De aftredende Russische president Vladimir Poetin heeft zoals verwacht de presidentsverkiezingen in Rusland gewonnen, met 76,7 procent van de stemmen. Dat maakte de kiescommissie bekend na telling van 99 procent van de stembureaus.
Vladimir Poetin, inmiddels 65, blijft zoals verwacht dus zes jaar langer president. Op plaats twee staat communist Pavel Groedinin met 11,8 procent. De rechtse populist Vladimir Zjirinovski haalde 5,7 procent. De liberale tv-journalist Ksenia Sobtsjak kreeg 1,7 procent van de stemmen achter haar naam. Vier andere kandidaten behaalden nog minder.
Voor enkele honderden aanhangers vlakbij het Kremlin in het centrum van Moskou heeft Vladimir Poetin zijn verwachte, maar ongemeen grote verkiezingsoverwinning beschreven als een teken van ‘vertrouwen en hoop’ van de Russische bevolking. ‘Ik zie in mijn zege het vertrouwen en de hoop van ons volk. We zullen hard werken, op een verantwoorde en doeltreffende manier’, zei de president. ‘Jullie zijn ons team. Ik ben lid van jullie team en allen die vandaag hun stem hebben uitgebracht, zijn leden van dit team’, luidde het nog.
De aanhangers van Poetin, die in het Westen als de verpersoonlijking van het kwaad wordt gezien, bestempelen het resultaat als een beloning voor Poetins strakke houding tegenover het Westen, de VS en Groot-Brittannië voorop.
De opkomst bedroeg ongeveer 67 procent – beduidend meer dan in 2012, aldus de centrale kiescommissie. Dat jaar won Poetin de stembusgang met 63,6 procent van de stemmen en bracht 65 procent van de kiesgerechtigden zijn of haar stem uit.
Dat zoveel Russen zijn opgedaagd om hun stem uit te brengen, iets wat niet werd verwacht wegens het ‘gebrek aan spanning’, is volgens Andrej Kondratsjov, woordvoerder van Poetins campagneteam, indirect aan het Russofobe optreden van het Westen te danken. De verbale oorlog met Groot-Brittannië – dat Rusland verantwoordelijk acht voor een zenuwgasaanval op een voormalige dubbelspion – heeft volgens Kondratsjov de patriottistische gevoelens in Rusland opgezweept. Op ironische wijze ‘dankte’ hij de Britse regering voor haar bijdrage aan Poetins overwinning.
Andere kandidaten raken niet in de buurt
Op de tweede plaats staat de kandidaat van de communistische partij. Debutant Pavel Groedinin klokt af net onder de 12 procent. Groedinin gaat dan weer nummer drie, Vladimir Zjirinovsky, ruim vooraf: de nationalistische stokebrand, die voor het eerst opkwam in 1991 (maar de duimen moest leggen voor Boris Jeltsin) haalt minder dan 6 procent. Ksenia Sobtsjak, die opkwam ’tegen iedereen’, verovert procent de vierde plaats.
Kiesfraude
Volgens westerse persagentschappen werpen beschuldigingen van kiesfraude een schaduw over Poetins triomf. Het Westen en Rusland zijn de jongste jaren flink op weg een nieuwe Koude-Oorlogstijd aan te snijden – al is die dit keer niet meer ideologisch. De centrale kiescommissie stelde zondagavond enkel kleine overtredingen te hebben vastgesteld, de door het Westen financieel gesteunde ngo en ‘verkiezingswaakhond’ Golos (Stem) zegt dan weer zowat 2.500 overtredingen te hebben gespot. Voorzitster Ella Panfilova van de kiescommissie sprak nochtans van een ’transparante verkiezing’.
De presidentsverkiezing werd door meer dan 1.300 buitenlandse waarnemers gevolgd. Ongeveer de helft van hen deed dat in opdracht van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Die waarnemers zullen maandag hun bevindingen meedelen.
2030
Poetin werd voor het eerst voor het Kremlin verkozen in 2000. Vier jaar later haalde hij opnieuw de zege. Daarna nam hij, omdat hij geen derde opeenvolgende termijn mocht beginnen, vier jaar lang de honneurs waar als premier, met Dmitri Medvedev als president. Wanneer zijn vierde ambtstermijn is afgelopen, in 2024, mag Poetin dus opnieuw niet kandideren. Hij zal dat jaar 72 worden.
Poetin denkt na zijn verkiezingszege naar eigen zeggen nog niet aan 2030, het jaar waarop hij zich opnieuw herverkiesbaar zou kunnen stellen. ‘Wat je zegt is een beetje grappig’, antwoordde het staatshoofd op een vraag van een journalist. ‘Denk je dat ik hier honderd jaar lang ga zitten? Nee!’
De Russische grondwet laat maximaal twee opeenvolgende ambtstermijnen van zes jaar toe als president. Poetin was eerder al president van 2000 tot 2008 – toen een ambtstermijn nog vier jaar bedroeg – en is sinds 2012 opnieuw het staatshoofd van Rusland. Daardoor mag hij niet aantreden bij de volgende verkiezingen in 2024 en zal hij het ambt minstens tot 2030 aan iemand anders moeten overlaten. Vorige keer viel die eer te beurt aan huidig premier Dmitri Medvedev. Poetin heeft ook nog niet te kennen gegeven of hij tussen 2024 en 2030 opnieuw voor het premierschap zal gaan.