Factcheck Factcheck: nee, VN-organisatie UNRWA voegde zwarte rouwband niet pas na dood Hamasleider aan haar logo toe
Voeding Slechts 5 procent van de koffie in België is fair trade: ‘Soms is het beter om de keuze niet aan de consument te laten’
Financiën Professor Luc De Broe over managementvennootschappen: ‘Zodra mensen recht hebben op privileges, willen ze die niet meer afgeven’
Wereld Wereld Econoom Hanno Lustig over de plannen van Trump: ‘Ook voor Vlaanderen zouden hogere importheffingen zeer negatieve gevolgen hebben’ De Belg Hanno Lustig, professor economie aan de vermaarde Stanford University in Californië, woont al zijn halve leven in de VS. De uitslag van de presidentsverkiezingen heeft hem niet verrast. ‘Dat de Democraten verliezen van een figuur zoals Donald Trump, toont aan hoe erg het met die partij is gesteld.’
Maatschappij Maatschappij Donorkind Patty van der Zee: ‘We zijn intussen met bijna 60 halfbroers en -zussen’ Op haar drieënveertigste kwam de Nederlandse Patty van der Zee erachter dat ze is verwekt met het sperma van de Belgische fertiliteitsarts Jos Beek. Met Schepsel schreef ze een boek over wat ze ‘de plottwist’ van haar leven noemt. ‘Dat ik een donorkind bleek te zijn, was ontwrichtend. Dat ik tenminste wist wie de donor was, voelde dan weer als een opluchting.’
Factcheck Factcheck Factcheck: risicoperiode voor niet-geregistreerde schenkingen wordt verlengd, maar enkel voor nieuwe schenkingen Wie een niet-geregistreerde schenking ontvangt, moet daar geen erfbelasting op betalen wanneer de schenker nog minstens drie jaar na de schenking blijft leven. Binnenkort wordt die termijn verlengd naar vijf jaar. Maar die verlengde termijn zal alleen gelden voor nieuwe schenkingen. Op reeds gedane schenkingen blijven de oude regels van toepassing.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs voor uitspraak over allochtonen die in Zelzate huizen zouden kopen met goedkope Turkse leningen In De Morgen zegt voormalig burgemeester van Zelzate Frank Bruggeman dat allochtonen in zijn gemeente woningen kopen met goedkope leningen die ze krijgen in Turkije, op voorwaarde dat ze hier de islam verspreiden. Bruggeman levert geen enkel bewijs voor deze uitspraak.
Politiek Politiek Vera Dua (Groen): ‘Een centrumrechtse coalitie past niet bij Gent’ Ondanks de forse kritiek op het mobiliteitsbeleid van Groen-schepen Filip Watteeuw koos zondag bijna één op de vier Gentenaars voor zijn partij. Winnaar Voor Gent kan nu kiezen tussen Groen of N-VA.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, ‘steun aan de taliban’ staat niet in het PVDA-programma In de talkshow De tafel van Gert stelt N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever dat in het programma van de PVDA ‘steun aan de Taliban’ zou staan. Dat is noch in het nationale, noch in het Antwerpse stadsprogramma van die partij terug te vinden. In een reactie laat De Wever weten dat hij zijn uitspraak baseerde op een passage in het verslag van een PVDA-congres in 2008, maar ook in die tekst vinden we geen sluitend bewijs voor de claim van De Wever.
Factcheck Factcheck Factcheck: kun je een jetlag vermijden door je slaap- en eettijden voor je vertrek aan te passen? Touroperator TUI biedt samen met maaltijdboxenleverancier HelloFresh een preventief slaap- en voedingsschema aan dat ervoor zou zorgen dat reizigers minder hinder ondervinden van het uurverschil op hun verre bestemming. In theorie kun je de symptomen van een jetlag beperken door je slaap- en eetpatroon al voor je reis geleidelijk op te schuiven, zeggen specialisten, maar in de praktijk is dat een pak moeilijker dan de touroperator in zijn reclame laat uitschijnen. Dat je er een jetlag mee kunt voorkomen, is daarom overdreven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, onderhoudsgeld naar buitenland sturen is geen ‘fiscale vluchtroute voor allochtonen’ Wie onderhoudsgeld stuurt naar een familielid in het buitenland, kan dat in België van zijn belastingen aftrekken, het geld daarna zelf terughalen en op die manier makkelijk belastingfraude plegen, stellen populaire Facebookposts en kettingmails. Dat klopt niet helemaal: voor de fiscale aftrek gelden strikte voorwaarden en op onderhoudsgeld dat naar het buitenland gaat, betaal je bedrijfsvoorheffing. Bovendien kan de fiscus steeds meer Belgische en buitenlandse bankrekeningen inkijken, wat de pakkans sterk verhoogt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen Libanese burgers die de dood van Hezbollah-leider Nasrallah vieren Op sociale media wordt een video gedeeld waarin we Libanezen zouden zien die de dood vieren van Hassan Nasrallah, de Hezbollah-leider die op 27 september om het leven kwam bij een Israëlisch luchtbombardement op Beiroet. Dat klopt niet. Het bewuste filmpje werd al in 2020 op TikTok geplaatst en heeft dus niets te maken met de recente aanvallen van het Israëlische leger op Hezbollah-doelwitten.
