Alles wat u moet weten over de Factcheck van Knack

Welke beweringen worden gecontroleerd? Hoe werken we? Wie zijn de mensen achter Factcheck? Een antwoord op deze vragen en meer leest u hier.

Wat?

Factcheck van Knack is een wekelijkse rubriek die al meer dan negen jaar in ons magazine en sinds 30 augustus 2016 ook online verschijnt.

Factcheck is een sectie binnen Knack, dat op zijn beurt deel uitmaakt van Roularta Media Group, een Belgisch beursgenoteerd mediabedrijf dat in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) geregistreerd staat onder het nummer 0434.278.896.

Sinds mei 2020 publiceren we met de regelmaat van de klok ook factchecks die alleen online en niet in ons papieren magazine te zien zijn. 

In de aanloop naar de Europese verkiezingen van juni 2024 is Knack een van de partners in een samenwerkingsproject waarbij meer dan veertig organisaties onder leiding van het EFCSN (European Fact-Checking Standards Network) helpen om weerwerk te bieden tegen desinformatie over de Europese verkiezingen. Meer daarover vindt u op elections24.efcsn.com.

Mission statement

Met Factcheck wil Knack in onzekere tijden een dam bieden tegen mis- en desinformatie. Kernwaarden die ons denken en handelen daarbij sturen zijn onafhankelijkheid, transparantie, en accountability. We nemen verantwoordelijkheid over ons werk. Transparant, open en eerlijk, omdat we geloven dat die manier van werken het vertrouwen in ons werk en in de journalistiek tout court kan sterken.  

Hoe werken we?

Factchecking is een apart journalistiek genre en een vorm van bronkritiek. Het is een specifiek type onderzoeksjournalistiek waarbij journalisten proberen na te gaan of een claim die in de publieke ruimte is verschenen feitelijk klopt of niet, en duiden waarom dat zo is.

Typisch aan factchecking is dat het journalistieke onderzoek resulteert in een beargumenteerde conclusie over hoe accuraat de claim is. Factcheck overstijgt ‘enerzijds-anderzijds-berichtgeving’ en neemt voor het eindoordeel als enige leidraad de feiten zoals die op het moment van onderzoek en publicatie gekend (kunnen) zijn.

Of de claim klopt, op grond van welk onderzoek en waarom, beantwoordt Factcheck onafhankelijk en transparant. Die openheid of transparantie typeert het genre. De belangrijkste bronnen in onze argumentatie – wetenschappelijke studies, expertinterviews, onderzoeksrapporten, statistieken, online artikelen, online research of OSINT-technieken (open source intelligence) … – noemen we met naam en toenaam en stellen we zo veel mogelijk rechtstreeks ter beschikking van onze lezers.

Een uitzondering op het met naam en toenaam noemen van bronnen is wanneer dat hun veiligheid in het gedrang zou brengen. Wanneer we claims van socialemediagebruikers checken, noemen we hen in de regel ook niet bij naam. We doen dat wel wanneer het om publieke figuren gaat of personen die bekendstaan als systematische verspreiders van misinformatie.

Om de centrale claim in de factcheck te verifiëren steunen we op ten minste twee primaire bronnen behalve wanneer er maar één relevante is. Zijn primaire bronnen niet voorhanden, dan beargumenteren we waarom we steunen op secundaire.

De bedoeling is dat onze lezers het journalistieke onderzoek kunnen volgen en indien gewenst zelf overdoen, om te zien of de conclusie de juiste is.

Factcheck is ambitieus, want we proberen niet minder dan de waarheid te achterhalen. Tegelijk en vooral is het een les in bescheidenheid. Factcheck is geen waarheid met grote W. Want de waarheid laat zich niet makkelijk vangen. Ze is niet absoluut, maar een kwestie van perspectief, context en voortschrijdend inzicht.

Factcheck werkt in overeenstemming met de Code of Principles van het International Fact-Checking Network (IFCN).

