Zwijggeldzaak tegen Donald Trump: de grote lijnen worden vandaag uitgezet

Met openingsverklaringen van het openbaar ministerie en de verdediging gaat vandaag de zwijggeldstrafzaak tegen Donald Trump in New York echt van start. Vorige week werd sneller dan verwacht, maar niet zonder problemen, een jury samengesteld, met een geïrriteerde Trump in de rol van toeschouwer.

Vandaag kan duidelijk worden welke lijn de verdediging van Trump trekt: zoekt men een vrijspraak dan wel een verdeelde jury? Eén jurylid volstaat om veroordeling te verhinderen. Het kamp Trump acht een vrijspraak niet heel waarschijnlijk. Hoe legt de procureur het aan boord om al bij al ingewikkelde materie bevattelijk en vooral aannemelijk te maken? De redenering is dat boekhoudkundige fraude – zwijggeld aan pornoactrice Stormy Daniels werd geboekt als advocatuurkosten – diende om ander crimineel gedrag te verbergen, zoals ontduiking van de kieswet en beïnvloeding van de verkiezingen. Hoe beknopt houden procureur en verdediging het, of geven ze een slaapverwekkende voorstelling? En hoe snel weten we wie de eerste getuige wordt?

Wat dat laatste betreft, gaf rechter Juan Merchan de procureur gelijk dat de volgorde van de getuigen niet automatisch op voorhand bekend zal gemaakt worden. Daarmee hoopt men dat de getuigen minder belaagd zullen worden door aanhangers van Donald Trump of door Trump zelf. Wel zou de eerste getuige aan de verdediging meegedeeld worden. Maar als die door Trump belaagd wordt, zal zijn team de getuigen niet langer op voorhand vernemen. (er is wel een lijst gepubliceerd met alle mogelijke getuigen)

De zitting wordt vandaag om 14 uur New York tijd (20 uur Belgische tijd) beëindigd omwille van het Joods paasfeest.

(lees verder onder de preview)

Morgen dinsdag wordt de zitting ook tijdelijk onderbroken zodat de rechter kan onderzoeken of Trump de geldende spreekbeperkingen voor hem en zijn advocaten heeft overtreden. Donald Trump mag de rechter en de procureur bekritiseren, maar niet andere leden van het openbaar ministerie of de rechtbank, niet de familie van de rechter en niet de getuigen of de juryleden. Trump heeft die regels in de afgelopen week minstens 10 keer overtreden, volgens het openbaar ministerie. Overtredingen worden bestraft à rato van 1.000 dollar per keer, of bij herhaling met gevangenis, wat in het geval van Trump gecompliceerd zou zijn (moet zijn beveiliging mee de gevangenis in?). Zijn advocaten zullen het versoepelen of het afschaffen van de spreekbeperkingen bepleiten.

De moeizame jurywerving

De eerste moeilijke stap in het proces – de samenstelling van de jury – werd vorige week iets sneller geklaard dan velen hadden verwacht. Honderden potentiële juryleden werden getrieerd. Degenen die zichzelf al niet onbevooroordeeld vonden, mochten bij handopsteking naar huis. Bij de resterenden gebruikten zowel verdediging als openbaar ministerie hun acht veto’s. Anderen werden al door de rechter geweerd op basis van duidelijke vooringenomenheid. Twee juryleden die al waren goedgekeurd, werden donderdag weer verwijderd. In een eerste geval ging het om een oncologieverpleegster die zichzelf diskwalificeerde omdat haar identiteit bekend was geworden. Vrienden en kennissen hadden op basis van persberichten uitgemaakt dat het over haar ging, waardoor ze zich niet langer veilig voelde voor mogelijke represailles of intimidatie. Een tweede bleek gelogen te hebben over zijn mening over de ex-president.

Vrijdag barstten dan weer twee potentiële juryleden in tranen uit omdat ze de druk op hen te hoog vonden. Geen van de twee werd in de jury of bij de 6 reservejuryleden opgenomen.

De uitgekozen juryleden, die alle uit Manhattan, New York, afkomstig zijn, zijn gemiddeld hoog opgeleid, In de jury van 12 zitten 7 mannen en 5 vrouwen. Er zitten enkele advocaten bij de juryleden. De jurypool was zeker niet gunstig voor Donald Trump, die in Manhattan in 2020 amper 12 procent van de stemmen haalde.

Trump als machteloze toeschouwer

Wie niet tot de rechtbank of de perskamer toegelaten wordt, moet het wat dit proces betreft, hebben van horen zeggen, en van persverslagen, want tv-beelden of klankopnames zijn er niet, en het aantal foto’s en schetsen is beperkt. Ook geeft de rechtbank niet onmiddellijk verslagen vrij van wat er gezegd en beslist wordt.

Maar meerdere verslaggevers, onder meer Maggie Haberman van The New York Times, die Haberman, die in 2022 de biografie Confidence Man over Trump publiceerde, wijzen erop dat dit geen plezierige tijd is voor Donald Trump. Tegen het eind van een zitting stond hij recht, en werd hij door de rechter, die dat einde van de zitting nog niet officieel had uitgeroepen, teruggefloten. Trump ging braafjes weer zitten. ‘De komende zes weken’, schrijft Haberman, verwijzend naar de verwachte duur van het proces, ‘zal de man die controle hoog inschat en probeert omgevingen en resultaten naar zijn wil vorm te geven, over heel weinig controle hebben’. Hij moet uren stil blijven zitten. Hij verveelt zich, viel volgens aanwezige journalisten twee keer in slaap (wat zijn woordvoerders ontkennen). Hij kan niet doen wat hij altijd doet: de zaak domineren. Hij wordt in deze omgeving, schrijft Haberman, kleiner. Hij krimpt. En hij doet grotendeels wat de rechter beveelt. Hij kon niet eens zelf protesteren toen hij de rechtszaal te koud vond. Dat moest via zijn advocaat gebeuren.

Hij gaf laatdunkend commentaar aan zijn advocaat, schrijft The Guardian, over een kandidaat-jurylid, die op Facebook een filmpje had geplaatst over vreugde-uitingen na de verkiezing van Biden in 2020. De rechter wees de ex-president meteen terecht. ‘Ik wil niet dat juryleden in mijn rechtszaal geïntimideerd worden’, zei hij, waarna Trump weer zweeg en herviel in zijn rol van toeschouwer.
Of hij zich zal kunnen bedwingen als hem vijandige getuigen, zoals zijn vroeger fixer Michael Cohen, op het appel verschijnen, blijft af te wachten.