België België Prijsverhoging dienstencheques: ‘Is het aan de zwaksten in de samenleving om de begroting te saneren?’ Het was een van de eerste maatregelen die lekten uit het Vlaamse regeerakkoord: de dienstencheques worden duurder en de fiscale aftrek verdwijnt. Het grootste deel van die meerprijs komt niet de huishoudhulpen maar wel de Vlaamse begroting ten goede, tot spijt van de vakbonden. ‘Maar het is wel historisch dat er budget op tafel komt om het lot van de poetshulpen te verbeteren.’
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de werkloosheidscijfers onder president Trump waren niet de slechtste sinds de Grote Depressie Tijdens het debat tussen de Amerikaanse presidentskandidaten Donald Trump en Kamala Harris stelde die laatste dat Trump in januari 2021 zijn ambtstermijn als president had beëindigd ‘met het slechtste werkloosheidscijfer sinds de Grote Depressie’. Dat klopt niet. In april 2020, in volle coronacrisis, bereikte de werkloosheid in de Verenigde Staten inderdaad het hoogste niveau dat sinds de Grote Depressie werd opgetekend, maar in januari 2021, toen Trump het Witte Huis verliet, was de werkloosheidsgraad weer sterk gedaald.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, chitine veroorzaakt bij de mens geen chronische afweerreacties Volgens een bericht op sociale media zou chitine, een stof die in het uitwendige skelet van insecten zit, bij de mens chronische afweerreacties veroorzaken. Specialisten bevestigen dat insecten die stof bevatten, maar benadrukken dat chitine een vezel is, en dat vezels niet schadelijk zijn voor de mens. Wel integendeel: we hebben ze nodig om gezond te blijven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, crèches worden niet ‘bij meerderheid ingevuld door kinderen met een migratieachtergrond' In een interview met Trends zegt ondernemer Luc De Bruyckere dat de crèches ‘bij meerderheid worden ingevuld door kinderen met een migratieachtergrond'. Dat blijkt niet uit de cijfers, en specialisten bevestigen dat ouders van allochtone origine moeilijk de weg naar de formele kinderopvang vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: brand in Noord-Franse kerk is niet door een migrant maar door een Fransman aangestoken Na de recente brand in een 19e-eeuwse kerk in het Noord-Franse Saint-Omer werd op sociale media gesteld dat die werd aangestoken door een migrant. Dat klopt niet: de dader blijkt een Fransman.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, apenpokken en gordelroos zijn niet dezelfde ziekte Volgens berichten op sociale media zouden de apenpokken, die onlangs opnieuw zijn uitgebroken in enkele Afrikaanse landen, eigenlijk gordelroos zijn. Dat klopt niet: apenpokken en gordelroos worden veroorzaakt door twee totaal verschillende virussen.