Dat internationale netwerk van media die gespecialiseerd zijn in factchecking kent een kwaliteitskeurmerk toe aan factcheckers die de internationale normen halen die het IFCN vooropstelt.

Knack is erkend lid (“signatory”) van IFCN sinds 2019.

Als u vindt dat we tekortschieten in ons engagement om de code na te leven, kunt u hier contact opnemen met het IFCN.

We vertalen de principes van de code hieronder:

1. We zijn niet partijdig

We gebruiken voor elke claim dezelfde standaard. We volgen voor elke factcheck dezelfde procedure en laten het gevonden bewijs de uitkomst van de check bepalen. We bestuderen de feiten ideologisch onafhankelijk vanuit alle relevante invalshoeken.

2. We zijn transparant over onze bronnen

We willen dat onze lezers onze bevindingen zelf kunnen verifiëren. We vermelden bronnen zodat lezers ons werk kunnen repliceren, behalve als de privacy van de bron in het geding komt. Als dat het geval is, zullen we zo veel mogelijk details over de bron geven.

3. We zijn transparant over onze organisatie en (eventuele) donoren

Als we geld van derden accepteren, zorgen wij ervoor dat de donoren geen invloed hebben op de uitkomsten van onze factchecks. We geven gedetailleerde informatie over de structuur, het wettelijke statuut en de professionele achtergrond van onze organisatie. We zorgen ervoor dat lezers weten hoe ze ons kunnen bereiken.

4. We zijn transparant over onze werkwijze

We leggen uit hoe we onze factchecks selecteren, onderzoeken, opschrijven, redigeren, publiceren en corrigeren. We moedigen lezers aan claims in te sturen die wij kunnen factchecken en zijn open over waarom we factchecken.

5. We zijn open en eerlijk over aanpassingen

We zijn transparant over eventuele correcties op onze eigen factchecks. We corrigeren factchecks en zorgen ervoor dat onze lezers de gecorrigeerde versie zien.

In 2022 is naast het IFCN ook een Europese netwerkorganisatie van factcheckers opgericht, het European Fact-Checking Standards Network (EFCSN). Knack was van bij aanvang betrokken bij de oprichting ervan. Het EFCSN werkt onafhankelijk van IFCN, maar staat er wel mee in contact. Het EFCSN vertegenwoordigt factcheckers in gesprekken over Europees beleid tegen desinformatie met Europese overheden en techbedrijven, en zet Europese factcheckingstandaarden die nog net iets scherper zijn dan die van IFCN. Organisaties en factcheckingoperaties die na een onafhankelijke audit aan die standaarden blijken te voldoen, krijgen het kwaliteitskeurmerk van EFCSN. 

Knack heeft de aanvraag tot audit ertoe voorbereid en ingediend in mei 2023 en is erkend lid sinds februari 2024. De EFCSN-standaarden vindt u hier.

Met EFCSN geldt hetzelfde als bij IFCN: als u vindt dat we tekortschieten in ons engagement om de code na te leven, kunt u hier contact opnemen met het EFCSN.

Claimselectie

De redacteur van Factcheck kiest in samenspraak met de deel- en hoofdredactie de claim die wordt gecontroleerd.

Bij de claimselectie volgen we klassieke nieuwsselectiecriteria zoals actualiteit, nabijheid, maatschappelijke relevantie, belang voor en interesse van de lezer, en variëteit aan onderwerpen. Verder gelden ook nog volgende voorwaarden:

• De claim die we controleren, moet feitelijk verifieerbaar zijn.
• Meningen – opinies over feiten – zijn dat niet (‘Het beleid van die partij leidt tot een killere samenleving’), en vallen daarom buiten het bestek van de rubriek.
• De claim mag geen toekomstvoorspelling zijn, want de toekomst valt niet te verifiëren. Uitzonderingen bij dit uitgangspunt zijn claims die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek en/of prognoses. Hoe zinvol en aannemelijk die prognose is, kunnen we dan immers wel verifiëren.
• We streven een brede spreiding na zowel naar thema’s (gezondheid, wetenschap, mobiliteit, criminaliteit, milieu, migratie, belastingen…) als naar politieke positie (regering/oppositie) en aard van de vrouw of man die het gefactcheckte statement maakt (‘afzender’ genaamd). Die afzenders moeten publieke weerklank en invloed hebben. In een niet-exhaustieve opsomming gaat het om politici, media, wetenschappers, topambtenaren, belangenverenigingen, drukkingsgroepen, opiniemakers, bedrijfsleiders,… Ook berichten van gebruikers van sociale media en andere burgers kunnen het voorwerp van Factcheck zijn, mits ze (online) breed zijn gedeeld en naar vermoed schadelijke mis- of desinformatie bevatten.
• Bronnen waaruit de claims komen kunnen het parlementair debat zijn, actualiteitsprogramma’s op radio, televisie en online, reclame, talkshows, sociale media, krantenberichtgeving, politiek campagnemateriaal,…
• De claim moet controversieel zijn. Daarmee bedoelen we dat sommigen vragen hebben bij het waarheidsgehalte ervan. Dat kunnen politieke tegenstanders zijn, professionals, tipgevers, socialemediagebruikers of wijzelf.
• De claim moet relevant zijn. Of hij klopt of niet, moet een verschil uitmaken. In het maatschappelijk debat en/of in het dagelijks leven van onze lezers.
• De amusementswaarde van een Factcheck over een onderwerp dat een breed publiek aanspreekt kan een reden zijn om ook minder maatschappelijk relevante claims feitelijk te verifiëren.
• Checken we ook iets wat wel klopt? Ja. We concentreren ons op nieuwsberichten en claims die geheel of gedeeltelijk onjuist of ‘al te kras’ lijken, maar rapporteren het ook als ze na onderzoek blijken te kloppen.
• De claim die ter onderzoek voorligt, moet concreet te detecteren zijn. Waar, door welke persoon of instelling en wanneer hij op het publieke forum is beland, moet exact gekend en verifieerbaar zijn.
• Ook lezers kunnen suggesties doen (zie verder).

Bij onze claimselectie nemen we ook het bereik ervan mee in rekening. Komt de claim uit gevestigde nationale nieuwsmedia – van radio, tv, papieren kranten of online, dan hebben sowieso duizenden Vlamingen hem gehoord, gelezen of gezien.

Gaat het om een uitspraak die in het parlement is gedaan, dan is de claim politiek en dus maatschappelijk van tel.

Gaat het om iets wat op sociale media circuleert, dan is het aantal views een parameter waarbij geldt dat hoe vaker de claim gedeeld en bekeken is, hoe groter de kans op selectie. We geven dat aantal views in de regel standaard mee. Een harde grens hanteren we evenwel niet. Want bij sommige mis/desinformatie kunnen andere redenen ondanks een relatief kleiner bereik ervan toch nopen tot selectie ervan. Dat kan het geval zijn bij levensbedreigend ‘gezondheidsadvies’ bijvoorbeeld.

Balans houden – zowel thematisch als ideologisch – is een overweging in het beslissingsproces om een claim wel of niet te selecteren. Die balans evalueren we regelmatig, is deels te kwantificeren, maar ook een kwestie van journalistieke ervaring en intuïtie.

Standaardprocedure

Elke Factcheck is anders en elke claim vergt een specifiek onderzoek. Toch hebben en volgen we een standaardprocedure.

Als eerste stap in het onderzoek nemen we in de regel contact op met de afzender van de claim met de vraag op welke bron(nen) de claim steunt en wat er precies mee wordt bedoeld. We vragen naar de feitelijke basis en documenten of onderzoek waarop de stelling steunt, met het verzoek om die zelf te mogen bekijken. Factcheck onderzoekt een claim op zijn waarachtigheid. Op welke bron steunt de claim en wordt die bron correct geciteerd? Volgt de claim naar de letter en de geest uit het aangedragen bewijs? Dat is de eerste vraag.

