In deze onzekere tijden waarin de multilaterale wereldorde onder grote druk staat, is het van het grootste belang dat de Europese Unie verenigd blijft. Dat heeft de Nederlandse premier Mark Rutte woensdag bepleit in het Europees Parlement in Straatsburg
In zijn speech in Straatsburg maakte Nederlands premier Mark Rutte (VVD, ALDE) de vergelijking met westerns van John Wayne, waarin de Amerikaanse settlers op hun tocht door het wilde westen hun huifkarren in een cirkel opstelden om zich te beschermen tegen mogelijk gevaar. ‘Hun eenheid gaf hun kracht, stabiliteit en veiligheid.’
Rutte is de zevende regeringsleider die in het halfrond in Straatsburg zijn visie op de toekomst van het Europese project uit de doeken deed. Hij hamerde daarbij sterk op de internationale context, met een bondgenootschap met de Verenigde Staten dat niet langer vanzelfsprekend is, de oorlog in Syrië en een Rusland dat zich verwijdert van Europa. Het belang van Europese eenheid en het Europese optreden voor een op regels gebaseerde wereldorde ondervond Rutte naar eigen zelf in de nasleep van de crash van vlucht MH17 in Oekraïne.
‘De Europese Unie verenigde zich achter ons, en riep gezamenlijk Rusland op om de verantwoordelijkheid te aanvaarden en mee te werken aan inspanningen om de waarheid te achterhalen en gerechtigheid te laten geschieden.’ Dat betekent volgens Rutte niet dat de lidstaten moeten streven naar ‘an ever closer union’. De liberaal gelooft eerder in ‘een meer perfecte Unie’ die op een aantal welbepaalde domeinen haar meerwaarde aantoont. ‘De Europese Unie moet minder beloven en meer resultaten boeken.’
Dat geldt voor Rutte bijvoorbeeld voor handel, de digitale eenheidsmarkt en de migratieproblematiek. ‘We moeten weerstand bieden aan de ongecontroleerde instroom van migranten en harder werken op het terugkeerbeleid, en we moeten echt stappen zetten om het Europese asielsysteem eerlijk en efficiënt te maken. Als we dat niet doen, riskeren we alle voordelen van Schengen te verliezen.’
De Nederlandse premier wil ook dat Europa meer doet in de strijd tegen klimaatverandering. Hij lanceerde een oproep aan de andere lidstaten om de ambities op te schroeven en de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55 procent terug te dringen, in plaats van de huidige doelstelling van 40 procent. Dat betekent allemaal niet dat Rutte de portefeuille wil opentrekken voor de volgende Europese meerjarenbegroting.
Samen met zijn collega’s uit Oostenrijk, Denemarken en Zweden ijvert Rutte voor een kleinere begroting na het vertrek van Groot-Brittannië. ‘In de beperking toont zich de meester’, zo citeerde hij Goethe. In het debat over de hervorming van de eurozone behoort Rutte tot de noordelijke leiders die beducht zijn voor een ’transferunie’. Volgens hem zal de economische situatie op het continent al aanzienlijk verbeteren ‘indien alle eurolanden hun openbare financiën op orde brengen’.