Factcheck Factcheck Factcheck: dit is niet de recente vliegtuigcrash in Brazilië, maar wel een animatievideo Een video van een vliegtuig dat neerstort in een woonwijk is miljoenen keren bekeken op sociale media. Het filmpje zou, volgens de bijschriften, de dodelijke vliegramp tonen die op 9 augustus 2024 plaatsvond in de buurt van de Braziliaanse stad São Paulo. Dat klopt niet: het gaat om een met de computer gegenereerd filmpje uit een videogame en heeft niets met het ongeval in Brazilië te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, virale afbeelding toont geen ‘acht artsen die omkwamen bij Braziliaanse vliegtuigcrash' Na een vliegtuigcrash in Brazilië gaat in kringen van vaccincritici een afbeelding rond die acht slachtoffers zou tonen. Geclaimd wordt dat het om kankeronderzoekers zou gaan, en dat zij een verband zouden onthullen tussen mRNA-vaccins en zogenaamde turbokankers. Dat klopt niet: de foto die circuleert toont studenten en professoren van een Braziliaanse universiteit die het leven verloren bij de crash. Slechts een van hen was oncoloog, en er is geen enkel bewijs dat zij onderzoek deed naar mRNA-vaccins.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de man die Spaanse jongen van elf doodstak is geen migrant Op 18 augustus werd in een Spaans dorp in de provincie Toledo een jongen van elf doodgestoken. Op sociale media wordt gezegd dat de dader een migrant is, maar dat klopt niet. Het is ondertussen officieel bevestigd dat het gaat om een 20-jarige Spanjaard.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Antwerpen telt meer dan twee keer zoveel asielzoekers en vluchtelingen als Gent Volgens Vlaams Parlementslid Filip Dewinter (Vlaams Belang) telt Antwerpen meer dan twee keer zoveel asielzoekers en vluchtelingen als Gent. Die stelling klopt. Gent telt volgens de meest recente cijfers 5824 asielzoekers en vluchtelingen, terwijl het er in Antwerpen meer dan 24.000 zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, de zon schijnt in de zomer meer aan zee dan in het binnenland ‘In de zomer schijnt de zon aan de kust anderhalf tot twee uur per dag langer dan in Ukkel’, zegt de directeur van de toeristische dienst Westtoer in het weekblad Trends. Voor de maanden juli en augustus in Zeebrugge blijkt dat te kloppen.
Factcheck Factcheck Factcheck: virale vacature voor verpleegkundige die Arabisch spreekt is elf jaar oud Op Facebook wordt een jobadvertentie gedeeld waarin, voor een Aalsters ziekenhuis, een verpleegkundige wordt gezocht die Arabisch kent. Socialemediagebruikers reageren misnoegd. De vacature blijkt authentiek maar werd al in 2013 gepubliceerd. Ze kaderde in een specifiek project waaraan het bewuste ziekenhuis wilde deelnemen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, ons gezicht past zich aan onze voornaam aan Volgens recent onderzoek waarover Het Laatste Nieuws bericht, zou ons gezicht zich in de loop van de tijd aanpassen aan onze voornaam, en zouden mensen met dezelfde voornaam op elkaar gaan lijken. De verklaring zou liggen in het feit dat mensen zich conformeren aan de stereotypen die aan voornamen gelinkt zijn. Dat klopt, zeggen experten, al wijzen zij erop dat het effect minder spectaculair is dan het krantenartikel doet vermoeden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, foto van menigte die Kamala Harris verwelkomt in Detroit is niet AI-gegenereerd Op het internet gaat een foto viraal van een menigte die de Democratische presidentskandidate Kamala Harris en haar running mate Tim Walz opwacht op de luchthaven van Detroit. Volgens sommigen zouden de Democraten de mensenmassa aan het beeld hebben toegevoegd. Dat klopt niet: de foto is authentiek.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto van bushokje naast gracht is authentiek Op sociale media circuleert een foto van een bushokje van De Lijn dat naast een gracht in een weide staat. Het beeld is niet bewerkt, zoals sommigen denken. Het gaat om een foto uit 2022 die in Westerlo werd gemaakt, toen daar tijdelijk een bushok in een weide werd geplaatst tijdens wegenwerken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Algerijnse boksster Imane Khelif is geen man Nadat Imane Khelif op de Olympische Spelen in Parijs de kwartfinale won van een Italiaanse boksster die al na 46 seconden had opgegeven, noemden socialemediagebruikers, politici en andere bekendheden de match oneerlijk, omdat Khelif een man zou zijn. Daarvoor bestaat geen enkel bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het coronavaccin van AstraZeneca is niet ‘verboden wegens onveilig’ in de EU Volgens berichten op sociale media, onder meer van politici, zou het coronavaccin van het farmaceutische bedrijf AstraZeneca van de markt zijn gehaald omdat het niet veilig zou zijn. Dat klopt niet. Het vaccin mag inderdaad niet meer verkocht worden in de Europese Unie, maar dat is het gevolg van een puur commerciële beslissing van het bedrijf zelf.