Vervolgens gebruiken we uiteenlopende, zo transparant mogelijke journalistieke methoden om de feitelijke basis van de claim te onderzoeken. We zoeken (officiële) cijfers, onderzoek, rapporten… en gebruiken onder meer expertinterviews – bijvoorbeeld met academici uit het vakdomein ter zake – om de ware toedracht te achterhalen. Ook digitale online tools en open source intelligence (OSINT), bijvoorbeeld om de echtheid van beelden te controleren, helpen ons daarbij. Volgt de claim niet uit het aangedragen bewijs, rekening houdend met de context waaruit hij komt, waarom is dat dan zo? En of hij er nu wel of niet uit volgt, wat zeggen ander onderzoek en domeinexperten over hetzelfde onderwerp? Die vragen blijven we stellen tot het saturatiepunt bereikt wordt waarbij de puzzel spreekwoordelijk in elkaar valt en een conclusie bovendrijft die naar onze normen met feiten en inzichten kan worden beargumenteerd.

Elk onderzoek gaat vooraleer we het publiceren minstens één keer en in de regel twee keer door de handen van andere leden van het factcheck-team dan de auteur zelf.

De manier waarop het onderzoek is gevoerd, wordt weerspiegeld in de Factcheck zodat lezers het proces kunnen volgen, en zien hoe en waarom we tot onze conclusie zijn gekomen.

In onze beoordeling onderscheiden we vijf categorieën: waar, eerder waar, geen bewijs, eerder onwaar, en onwaar:

Waar: De claim volgt naar letter en geest uit het aangedragen bewijs en/of spoort in zijn context met de andere feitenkennis en inzichten die tijdens het onderzoek werden verzameld. Geen overdrijvingen. Geen onjuistheden. Geen misleiding. Geen weglating van significante feiten die nodig zijn om de bewering juist te begrijpen.

Eerder waar: De claim volgt voldoende uit het aangedragen bewijs en/of spoort in zijn context voldoende met de andere feitenkennis en inzichten die tijdens het onderzoek werden verzameld. Maar significante feiten of context om de bewering juist te begrijpen, ontbreken. Mogelijk is er sprake van overdrijving.

Geen bewijs: Voor de claim of inhoud is geen verifieerbaar bewijs voorhanden. Typevoorbeelden in deze categorie zijn verklaringen of citaten van invloedrijke personen waarvan het onderzoek geen publieke sporen aan het licht heeft gebracht. Het gaat om veronderstelde feiten, uitspraken of gebeurtenissen waarvan geen bewijs, getuigen, materiaal of online sporen te vinden zijn maar waarvan we evenmin kunnen aantonen, op grond van ander materiaal, dat ze (eerder) onwaar zijn. Speculatie zonder feitelijke basis.

Eerder onwaar: De claim volgt onvoldoende uit het aangedragen bewijs en/of spoort in zijn context onvoldoende met de andere feitenkennis en inzichten die tijdens het onderzoek werden verzameld. Feiten en/of context spreken de bewering tegen, worden onjuist gebruikt en/of geven een duidelijk misleidend beeld. Toch is de claim is niet boudweg aantoonbaar fout.

Onwaar: De claim is aantoonbaar fout. Hij volgt onvoldoende of niet uit het aangedragen bewijs en/of spoort in zijn context niet met de andere feitenkennis en inzichten die tijdens het onderzoek werden verzameld. Feiten en/of context geven een heel ander beeld dan dat wat de bewering voorspiegelt.

We hanteren ‘redelijkheid’ als standaard bij onze conclusies. Details zijn belangrijk, maar ook een bewering die niet honderd procent is bewezen, kan ‘waar’ worden genoemd als de verzamelde argumenten daartoe leiden. De bewijslast van de accuratesse van de claim ligt evenwel bij de afzender ervan.

