Uit onderzoek blijkt dat mensen van middelbare leeftijd beter zijn in het mentaal buitensluiten van de stem van hun partner dan van die van een vreemde.
Het is een clichébeeld. Een vrouw zit te praten tegen haar man, maar uiteindelijk blijkt hij geen woord gehoord te hebben van wat ze gezegd heeft. In het vakblad Psychological Science is nu een studie verschenen die hier een wetenschappelijke verklaring voor geeft.
Om na te gaan hoe goed mensen zijn in het (niet) horen van de vertrouwde stem van hun partner, voerden onderzoekers aan de Queen’s University in Ontario tests uit bij een groep koppels tussen de leeftijd van 44 en 79 die al lang getrouwd waren. Aan alle vrijwilligers werd een pagina uit een handleiding gegeven om luidop te lezen voor een cassetterecorder. Iedereen luisterde daarna naar zowel de opname van hun partner als de opname van een onbekende stem die tegelijkertijd speelde. Die tweestemmige geluidsstroom simuleerde het dagelijkse dooreenlopen van belangrijke en onbelangrijke, en bekende en onbekende geluiden en stemmen.
De vrijwilligers werd vervolgens gevraagd om zich op de ene of de andere stem te concentreren en om te rapporteren wat ze gehoord hadden. Iedereen bleek significant beter te zijn in het horen en verstaan van hun partner dan van de onbekende stem, hoewel ze beide op hetzelfde geluidsvolume werden afgespeeld.
Prioriteiten in de hersenen
Opvallendere resultaten werden verkregen toen men de deelnemers vroeg om zich op de vreemde stem te concentreren. Hier bleken de mensen van middelbare leeftijd sterker in te zijn dan de senioren. Ze deden het zelfs beter op deze test dan op een andere waar ze zich moesten concentreren op een van twee vreemde stemmen. “De volwassenen van middelbare leeftijd konden wat ze wisten over de vertrouwde stem gebruiken om ze perceptueel te scheiden en te negeren, zodat ze de onbekende stem beter konden horen”, zegt hoofdonderzoeker Ingride Johnsrude.
Dat selectieve gehoor zou een gevolg zijn van de beperkte hoeveelheid input die de hersenen tegelijkertijd kunnen verwerken. Ons denkorgaan moet dus voortdurend beslissen wat er het dringendst is. Wanneer iemand die je nauwelijks ziet je iets zegt is het belangrijker om de boodschap goed begrepen te hebben dan wanneer de informatie komt van iemand die je elke dag ziet en dus op elk moment om een herhaling kunt vragen.
Hoe ouder, hoe afhankelijker
Maar waarom kunnen ouderen zich dan wel beter focussen op de stem van onze partner? Ook hiervoor hebben de onderzoekers een verklaring. Naarmate we ouder worden, worden we zwakker en afhankelijker van de persoon die ons het beste kent. Het vermogen om de stem van die persoon te herkennen boven alle andere kan een belangrijke rol spelen in onze gezondheid, veiligheid en overleving. Hoewel ons gehoor op gevorderde leeftijd dus verslechtert, verbetert ons vermogen om naar onze geliefden te luisteren. (KJ)
