Waarom moeten mensen hun kinderen Latijn of Grieks laten volgen? Knack vroeg het aan de flamboyante Britse classica Mary Beard en kreeg niet het klassieke antwoord.
Beard: Als er één reden is om vandaag Aristoteles of Sophocles te lezen, is het dat we op die manier een noodzakelijke discussie onderhouden met onze intellectuele voorvaderen. Neem Homerus. Wat we in de Ilias en de Odyssee voorgeschoteld krijgen, is meer dan een oud verhaal over strijd en bedrog. Wanneer we die boeken lezen, zijn we getuige van de geboorte van de westerse literatuur. Ik zou zelfs durven beweren dat je geen inzicht kunt hebben in waar het in onze cultuur om draait wanneer je de Ilias en de Odyssee niet kent. Homerus zit als een spin in ons culturele web, dat ook Ulysses van James Joyce omvat en O Brother Where Art Thou van de broers Coen. Wanneer je de toegang tot de bron van onze cultuur vernietigt, bijvoorbeeld door Grieks en Latijn op school in het verdomhoekje te schuiven, zul je in een paar generaties tijd ook de band met dat verleden doorknippen, en blijf je achter met een cultuur die niet langer de dialoog aangaat met haar oorsprong.
We kunnen discussiëren met de klassieken, maar kunnen we ook iets van hen leren?
Beard: Het is niet zo dat je Cicero kunt lezen om te weten welk standpunt je dient in te nemen over de EU. En wat dan nog? Flaubert zal het je evenmin vertellen. Maar we kunnen wel op een andere manier iets leren uit de oudheid. Laten we terugkeren naar 63 voor Christus en de Catilinarische samenzwering die erop gericht was de republiek omver te werpen. Cicero veroordeelde daarop Catilina zonder enige vorm van proces, waarop die op de vlucht sloeg en uiteindelijk werd vermoord. Die zaak is sindsdien steeds weer besproken, en terecht. Ze gaat immers over de vraag in hoeverre de veiligheid van de staat tot de opschorting van de burgervrijheden mag leiden. Dat is een kwestie die altijd actueel blijft. Guantanamo gaat over hetzelfde. Hebben we iets van Cicero geleerd? Zeker, want of je het nu leuk vindt of niet, in de oudheid zijn de bouwstenen vervaardigd waarmee we vandaag nog steeds onze redeneringen opbouwen.
Wat denkt u van de stelling dat Latijn studeren nuttig is omdat het je geest helpt ontwikkelen en het daarna makkelijker is om andere talen te leren?
Beard: Dat zal wel zo zijn, maar als dat de reden is waarom je je kind Latijn laat studeren, is de kans klein dat het dit ook volhoudt. Als je Frans wilt leren, is het gewoonweg handiger om Frans te leren in plaats van Latijn te gaan studeren in de hoop dat het daarna makkelijker is om Frans op te pikken. Dat Latijn de geest ontwikkelt, zal zeker waar zijn, maar dat doen andere vakken ook, zelfs het spelen van computerspelletjes, las ik onlangs.
Het volledige interview met Mary Beard over Griekse en Romeinse moppen, het belang van Asterix en waarom ze het onlangs opnam voor de Oost-Europese migranten in haar land, leest u deze week in Knack.