De manier waarop het onderzoek is gevoerd, wordt weerspiegeld in de Factcheck zodat lezers het proces kunnen volgen, en zien hoe en waarom we tot onze conclusie zijn gekomen.

Factcheck steunt op informatie en feiten zoals ze beschikbaar zijn op het moment van het verificatieproces. Factcheck is dus steeds tijdsgebonden. Wat gisteren waar was, is dat mogelijk vandaag niet meer. Net zoals we de toekomst niet kunnen controleren, moeten we er rekening mee houden dat de toekomst andere antwoorden biedt dan de antwoorden die we vandaag hebben.

Sommige feiten staan in steen gebeiteld. Een onomstotelijk bewezen geboortedatum, bijvoorbeeld.

Maar wat vandaag klopt, kan morgen zijn achterhaald. Een kind van zeven is volgend jaar acht jaar oud. Een studie die vandaag niet in een toonaangevend vakblad staat, staat daar misschien morgen wel.

Om al onze factchecks up-to-date te houden, hebben wij de middelen niet. In die zin zijn factchecks journalistieke – actualiteitsgebonden – verhalen zoals andere. Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie, beklemtonen we daarom boven elke factcheck.

Sinds mei 2020 werkt Knack samen met Facebook – omgedoopt tot Meta Inc. in 2021 – in het kader van hun Third-Party Fact-Checking Program om mis- en desinformatie op Facebook en Instagram te helpen bestrijden. Als gevolg van die samenwerking publiceren we sindsdien – naast de vertrouwde Factcheck die wekelijks zowel op papier als online verschijnt – meer factchecks, uitsluitend online. Die verhalen hebben het voordeel van ongelimiteerde ruimte voor redeneren en transparantie.

De Factcheck die zowel in het papieren magazine als online verschijnt, is daarentegen op een exact bepaalde en beperkte lengte bemeten, zodat de tekst met illustratie op één papieren pagina past.

Beide varianten, zowel de Factcheck die op papier én online verschijnt als de Factcheck die uitsluitend online verschijnt, zijn geen exhaustief en volledig overzicht van wat het journalistieke onderzoek heeft opgeleverd, maar behapbare stukken die de redenering en de belangrijkste bronnen weergeven die tot de conclusie leiden.

De experten die als gezaghebbende bron worden aangehaald, hebben de wijze waarop zij worden geciteerd in de regel nagelezen en goedgekeurd. Als er in een factcheck sprake is van mogelijke belangenconflicten of politieke affiliaties, bijvoorbeeld bij experten of organisaties waarop we steunen als bron, dan duiden we die expliciet. 

Omdat websites veranderen en verdwijnen, archiveren we vaak webpagina’s die belangrijk zijn als bron of als bewijsmateriaal. Dat doen we bijvoorbeeld met berichten op sociale media die de aanleiding vormen voor een factcheck. Of met nieuwsartikels waarnaar we verwijzen in zo’n factcheck. Voor dat archiveren gebruiken we gespecialiseerde webtools zoals Wayback Machine. Daarmee kunnen we een ruwe kopie van de oorspronkelijke webpagina beschikbaar houden, ook als die intussen is bewerkt of als ze offline is gehaald. Filmpjes en videoclips worden door zulke archiveringstools niet mee opgeslagen. Als een video offline wordt gehaald, kunt u hem daarom niet meer herbekijken via een archiefsite. Als factcheckers kunnen we video’s uiteraard wel zelf downloaden, als dat nodig is.

Hoe zetten we eventuele fouten recht?

Ook factcheckers maken fouten. Knack hanteert de stelregel dat voorkomende fouten ruiterlijk worden erkend en zo snel mogelijk gecorrigeerd worden met gepaste transparantie.

Met klachten, complimenten, commentaar en vragen kunt u per e-mail bij de redactie terecht via factcheck@knack.be.

Uw bericht wordt altijd gelezen en door de auteur van de Factcheck in overleg met de deel- en hoofdredactie behandeld. Indien nodig nemen wij contact met u op.

