Mexicaans meisje gestraft voor zelfverdediging na verkrachting

De jonge Mexicaanse vrouw die veroordeeld is omdat ze haar verkrachter vermoordde, is het symbool geworden van een beweging tegen machismo in het rechtssysteem.

De 21-jarige Yakiri Rubí Rubio woont in de drukke buurt Tepito, een van de gevaarlijkste gebieden in Mexico-Stad. In de avond van 9 december werd ze op straat benaderd door twee mannen. Met de punt van hun mes dwongen ze haar op de motor mee te komen naar een hotel, zo luidt haar verhaal.

Daar werd ze verkracht door een van hen, de 37-jarige Miguel Ángel Anaya, een man van 90 kilo, terwijl zijn broer buiten een sigaret ging roken. Maar Rubio wist zijn mes te pakken en stak hem in zijn buik en zijn nek. Miguel Ángel vluchtte op zijn motor weg.

Relatieruzie

Rubio vluchtte ook en ging direct naar een bureau van de openbaar aanklager in de buurt, halfnaakt en bebloed. Terwijl ze haar wonden behandelden, inclusief een jaap van 14 centimeter in haar arm. Op dat moment kwam de broer van Anaya binnen en beschuldigde haar ervan zijn broer te hebben vermoord in een relatieruzie. Dat is een merkwaardige verklaring, volgens de advocaten van Rubio, want ze is lesbisch.

Rubio werd aangeklaagd voor moord, een misdaad waar twintig tot zestig jaar celstraf op staat, en ze werd naar een vrouwengevangenis gestuurd. Drie maanden later oordeelde een rechter haar overtreding als “legitieme zelfverdediging met excessief geweld”, en liet haar vrij op borgtocht van 7500 euro. Ze moest zich iedere week melden. Maar intussen heeft ze zich vanwege alle bedreigingen in haar eigen huis opgesloten en gaat alleen naar buiten onder begeleiding van haar ouders.

Afgelopen maandag diende Anaya een verzoek in bij de federale rechter om Rubio’s voorlopige vrijlating terug te draaien. Een besluit volgt binnen negentig dagen. Volgens hem was hij niet bij het misdrijf, maar kwam zijn broer halfdood bij hem aan de deur om alles te vertellen. Zo blijven de broers in de hele rechtsgang buiten schot, terwijl Rubio zich moet verdedigen tegen in elkaar gezette bewijzen.

Strijd tegen machismo

Voor organisaties die opkomen voor rechten voor vrouwen in Mexico, is Rubio een symbool geworden in de strijd tegen machismo in het rechtssysteem. Klachten van vrouwen die zijn verkracht worden niet serieus genomen.

“Duizenden vrouwen zijn verkracht en vermoord, en hun moordenaars gaan vrijuit. Maar een slachtoffer dat zichzelf verdedigt, eindigt in de cel, terwijl een van haar aanvallers nog vrij is”, schrijft journalist and activist Lydia Cacho.

Tussen 2006 en 2012 is het aantal moorden op vrouwen in Mexico toegenomen met 40 procent, tot 6,4 per dag. De helft is gerelateerd aan seksisme of vrouwenhaat. Er worden jaarlijks 15.000 verkrachtingen gemeld, maar slechts 2000 leiden tot een rechtszaak en minder dan 500 tot een veroordeling, blijkt uit een rapport van overheden in samenwerking met VN Vrouwen. De situatie is veel erger, volgens Amnesty International, omdat slechts 12 tot 15 procent van de vrouwen aangifte doet na een verkrachting.

Geen nazorg

Rubio’s zaak is behandeld door een speciale dienst van het openbaar ministerie die zich richt op geweld tegen vrouwen. Ze is echter nooit onderzocht door een gynaecoloog en ze heeft nooit psychologische nazorg gekregen of anticonceptie, terwijl dat volgens de wet wel moet.

Dat is nog een andere vorm van machismo, zegt advocaat Ana Katiria Suárez. Volgens haar wordt de categorie “excessief geweld” meestal tegen slachtoffers van verkrachting gebruikt. Had de rechter dat niet gezegd, dan was Rubio vrijgesproken, maar als ze hiervoor wordt veroordeeld, moet ze de familie van Anaya meer dan 20.000 euro schadevergoeding betalen. Anaya heeft genoeg vergoeding betaald, vindt de federale aanklager. De rol van de broer is niet bekeken.

Zo is de strijd van Rubio en haar familie niet alleen juridisch. Ook persoonlijk moet ze de angst te boven zien te komen. Haar ouders kunnen niet meer werken en haar broers en zussen zijn van school gegaan. De familie krijgt nu psychologische hulp.

“Eerst was het vreselijk en moest ik huilen als ik erover moest vertellen”, zegt ze. “Nu huil ik niet meer. Ik wil alleen maar dat het allemaal over is.”