‘We weten wat de gevolgen kunnen zijn wanneer presidenten om politieke redenen onwaarheden verspreiden’

Pieter Teirlinck, medewerker Vrede vzw, reageert op Amerikaans president Donald Trump die in een interview met Reuters onder andere zei dat ‘als landen toch kernwapens hebben, de Verenigde Staten er de meeste moeten hebben’.

Van Trumps persoonlijke positie ten aanzien van kernwapens schemerde al het een en ander door tijdens zijn verkiezingscampagne. Een maand na zijn aantreden als nieuwe president van de Verenigde Staten legde hij in het interview voor het eerst een officiële verklaring af over kernwapens en die is niet echt hoopgevend.

Tijdens decampagne werd al duidelijk dat hij een lichtzinnige kijk had op de meest destructieve wapens ter wereld. In publieke interviews merkte hij achteloos op dat het misschien geen slecht idee is dat Japan, Zuid-Korea of Saoedi-Arabië hun eigen kernwapens zouden ontwikkelen.

Verder zou hij tijdens een overleg met een Amerikaanse buitenlands beleidsadviseur volgens de Amerikaanse televisiezender MSNBC bovendien meermaals gevraagd hebben waarom ‘we geen kernwapens inzetten, als we erover beschikken’.

In december – toen Trump verkozen was, maar nog niet zetelde in het Witte Huis – pleitte hij op Twitter voor een ‘versterking en uitbreiding van de Amerikaanse kernwapencapaciteiten totdat de wereld bij zijn zinnen gekomen is op vlak van kernwapens’.

The United States must greatly strengthen and expand its nuclear capability until such time as the world comes to its senses regarding nukes

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) December 22, 2016

Wanneer hij daags nadien (telefonisch) gevraagd werd om zijn Tweet te verduidelijken gooide Trump nog wat olie op het vuur: ‘Laat het een wapenwedloop worden. We zullen hen op elk gebied verslaan.’

Sedert 20 januari is Trump effectief president van de VS en als de hoogste bevelhebber heeft hij de eindbeslissing over de inzet van Amerikaanse kernwapens. Te allen tijde is er een militaire assistent in zijn buurt die een koffer meedraagt die de informatie en apparatuur bevat om het Amerikaanse kernwapenarsenaal te lanceren binnen enkele minuten.

Op donderdag 23 februari liet Trump zich voor het eerst sinds zijn aantreden als president officieel uit over kernwapens in een interview met het persagentschap Reuters. President Trump stelt dat het New START-ontwapeningsakkoord tussen de Verenigde Staten en Rusland dat onder Obama in 2010 getekend werd ‘slecht en eenzijdig’ was, net zoals het nucleaire akkoord met Iran.

Een kernwapenvrije wereld zou ideaal zijn volgens Trump, maar tot het zover is, zal nooit aanvaard worden dat een ander land over meer kernwapens beschikt dan de Verenigde Staten. Het land moet koploper blijven op vlak van kernwapens en dat impliceert een uitbreiding van de kernwapencapaciteiten. Nog volgens Reuters stelde president Trump dat hij verontrust is dat ‘het kernwapenarsenaal van de VS achterop is geraakt’.

Maar klopt dit wel? Hinken de Verenigde Staten echt achterop wat betreft kernwapens?

De internationaal erkende kernwapenexpert Hans Kristensen van de Federation of American Scientists spreekt de bewering tegen dat de VS achterop is geraakt en niet langer de koploper is.

Volgens de laatste cijfers beschikken de VS in totaal over 6800 kernwapens en beschikt Rusland over 7000 van dergelijke wapens, waarvan er respectievelijk 1740 en 1950 ontplooid zijn via respectievelijk 681 en 504 dragers.

In het geval van de VS worden er dus iets minder kernwapens ontplooid via iets meer kernwapendragers, bij Rusland is het net omgekeerd. Gezien het grotere belang van de aantallen kernwapendragers (kernwapens zijn snel op en af kernwapendragers te laden), de kwaliteit van het Amerikaanse kernwapenarsenaal en haar overweldigende conventionele wapenmacht is de VS zonder twijfel ook vandaag nog steeds de koploper.

