste soort in onze wateren is het machospookkreeftje. Zijn mannetjes kunnen …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het ziet er niet goed uit voor grashommel De populaties van de meeste bestuivende insecten, zoals hommels en andere bijen, staan onder druk.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom de zwarte roodstaart menselijke infrastructuur nodig heeft bij ons Een eeuw geleden was de zwarte roodstaart bijna exclusief een vogel van rotsachtige zones in berggebieden. Maar hij raakte geleidelijk aan vertrouwd met menselijke bebouwing.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: ook de schorpioenvlieg houdt van een romantische etentje uit De naam ‘schorpioenvlieg’ is twee keer biologische nonsens.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe één van de acht armen van de octopus fungeert als paringsorgaan De meeste inktvissen die in de Noordzee voorkomen, zoals zeekatten en pijlinktvissen, hebben tien armen: acht gewone en twee speciale ‘tentakelarmen’. Octopussen missen die laatste en zijn dus achtarmen. Officieel komt alleen de kleine octopus in ons deel van de Noordzee voor, maar de gewone is ook al opgedoken. Wereldwijd zijn deze soorten niet bedreigd, …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: onze bijen zullen moeten leren zelf de Aziatische hoornaar af te slaan In 2004 werd in Frankrijk de eerste Aziatische hoornaar ooit in Europa opgemerkt. De grote wespenkoningin was waarschijnlijk meegelift met een vrachtschip in een lading Chinees porselein voor een bonsaikweker. Na aankomst ontsnapte ze en maakte ze ergens een nest. Het volstond als startpunt voor een succesvolle verovering van West-Europa.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de rivierprik is de vampier van onze onderwaterwereld Een rivierprik ziet eruit als een dunne, bruine darm van een kleine halve meter lang met aan de voorkant een aantal gaatjes. Het voornaamste gaatje is een ronde mondschijf met vijf tot zeven vlijmscherpe tandjes, die de primitieve vis gebruikt om te parasiteren op echte vissen, zoals makrelen. Hij bijt zich vast in een vis, …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: het groentje komt uit de familie van de blauwtjes Het groentje valt op door de flonkerende groene kleur van de onderkant van zijn vleugels. De bovenkant is gewoon bruin. In zit plooit de vlinder zijn vleugels altijd dicht, zodat uitsluitend het mooie groen te zien is. Helaas zit hij bij voorkeur in ontluikende struiken of berkenboompjes, waardoor hij opgaat in zijn biotoop. Hij heeft …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe eendenmossels onze zeeën veroveren Eendenmossels behoren tot de bizarste creaturen die op onze stranden kunnen aanspoelen. Veel mensen raken wat in de war als ze op een stuk hout of een fles in de vloedlijn een collectie rubberachtige stelen met rare plaatjes op de top aantreffen. De term ‘aliens’ is al gevallen.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de kevercicade ontwikkelde een tandwiel, lang vóór de mens Kevercicaden zijn insecten die zelden groter worden dan een halve centimeter. Ze zien er wat platgeslagen uit, maar hebben grote ogen. In onze contreien komen twee soorten voor: de zeldzame boomkevercicade en de klimopkevercicade. Die leeft niet alleen op klimop maar ook op liguster, waardoor hij algemeen geworden is in tuinen en parken. Op warme …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: buizerds paren liever met soortgenoten die er hetzelfde uitzien als zij Als er één soort in onze contreien de voordelen van variabiliteit en opportunisme ruim etaleert, is het wel de buizerd. Hij is onze algemeenste roofvogel en waarschijnlijk de talrijkste roofvogel in Europa. Het Europese broedbestand wordt op meer dan driekwart miljoen koppels geraamd.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe de kamsalamander profiteert van helpende mensenhanden Biologen gaan ervan uit dat kamsalamanders al 40 miljoen jaar meegaan in de geschiedenis van het leven – dat is véél langer dan wij. Ze worden soms als ‘waterdraakjes’ omschreven, omdat de mannetjes in het voortplantingsseizoen een grote gekartelde kam krijgen op hun rug en staart. De dieren kunnen 20 centimeter lang worden. Ze hebben …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de traditie van spieringvis eten lijkt bij ons te zijn uitgestorven Vissen beroeren zelden de emoties. Ze zijn nochtans van groot belang geweest om velen van ons in leven te houden. Er zijn wetenschappers die volhouden dat de mens zonder vis nooit de wereld had kunnen veroveren. In die zin is het realistisch te veronderstellen dat de spiering een sleutelrol heeft gespeeld in de kolonisatie van …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: waarom duiven tammer zijn in een stadscontext In de 16e en 17e eeuw hadden sommige Vlaamse meesters de gewoonte om inheemse dieren in hun schilderijen te verwerken, meestal dood in ‘stillevens’ op een tafel. Biologen onderzoeken of de kunstwerken hen iets kunnen vertellen over de evolutie van de fauna in onze regio. Zo stelden ze vast dat er nooit houtduiven geschilderd werden, …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: vooral in de lente worden reeën weleens slachtoffer van ons verkeer Over de ree hoeven we ons gelukkig geen zorgen te maken. Het Vlaamse reeënbestand wordt op 20.000 exemplaren geschat en neemt bovendien nog toe. De stijging zou te maken hebben met het veelzijdiger worden van ons landschap, hoe onwaarschijnlijk dat ten tijde van groeiende weerstand tegen Vlaamse natuur ook klinkt. Onze bossen worden ouder, en …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: grauwzwarte renmieren nemen medicatie als ze zich niet goed voelen Sommige mieren zijn echte softies en gedragen zich ook zo. De grauwzwarte renmier, ook wel zwarte bosmier geheten, is er een voorbeeld van. Het zijn brave beestjes die conflictvermijdend door het leven gaan. Dat maakt hen wel wat kwetsbaar, zoals veel soorten die niet assertief of agressief uit de hoek komen. Als softies zijn ze …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de Pacifische zeepok verovert de wereld, ook bij ons Charles Darwins ontdekking van evolutie door natuurlijke en seksuele selectie wordt steevast gekoppeld aan zijn waarnemingen van darwinvinken op de Galapagoseilanden. Maar Darwin had tijdens zijn wereldreis amper aandacht gehad voor de vinken. Hij was niet in goeden doen op de eilanden, door een opstoot van heimwee en het besef dat hij na het verlaten …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: hoe de boomklever profiteert van het succes van de specht Sommige mensen zien in boomklevers een kruising tussen mezen en spechten. Er is iets voor te zeggen, hoewel het taxonomisch een ketterij is. Met hun lichtblauwe rug en rosrode onderkant zouden boomklevers inderdaad kunnen doorgaan voor – weliswaar nogal dikke – mezen. Maar ze gedragen zich als spechten. Ze hangen constant aan takken en stammen, …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de grote blauwkopworm levert ons een belangrijke ecosysteemdienst Het is niet altijd nuttig veel soorten in een gemeenschappelijke zak te steken, zoals dé regenworm. Een ogenschijnlijk banaal en bescheiden onderscheid tussen soorten kan toch beduidende verschillen in voorkomen en gedrag betekenen. In onze contreien komen minstens 25 soorten regenwormen voor. Sommige lijken erg op elkaar, zoals de gewone blauwkopworm en de grote. De …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: tepelhorens doen probleemloos aan kannibalisme Als je op onze stranden een grote tepelhoren vindt, is het dier zelf meestal morsdood en zijn huisje leeg. Het gaat om een zeeslak die 4 centimeter groot kan worden en doorgaans veel dieper dan de laagwaterlijn in de zeebodem leeft. Haar schelp bestaat uit maximaal zeven windingen, waarvan de laatste veruit de grootste is: …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: kans is reëel dat je elke winter op onze stranden dezelfde drieteentjes ziet Als je tijdens een winterwandeling op een strand kleine, bijna witte vogeltjes met snelle pootjes langs de waterlijn ziet lopen, kun je er zo goed als zeker van zijn dat het om drieteenstrandlopers gaat. De beestjes hebben de grappige gewoonte om vlak voor aanspoelende golven het strand op te spurten. Ze hebben een bekje van …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: waarom haar- en andere kwallen zo succesvol zijn De blauwe haarkwal is de stekeligste van alle kwallen op onze stranden.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: domesticatie behoedde onze knobbelzwanen voor uitroeiing
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: waarom jongen van de grijze zeehond vaak kerstkinderen zijn
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: de fuut als voorbeeld van wat een ‘perfect koppel’ kan zijn
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: bosslankmieren leven langer als ze besmet zijn door een lintworm
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: driehoekkapoentje wordt getest als luizenbestrijder
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: niets witter in de vogelwereld dan het wit in de staart van de houtsnip
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: waarom het herstel van de lynxpopulatie in Europa moeizaam verloopt
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: waarom de bonenspintmijt een evolutionair succes is
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: er hangt elektriciteit tussen parasitaire rondwormen en hun slachtoffers
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: weinigpoten zijn harteloze diertjes, letterlijk Weinigpoten zijn harteloze diertjes. Letterlijk. Ze zouden wel slim zijn.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: muiltjes zijn mooi voorbeeld van transseksualiteit in de natuur
