‘Niet alleen militair maar alle samenwerking met Congo herzien’

“Willen we een nieuwe humanitaire ramp vermijden op het Afrikaanse continent dan moeten we Kabila duidelijk maken om zo snel mogelijk te stoppen met zijn verdeel-en-heers politiek”, zeggen kamerlid Peter Luykx en Vlaams parlementslid Karl Vanlouwe (N-VA).

De Congolese president Joseph Kabila liet nog eens van zich horen. Hij heeft vorige week vrijdag opposant Bruno Tshibalatot tot eerste minister benoemd. Deze benoeming is een flagrante schending van de politieke overeenkomst van eind 2016. Volgens het ‘Oudejaarsakkoord’ van eind december 2016 mag Kabila tot eind december 2017 aanblijven als president en duidt de oppositie de persoon aan die Kabila tot premier moet benoemen. Dit is de kern van de deal tussen Kabila en de oppositie.

Tshibala werd nooit voorgedragen door het oppositieplatform Rassemblement en wordt dus niet aanvaard door het grootste deel van de oppositie. Het grootste deel van de oppositie houdt vast aan de naam van Felix Tshisekedi, nieuwe voorzitter van de Rassemblement, nummer 2 van de grootste oppositiepartij UDPS en zoon van de op 1 februari in Brussel overleden oppositieleider Etienne Tshisekedi.

Het is duidelijk: president Kabila probeert met de benoeming van Tshibala de verschillende strekkingen in de oppositie tegen elkaar op te zetten om zijn eigen machtspositie te versterken. De benoeming is dan ook opnieuw een vertragingsmanoeuvre om de verkiezingen uit te stellen en het akkoord te doen mislukken. De kans dat er dit jaar nog verkiezingen worden georganiseerd zijn dan ook zeer klein.Dit heeft vooral te maken met het feit dat er geen schot komt in die overgangsregering.

De aanstelling van premier Bruno Tshibala wijkt af van de letter en de geest van het ‘Oudejaarsakkoord’.Onze regering heeft zich dan ook terecht kritisch geuit tegenover de Congolese regering. Deze heeft daarop beslist hun militaire samenwerking met België op te schorten. Deze samenwerking bestond vooral uit het opleiden van Congolese militairen in Congo en België. Het wordt tijd dat we onze andere samenwerkingsverbanden met Congo ook eens onder de loep durven nemen.

Kabila heeft vorig jaar reeds de limiet van zijn termijn als president overschreden. Hij stelde bewust de verkiezingen uit, in strijd metde Congolese grondwet. Het uitblijven van deze verkiezingen zorgt voor heel wat frustraties bij de Congolezen. Er heerst een gevoel van onmacht, dat Kabila de grondwet als een vodje papier behandelt en de schrik zit erin dat zijn ambitie zou zijn om president voor het leven te worden.

Door het saboteren van het democratisch proces in Congo richt de politieke klasse – met Kabila voorop – veel schade aan een land dat zich al in een zeer fragiele staat bevond. Congo zit nog maar in een prille stadium van een democratische proces. Het negeren van de basisprincipes die eraan verbonden zijn kan de vooruitgang van Congo als een stabiele hoeksteen in de regio weer ongedaan maken. Kabila’s niet aflatende honger naar macht confronteert het Congolese volk opnieuw met kwelgeesten uit het verleden. Men vreest dat het land weer zal afglijden in een allesverwoestende conflict die de hele regio zal destabiliseren.

In februari was ik al scherp voor de Congolese regering omtrent de slachtpartijen van Congolese militairen op burgers in de Kasai regio. Daar voert het Congoleze leger hevige strijd met een lokale militie. De VN heeft tot nu toe 23 massagraven ontdekt. Op 29 maart werden de lichamen ontdekt van twee VN mensenrechtenonderzoekers en hun Congolese tolk. Sommige bronnen spreken zelfs over oorlogsmisdaden.

Als de internationale gemeenschap – ook België – jaarlijks miljoenen stuurt naar Congo, moeten ze zich ook kritisch durven uitspreken over de zware schendingen van mensenrechten en democratische principes onder Kabila. De Afrikaanse Unie, de EU, de VN moeten alle beschikbare middelen inzetten om een einde aan te maken aan de instabiliteit en de verantwoordelijken te bestraffen. Als internationale gemeenschap is het onze plicht om hier tegen te reageren. We mogen niet wegkijken wanneer Congo wegglijdt in pure straffeloosheid.

De situatie in Congo lijkt van kwaad naar erger te gaan. Dit geweld is een escalatie die alleen maar wordt verscherpt door de politieke onzekerheid die er momenteel heerst. Congo is een kruitvat dat ieder moment kan ontploffen. Willen we een nieuwe humanitaire ramp vermijden op het Afrikaanse continent dan moeten we Kabila duidelijk maken om zo snel mogelijk te stoppen met zijn verdeel-en-heers politiek en eerlijke verkiezingen te organiseren onder toeziend oog van de internationale gemeenschap. Enkel dan kan de rust terugkeren.