Bovendien investeert de VS de volgende 30 jaar 1000 miljard dollar om haar kernwapenarsenaal te moderniseren: van labo’s tot nieuwe bommenwerpers, van ‘gemoderniseerde’ kernkoppen tot nieuwe intercontinentale ballistische raketten. Ook de vooruitgeschoven Amerikaanse B-61 kernbommen die in Kleine Brogel liggen worden gemoderniseerd tegen 2020.

Trump lijkt in het interview met Reuters de informatie die eerder deze maand lekte over zijn eerste telefoongesprek met de Russische president Poetin te bevestigen: de president lijkt bijzonder slecht ingelicht te zijn. Tijdens dat telefoongesprek zou Poetin gepolst hebben naar een eventuele verlenging van het New START-akkoord. Trump zou het gesprek even onderbroken hebben om zijn assistenten te raadplegen over de inhoud van New START en zou vervolgens geantwoord hebben dat het een slecht akkoord is, in het voordeel van Rusland.

Het New START-akkoord ging in 2011 van kracht en beperkt het aantal ontplooide strategische kernkoppen tot 1550 voor beide partijen, een doelstelling die tegen februari 2018 moet bereikt zijn en tot 2021 geldt.

Het is dus in geen geval een eenzijdig akkoord, want de voorwaarden gelden voor beide partijen en het verdrag is voorzien van verificatiemechanismen om te kijken of beide partijen zich effectief houden aan de afspraak. Het akkoord werd door de Amerikaanse senaat geratificeerd met 71 tegen 26 stemmen en genoot brede steun van het militaire establishment in het land net omdat het een limiet zet op het aantal ontplooide kernwapens én voorziet in verificatie.

Indien er geen verlenging van het New START-akkoord komt, staat er na 2021 geen limiet meer op het aantal ontplooide strategische kernwapens, wat een nieuwe kernwapenwedloop kan initiëren.

In die zin is het dus ook helemaal geen slecht akkoord, hoewel de wereld natuurlijk wacht op verregaande ontwapening. Want laat ons wel wezen, meer dan 3000 ontplooide strategische kernwapens kunnen de wereld nog altijd vele keren vernietigen, en dan hebben we het nog niet over de vele tactische kernbommen zoals de vooruitgeschoven Amerikaanse B61-kernbommen die op de militaire luchthaven van Kleine Brogel liggen.

We weten wat de gevolgen kunnen zijn wanneer presidenten om politieke redenen onwaarheden verspreiden zoals een achterstand qua kernwapens. Tijdens de Koude Oorlog lanceerde presidentskandidaat Kennedy de term ‘Missile Gap’ om de zittende regering van de Republikeinse president Eisenhower voor te stellen als ‘zwak’ op vlak van defensie. De Sovjet-Unie beschikte volgens de campagne van Kennedy over veel meer ballistische raketten dan de VS.

Niettegenstaande de onjuistheid van de geponeerde cijfers lagen zaken zoals deze gepercipieerde wapenachterstand aan de basis van de internationale wapenwedloop die ervoor zorgde dat op het hoogtepunt van de Koude Oorlog een duizelingwekkende 70.000 kernwapens geproduceerd waren.

New START en de nucleaire deal met Iran zijn volgens President Trump slechte akkoorden, maar hij zal in de toekomst goede nucleaire akkoorden maken, stelde hij ook nog in het interview met Reuters.

Wij hebben alvast een interessante suggestie: eind maart starten in het kader van de Verenigde Naties onderhandelingen over een kernwapenverbod, gesteund door een overgrote meerderheid van de landen. Het zou een goede zaak zijn als de kernwapenstaten mee een akkoord sluiten. China overweegt om deel te nemen aan de onderhandelingen en de Iraanse minister van Buitenlandse zaken pleitte op de Veiligheidsconferentie van München onomwonden voor een kernwapenverbod. Wij eisen alvast dat ook België deelneemt aan de onderhandelingen en kunnen alleen maar hopen dat ook Donald Trump zijn Verenigde Staten zal laten aanschuiven.