Als het aangeleverde argument en/of de bijkomende informatie zo cruciaal is dat de Factcheck zoals die eerder is verschenen moet worden bijgesteld, dan passen we online de tekst aan. Bij grote fouten gebeurt dat op een zichtbare manier en met tekst en uitleg, met toelichting bij de update onderaan het stuk, zodat voor lezers duidelijk is wat er verkeerd is gegaan. Is de Factcheck ook in ons papieren magazine verschenen, dan publiceren we in het eerstvolgende nummer van het papieren magazine desgevallend een rechtzetting in de daartoe voorziene rubriek.

Is het aangeleverde argument en/of de bijkomende informatie minder cruciaal maar toch nuttig en/of nodig om naderhand te vermelden, dan geven we die info onderaan het stuk mee als update.

In beide gevallen – zowel bij de cruciale als bij de minder cruciale correcties en aanpassingen – verschijnt de melding ‘bijgewerkt op’ met het uur en de datum waarop de update is gebeurd boven het artikel.

Wat de update inhoudt en waarom hij is uitgevoerd, vermelden we onderaan de factcheck. Kleine wijzigingen, zoals correcties van tikfouten, zijn een uitzondering op deze regel. De site van Knack vermeldt dan bovenaan het stuk ook automatisch de melding ‘bijgewerkt op’ met het uur en de datum waarop die is gebeurd. Wat er is veranderd en waarom beschrijven we dan evenwel niet expliciet, omdat het om mineure wijzigingen zonder inhoudelijke weerslag gaat.

De lijst met factchecks van Knack die substantieel gecorrigeerd zijn vindt u hier. Dat wil zeggen dat ze, ofwel door een fout van onze kant ofwel als gevolg van nieuwe informatie, een wijziging en update hebben gekregen die de conclusie mee heeft veranderd.

Suggesties

U kunt als lezer ook een suggestie doen. Heeft u een krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factcheck@knack.be.

De mensen achter Factcheck

Bert Bultinck

Bert Bultinck (°1974) is doctor in de taal- en letterkunde. Hij werkte achtereenvolgens voor de kranten De Morgen en De Standaard. Sinds 2016 is hij hoofdredacteur van Knack.

Jan Jagers

Jan Jagers (°1979) is doctor in de politieke en sociale wetenschappen en zelfstandig journalist. Hij werkt voor Knack sinds 2007, is onze vaste Factchecker sinds het begin van de rubriek in oktober 2012 en werkt sinds januari 2020 in een vrije en coördinerende rol mee aan het kwaliteitsvol uitbreiden van de rubriek.

Met steun van het Vlaams Journalistiek Fonds leidde hij in 2019 het Vlaams-Nederlands team dat in 2019 FactRank uitbouwde. Dat is een gratis online tool die uit Nederlandstalige teksten met AI automatisch beweringen filtert die een factcheck waard zijn.

In 2006 promoveerde hij aan de Universiteit Antwerpen met een doctoraat over populisme bij Vlaamse politieke partijen (De Stem van het Volk!, 2006). Van 2001 tot 2006 werkte hij aan de Universiteit Antwerpen als aspirant van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen. Hij maakte er deel uit van de onderzoeksgroep Media, Middenveld en Politiek.

Naast freelancejournalist is hij gedelegeerd bestuurder van deCheckers vzw, een non-profit die de kwaliteit van het publieke debat wil versterken, onder meer door de strijd tegen des- en misinformatie.

Stefanie Van den Broeck

Stefanie Van den Broeck (°1984) is zelfstandig journalist. Ze werkt voor Knack sinds 2011 en maakt sinds 2020 in de regel de factcheck die zowel online als op papier verschijnt. Ze studeerde Germaanse Talen (UGent) en volgde een voortgezette opleiding Journalistiek (Erasmushogeschool Brussel).