Technologie Technologie Cameron-James Wilson creëerde het eerste virtuele model: ‘Transparant zijn over wat fake is, is net authentiek’ De Britse digitale kunstenaar Cameron-James Wilson zoekt de grens op tussen de echte en de virtuele wereld. Wilson is de oprichter van The Diigitals, een modellenbureau met alleen maar virtuele mannequins. ‘Maar authenciteit staat voorop.’
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto is niet onlangs in Gaza maar een half jaar geleden in Syrië gemaakt Op X gaat een foto viraal waarop etenswaren te zien zijn die in een plas bloed liggen. Het beeld zou onlangs gemaakt zijn in Gaza, volgens sommige bijschriften. Dat klopt niet: het blijkt te gaan om een oude foto die in Syrië werd genomen op 1 januari 2024, na een aanslag waarbij vijf mensen het leven lieten.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto van lachende Trump na mislukte aanslag is gemanipuleerd Op sociale media doen foto’s de ronde waarop Amerikaans presidentskandidaat Donald Trump lacht terwijl hij door veiligheidsagenten wordt weggeleid na de mislukte aanslag op hem vorige zaterdag in Pennsylvania. De beelden zijn gemanipuleerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto’s van lachende veiligheidsagenten na aanslag op Trump zijn gemanipuleerd Op sociale media doen foto’s de ronde waarop veiligheidsagenten lachen terwijl ze Amerikaans presidentskandidaat Donald Trump wegleiden na de aanslag op hem vorige zaterdag in Pennsylvania. De beelden zijn gemanipuleerd.
Financiën Financiën Econoom Gertjan Verdickt: ‘Whisky heeft een gemiddeld beleggingsrendement van 17,5 procent' Hoepel toch op met je bitcoins en aandelen. De Leuvense professor financiële economie Gertjan Verdickt onderzoekt nu in Nieuw-Zeeland het potentieel van wijn als belegging.
Financiën Financiën Waarom uw dure kopje koffie straks nog prijziger wordt De koffieprijs stijgt verder, terwijl hij al historisch hoog is. Hoe komt dat, en gaat de Belg nu minderen? ‘Koffie zit nu eenmaal in onze cultuur’, zegt landbouweconoom Xavier Gellynck.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, studie van Nederlandse onderzoekers schrijft oversterfte niet toe aan coronavaccins Volgens een aantal berichten in de reguliere pers en op sociale media zouden de covidvaccins hebben geleid tot oversterfte. Aanleiding voor die berichten was de publicatie van een onderzoek door Nederlandse kinderoncologen in een medisch tijdschrift. Maar de bewuste studie legt geen causaal verband tussen de vaccins en de oversterfte. Bovendien vertoonde het onderzoek allerlei gebreken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen bijeenkomst van het Nouveau Front Populaire in Parijs Op X deelt Vlaams Parlementslid en Antwerps gemeenteraadslid voor het Vlaams Belang Filip Dewinter een video die een bijeenkomst van het Nouveau Front Populaire in Parijs zou tonen. Dat klopt niet: het gaat om oude beelden van een pro-Palestinabetoging in Lyon.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, elke verkeersdode kost de samenleving 7 miljoen euro In een onlineartikel lezen we dat de maatschappelijke kostprijs van een verkeersdode bijna 7 miljoen euro zou bedragen. Dat cijfer klopt. Het komt uit een studie van het verkeersveiligheidsinstituut Vias uit 2021. De onderzoekers telden daarvoor alle maatschappelijke kosten van verkeersongevallen op, zowel de menselijke als de materiële.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, BBC-reporter deed niet alsof hij zich aan het front in Oekraïne bevond Een Vlaamse socialemediagebruiker suggereert dat de Britse omroep BBC zijn live oorlogsverslaggeving in scène zou zetten. Dat klopt niet. De foto die dat zou bewijzen, maakt deel uit van een tv-reportage die werd gemaakt in Oekraïne in maart 2022, tijdens een Russische beschieting. In de video is te zien hoe Oekraïense burgers vluchten voor het oorlogsgeweld. Ook bij andere media vinden we dezelfde beelden terug.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een borstverkleining vermindert het risico op borstkanker niet met 90 procent In het VTM-programma 'Axel gaat binnen' vertelt een van de deelneemsters dat ze een borstverkleining heeft laten uitvoeren en dat ze daarmee ‘de kans op borstkanker met 90 procent heeft weggenomen’. Dat klopt niet, zeggen specialisten. Er is geen rechtstreeks verband tussen de cupmaat en het risico op borstkanker, en alleen een preventieve amputatie kan het borstkankerrisico significant verlagen.
