Een Vlaamse student leert Kenianen koken met een zelf ontworpen zonneoven van schadelijke waterplanten.
ingenieursstudent Jeroen Willems van de Erasmushogeschool Brussel (EhB) ontdekte in de Keniaanse stad Kisumu, gelegen aan het Victoriameer, dat je door gedroogde waterhyacintvezels te vlechten een goedkoop constructiemateriaal kan verkrijgen. Samen met een team Keniaanse medewerkers ontwierp hij een perfect functionerende zonneoven, hoofdzakelijk gebouwd uit gedroogde waterhyacint.
De oven haalt in een zonnig klimaat temperaturen van 130°C, enkel dankzij zonne-energie. Door te koken met zonnewarmte kan een gemiddeld gezin in Kenia jaarlijks tot 10.000 kg aan brandhout besparen.
Schadelijke plant
De snelgroeiende waterhyacint is een schadelijke exoot die op enkele weken tijd gigantische wateroppervlakten met een dik groen bladertapijt bedekt. Leven in de schaduw van deze woekerende plantensoort is quasi onmogelijk. Scheepvaartroutes worden onbevaarbaar doordat de stugge waterplanten de scheepsschroeven doen vastlopen. Ook de gemeenschappen die van visvangst leven worden hard getroffen door deze waterplant. Massale pogingen om deze plaag in te dijken door de planten uit het water te plukken, konden de groei van waterhyacint niet volledig bedwingen. Deze aanpak zorgt bovendien voor bergen biologisch afval.
Willems steunde voor zijn onderzoek op het snelgroeiende internationale Fab Lab netwerk. Een Fab Lab, voluit fabrication laboratory, is een klein atelier waar bezoekers voorwerpen kunnen bedenken, ontwerpen en fabriceren met behulp van computergestuurde machines zoals een 3D-printer, lasersnijder of freesmachine.
Kenmerkend voor de Fab Lab gemeenschap, waarvan er inmiddels wereldwijd zo’n 100 bestaan, is het engagement om alle opgedane kennis gratis met elkaar te delen. Zo ontstaat er een uitgebreid netwerk van Fab Labs waarbij gebruikers kunnen voortbouwen op de kennis van andere ontwerpers uit de hele wereld.
Willems ontwierp zijn zonneoven tijdens een vooronderzoek in het FabLabXl aan de EhB en presenteerde deze bouwinformatie begin 2012 aan de Fab Lab gemeenschap. Zo legde hij de nodige contacten om zijn ontwerp enkele maanden later in Kenia met de hulp van “Aro Fab Lab Kenya West” te finaliseren tot een gebruiksklare zonneoven.
Minder CO2-uitstootTijdens het onderzoek werden meerdere zonneovens gebouwd, lokale zonneoventechnici opgeleid en werd koken op zonne-energie gepromoot.
De oven biedt, door z’n relatief lage productiekost, immers onmiskenbare kansen voor de lokale bevolking. Zo startte één van de opgeleide technici een minionderneming die reeds tientallen zonneovens produceerde. Hij is momenteel actief in Kenia en in buurland Oeganda waar hij als ambassadeur voor koken op zonne-energie workshops geeft over het bouwen en gebruiken van zonneovens. Naar schatting werd door dit kleine initiatief tot op heden al meer dan 100 ton CO2-uitstoot vermeden.
Jeroen Willems werd net genomineerd voor de Vlaamse Scriptieprijs en maakt kans op 2.500€. De volledige lijst met genomineerden vind je op www.scriptieprijs.be