Brecht Castel

Brecht Castel (°1990) is zelfstandig journalist. Hij werkt voor Knack sinds 2017, en sinds 2020 ook als vaste factchecker in het kader van onze samenwerking met Meta. In 2016 fietste hij van België naar de Balkan om een reportagereeks over vluchtelingen te maken voor studentenblad Veto. Hij trok ook naar Tadzjikistan voor onderzoek.

Hij heeft een bachelor politieke wetenschappen en is historicus (beide KU Leuven). In 2018 behaalde hij het postgraduaat Internationale Researchjournalistiek (Journalismfund.eu/Thomas More) en hij heeft Russisch gestudeerd in avondschool (CLT).

Karin Eeckhout

Karin Eeckhout (°1970) schreef als freelancejournalist onder meer voor De Tijd,Trends en Vacature en werkt sinds 2020 als journalist en vaste factchecker voor Knack, in het kader van onze samenwerking met Meta. Ze heeft een master in de toegepaste taalkunde en behaalde in 2019 het postgraduaat Internationale Researchjournalistiek (Journalismfund.eu/Thomas More).

Wolf France

Wolf France (°1998) is zelfstandig journalist. Hij werkt sinds 2023 als journalist en vaste factchecker voor Knack in het kader van onze samenwerking met Meta. Hij is master Geschiedenis en student Beleidseconomie aan de KU Leuven. Als student schreef hij voor het Leuvense studentenblad Veto en Factcheck.Vlaanderen.

Lotte Lambrecht

Lotte Lambrecht (°1991) is zelfstandig journaliste. Ze werkt sinds 2021 als journalist en vaste factchecker voor Knack in het kader van onze samenwerking met Meta. Eerder schreef ze voor MO*, Apache, Belga Press Agency en Knack.be. Ze heeft een master internationale politiek (UGent) en een master-na-master American Studies (UGent, KUL, VUB en UA). In 2018-2019 volgde ze het postgraduaat Internationale Researchjournalistiek (Journalismfund.eu/Thomas More).

Gerry Meeuwssen

Gerry Meeuwssen (°1977) coördineert op dagelijkse basis de productie van factchecks en is doorgeefluik en eerste aanspreekpunt bij klachten, complimenten en andere reacties. Hij studeerde communicatiewetenschappen aan de VUB en werkt sinds 2001 voor Knack: als journalist, als eindredacteur en sinds 2006 als redactiecoördinator.

Onze andere – eerder occasionele – factcheckers zijn:

Jan Lippens

Jan Lippens (°1955) is jurist (UGent) en zelfstandig journalist. Hij werkt voor Knack sinds 2014. Hij is beroepsjournalist sinds 1985 en werkte achtereenvolgens voor De Morgen, De Standaard, VTM en Humo. Naast zijn werk als freelancejournalist, doceerde hij tien jaar (tot 2016) over journalistieke deontologie aan de UGent en was hij van 2005 tot 2019 ook docent Journalistiek aan de Arteveldehogeschool.

Jef Van Baelen

Jef Van Baelen (°1981) is licentiaat Germaanse Talen en zelfstandig journalist. Hij werkt voor Knack sinds 2004 als algemeen journalist en sportjournalist. Af en toe valt hij in voor de rubriek Factcheck.

Voor zijn licentiaatsverhandeling ontwierp hij een model om de deugdelijkheid van argumentatie in politieke debatten in kaart te brengen (Universiteit Gent, 2003). In 2010 maakte hij voor De Journalist, het vakblad van de Vlaamse pers, de artikelenreeks Voorbij Het Cliché, over beeldvorming van kansengroepen in de Vlaamse media.

Kristof Clerix

Kristof Clerix (°1978) werkt sinds 2016 als onderzoeksjournalist voor Knack. Hij studeerde Germaanse Talen (KU Leuven) en de aanvullende opleiding Ontwikkelingssamenwerking (UGent) voor hij in 2002 als journalist aan de slag ging -eerst voor De Morgen, daarna voor MO*.