Factcheck Factcheck Factcheck: België is niet ‘met voorsprong’ het meest deloyale NAVO-land maar hinkt wel flink achterop Op Facebook noemt Kamerlid Theo Francken (N-VA) België ‘met voorsprong het meest deloyale NAVO-land’. Budgettair gezien bengelt ons land inderdaad achteraan het NAVO-peloton, maar Luxemburg spendeert een nóg kleiner percentage van zijn bbp aan defensie. Specialisten zeggen dat de loyauteit aan het militaire bondgenootschap niet enkel aan het defensiebudget kan worden afgemeten. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de Factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Trek geïnformeerd naar de stembus: De tien opmerkelijkste factchecks van de verkiezingscampagne De afgelopen twee weken bundelden de factcheckers van Knack, VRT en Factcheck Vlaanderen hun krachten en namen ze allerhande uitspraken van politici zorgvuldig onder de loep. Heeft de Vivaldi-regering 11 miljard bespaard? En klopt het dat foetussen pijn ervaren aan achttien weken? Lees het allemaal in deze top tien van politieke Knack-factchecks en trek goed geïnformeerd naar de stembus.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, kleuterklassen zijn de voorbije vijf jaar niet groter geworden In een verkiezingsdebat in Terzake stelt Conner Rousseau (Vooruit) dat de kleuterklassen overvol zitten, en dat die situatie ‘is verergerd’ onder het beleid van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). Dat klopt niet: uit cijfers van de onderwijsadministratie blijkt dat het gemiddelde aantal leerlingen per leerkracht in het kleuteronderwijs tijdens de regeerperiode van Ben Weyts (2019-2024) licht is gedaald. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de Factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is in Vlaanderen geen 18.000 kilometer aan ongebruikte wegen In een Terzake-debat zegt Groen-co-voorzitter Nadia Naji dat er ‘in Vlaanderen 18.000 kilometer aan wegen is die niet meer gebruikt worden’. Als bron voor die bewering verwijst Naji naar een studie die het heeft over 18.000 kilometer aan wegen met 'onthardingspotentieel'. Dat maakt die wegen nog niet ongebruikt. Zo maakt de studie bijvoorbeeld melding van een busstrook aan de Groenplaats in Antwerpen en de pier in Nieuwpoort. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de Factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Belgische groei was vorig jaar driemaal hoger dan gemiddelde in eurozone, maar dat zegt weinig ‘Vorig jaar was de economische groei in ons land drie keer zo hoog als het gemiddelde van de eurozone’, zei premier Alexander De Croo (Open VLD) in De Verkiezingstafel op 28 mei. Strikt genomen klopt dat: de groei voor België bedroeg 1,4 procent, die voor de hele eurozone 0,4 procent. Maar volgens economen is die vergelijking bij zulke lage percentages nietszeggend en zelfs misleidend. ‘Drie keer heel weinig blijft heel weinig.’
Factcheck Factcheck Factcheck: verschil tussen werkende Oekraïners in Antwerpen en Rotterdam is minder groot dan Bart De Wever zegt ‘In Antwerpen werkt 24 procent van de Oekraïners, in Rotterdam is dat 80 procent’, zei N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever in een verkiezingsdebat op televisiezender VTM. Voor Antwerpen klopt het geciteerde percentage ongeveer. Voor Rotterdam is het een zware overschatting. Dat blijkt uit onderzoek in het kader van de factcheckmarathon van de Lage Landen.
Factcheck Factcheck Factcheck: foto van ‘oude eindejaarstraditie’ is gemaakt met artificiële intelligentie Op het internet circuleert een zwart-witfoto waarop negen vrouwen in ondergoed knielen voor een aantal mannen. De vrouwen zouden op die manier vergiffenis vragen aan hun mannen en het zou gaan om een oude eindejaarstraditie, stelt het bijschrift bij de foto. Maar het beeld blijkt gemaakt met artificiële intelligentie.
