‘Nu moeten we Donald Trump straffen, het is tijd voor een invoerheffing’

Donald Trump kondigde zoals verwacht aan dat hij de Verenigde Staten terugtrekt uit het klimaatakkoord van Parijs. ‘Zo worden de Verenigde Staten free riders in de strijd tegen klimaatverandering.’ Aldus Ferdi De Ville, docent Europese Politiek aan de Universiteit Gent.

In Europa is nu overal te horen dat wij op vlak van klimaat leiderschap moeten tonen. Dat mag naar mijn mening niet beperkt blijven tot het nakomen van onze engagementen vastgelegd in het klimaatakkoord van Parijs.

Die volstonden sowieso al niet om de klimaatopwarming onder de kritieke grens van twee graden celsius te houden, en met de uitstap van de Verenigde Staten – met meer dan een achtste van de wereldwijde uitstoot aan CO2 op het conto – volstaan de engagementen al helemaal niet meer.

VS toch laten bijdragen

Wel kunnen we de Verenigde Staten op een onrechtstreekse manier verder laten bijdragen aan de strijd tegen klimaatverandering.

Daarvoor moeten we een CO2-invoerheffing uit de grond stampen voor Amerikaanse producten. Met de inkomsten daarvan kunnen we klimaatprojecten in de rest van de wereld financieren, daar waar ze het meest efficiënt kunnen worden uitgevoerd, waar ze het meest CO2-reductie per euro opleveren.

Slimme heffing is legitiem

Zo’n taks gaat niet in tegen onze internationale handelsverplichtingen. In 2009 bracht de Wereldhandelsorganisatie samen met het Milieuprogramma van de Verenigde Naties een rapport uit waarin ze stelden dat onder bepaalde voorwaarden een CO2-invoerheffing toegelaten is.

We kunnen die heffing op een slimme manier toepassen. De bedoeling is free rider gedrag te bestraffen en opnieuw een gelijk speelveld(level playing field) te installeren. We moeten dus enkel Amerikaanse bedrijven die profiteren van de uitstap uit het klimaatakkoord door op een meer vervuilende manier te produceren viseren. Op hun producten heffen we een hogere heffing, terwijl dat voor andere producten een lagere taks zal zijn, of zelfs helemaal geen extra belasting.

Waarschuwing aan andere landen

Door Trump te sanctioneren, kunnen we ook een signaal geven aan andere landen. Het klimaatakkoord van Parijs bevat zelf geen sanctiemechanisme, en dus bestaat het risico dat ook andere landen zich uit de overeenkomst zullen terugtrekken, of hun engagementen niet zullen nakomen zonder formeel uit het akkoord te stappen.

Als de Europese Unie, nog steeds de grootste markt van de wereld, toont dat het bereid is een dergelijke beslissing te bestraffen, zullen ook anderen twee keer nadenken voor ze er de kantjes vanaf lopen.

We zetten hiermee de relatie met president Trump natuurlijk onder spanning, maar niet noodzakelijk onze relatie met de rest van het land.

Gisteren tweette ook de vorige Amerikaanse Ambassadeur bij de Europese Unie Anthony Gardner zijn steun voor een dergelijk sanctiemechanisme.

And perhaps climate taxes on US manufactured exports to EU. To quote a certain president: no free riding. https://t.co/LdNGxBeW7A

— Anthony Gardner (@tonylgardner) 31 mei 2017

Het valt te verwachten dat ook vele andere Amerikanen die deze kortzichtige beslissing van Trump betreuren een Europese reactie zullen begrijpen én zelfs toejuichen.

Trump raken waar het pijn doet

Misschien zal een dergelijke sanctie Trump snel op andere gedachten brengen. We raken hem namelijk waar het pijn doet. Trump wil het handelstekort van de Verenigde Staten terugschroeven – vooral door de export op te drijven. Door deze CO2-importbelasting wordt dat moeilijker.

Op zijn ondertussen karakteristieke wijze blies Trump zelfs gisteren al warm en koud. Hij stelde onmiddellijk te stoppen met de implementatie van het akkoord van Parijs maar open te staan voor een ander, beter akkoord.

Laten we hem een stevig handje helpen opdat hij snel weer toetreedt tot de mondiale coalitie tegen de opwarming van de aarde.

In Trump zijn eenvoudige kosten-baten analyses, kunnen we de kosten van niet-deelname aan de internationale strijd tegen klimaatverandering met deze heffing opdrijven.

Kans om eerlijker handelsbeleid in praktijk te brengen

Sinds een paar maanden heeft iedereen de mond vol van een eerlijker Europees handelsbeleid. Dit is de kans voor de Europese Unie om de daad bij het woord te voegen.

Naast de nefaste gevolgen voor het klimaat, zou het overigens ook niet eerlijk zijn ten aanzien van onze bedrijven en arbeiders dat zij geconfronteerd worden met concurrentie van Amerikaanse producten die op een meer vervuilende manier zijn geproduceerd.

Een CO2-invoerheffing zou een win-win betekenen voor de mondiale strijd tegen klimaatverandering en voor de legitimiteit van het Europees handelsbeleid.

Ferdi De Ville is docent Europese Politiek aan de Universiteit Gent en lid van Denktank Minerva.