Clerix is onder meer gespecialiseerd in veiligheid, en schreef twee boeken over de activiteiten van buitenlandse geheime diensten in België.

In 2014 trad Clerix toe tot het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ). Sindsdien werkte hij mee aan LuxLeaks, SwissLeaks, Evicted & Abandoned, de Panama Papers, Bahamas Leaks, de Paradise Papers, de Implant Files, de FinCEN Files en de Pandora Papers.

Daarnaast bundelde hij ook de krachten met buitenlandse journalisten in andere grote onderzoeksprojecten zoals het Pegasus Project, de Troika Laundromat (ism OCCRP), Security For Sale, The MEPs Project, het isopropanol-schandaal, Lost in Europe, en een onderzoek naar het pesticide chloorpyrifos.

Clerix is gastdocent onderzoeksjournalistiek aan verschillende journalistenopleidingen (IRJ Mechelen, PXL Hasselt, IHECS Brussel). Zijn publicaties werden herhaaldelijk bekroond met onder meer De Loep en de Belfius Persprijs.

Lula Maris

Lula Maris (°2002) is masterstudent Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel. Ze liep stage bij Knack van vrijdag 3 februari 2023 tot vrijdag 3 maart 2023 (ma-di-vr). Ze is studentenvertegenwoordiger en occasioneel reporter voor dewereldmorgen.be. In 2022 behaalde ze een bachelor in de Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen. Van oktober 2021 tot maart 2022 studeerde ze aan de Freie Universität Berlin. 

Servaas De Fruyt

Servaas De Fruyt (°2000) is master Geschiedenis aan de Ugent en student Journalistiek aan de KULeuven Campus Brussel, waar hij het vak Journalistieke Research en Factchecking volgde. Stage bij Knack: 16 mei 2023 tot 30 juni 2023 (ma-di-woe-do-vrij).

Onafhankelijkheid

Knack Factcheck oordeelt onafhankelijk. Onze ambitie is om waarheidsgetrouwe feiten en op redelijke gronden aannemelijke inzichten te presenteren, zonder invloed van een ideologische agenda of vooringenomenheid. Om onpartijdige behandeling van beweringen te waarborgen, zijn de journalisten achter de Factcheck niet politiek actief. Ze nemen deel aan het politieke proces als kiezers omdat ze die verantwoordelijkheid hebben als burger, maar vermijden publieke expressie van een politieke opinie en proberen elke schijn van partijdigheid te vermijden.

We verhinderen alles wat de Factcheck en de mogelijkheid om ons werk onafhankelijk en eerlijkheid te doen, kan compromitteren.

Financiering

De Factcheck wordt per stuk en per onderzoek op freelancebasis vergoed. De financiering komt uit het algemene redactiebudget van Knack en een deel ervan gebeurt door Meta Inc., het bedrijf achter Facebook. Als erkend lid van het International Fact-Checking Network (IFCN) werkt Knack met Meta samen om mis/desinformatie op Facebook en Instagram te bestrijden. Die samenwerking gebeurt tegen betaling maar in volledige redactionele onafhankelijkheid, wat betekent dat Knack de eenzijdige controle heeft over selectie van claims zowel als over de uitwerking en conclusie van het onderzoek.

Roularta Media Group krijgt overheidssteun voor opleiding, innovatie en duurzaamheidsprojecten van zowel de Vlaamse als de federale overheid. Die steun brengt onze redactionele onafhankelijkheid op geen enkele manier in het gedrang, onder meer doordat de hoofdredacteur, die zich gehouden weet aan de Code van de Raad voor de Journalistiek, die onafhankelijkheid strikt en dagelijks monitort en bewaakt. 

Een overzicht van de belangrijkste inkomsten van Roularta Media Group vindt u hier.

De aandeelhoudersstructuur ervan vindt u hier. Kennisgeving in het kader van de transparantiewetgeving, de Wet van 2 mei 2007 op de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen, vindt u hier.  

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.