Franse bio-wijnboer in beroep vrijgesproken, weigerde insecticide te gebruiken

In een zaak die de Franse wijnwereld, en ook buitenlandse wijndrinkers, bezighield, is bio-wijnboer Emmanuel Giboulot in beroep vrijgesproken. Hij weigerde preventief insectide te gebruiken tegen een ziekte die in zijn departement nog niet was opgedoken.

Emmanuel Giboulot riskeerde in eerste instantie 6 maanden gevangenis en 30.000 euro boete, de rechter veroordeelde hem in april tot ‘slechts’ 1.000 euro boete, de helft met uitstel, en geen gevangenis.

Toch ging de wijnboer in beroep. Hij kreeg gelijk van het Hof van Beroep in Dijon. “Mensen worden zich er steeds meer van bewust dat het belangrijk is het gebruik van pesticiden te beperken, wat me hoop geeft voor de toekomst van de landbouw”, zo zei hij na de vrijspraak aan de krant Le Monde.

Volgens zijn advocaat was de rechtbank het ermee eens dat het ministerie van Landbouw geen hoogdringende reden had om in dit geval het gebruik van insecticiden op te leggen.

Bladspringers

In juni 2013 had de prefect opgelegd dat bijna alle wijngaarden van Côte-d’Or, een Frans departement in de Bourgognestreek, moesten behandeld worden tegen dwergcicaden ofte bladspringers. Deze insecten zijn soms drager van een bacterie die de wijnblaadjes aantast. De bacterie is erg besmettelijk en kan leiden tot de verwoesting van hele wijngaarden.

De ziekte is sinds 1949 in Frankrijk aanwezig en ongeveer de helft van de wijngaarden zijn onderworpen aan de verplichte bestrijding van de bacterie (en het insect). Die verplichting is volgens Le Monde deels Frans en deels Europees.

‘Goede’ insecten gaan ook dood

Giboulot, die over 10 hectaren “bio-dynamische” chardonnay- en pinot noir-druiven teelt, weigerde zijn ranken preventief tegen de ziekte te behandelen. De ziekte was op het moment van de verplichting nergens in het departement gesignaleerd. “Het insectide, (Pyrevert, red.), ook al is het toegelaten voor biolandbouw, is niet selectief : het zou de bladspringers gedood hebben maar ook de insecten waarop ik steun om het ecosysteem in mijn wijngaard te regelen”, verklaarde de beklaagde volgens Le Monde tijdens zijn proces in eerste aanleg.

De overheid argumenteerde dat de wijnziekte in 2011 en 2012 wel het buurdepartement Saône-et-Loire had getroffen. Er zitten 15 maanden tussen besmetting en uitbraak van de ziekte, en volgens specialisten die de overheid raadpleegde, maakte dat ook van Côte d’Or in 2013 een gevarenzone.

Het geval kreeg veel aandacht in de media, ook buiten Frankrijk. Giboulot werd door actiegroepen gesteund, zijn Facebookpagina barstte van de likes (130.000). Een hem ondersteunende petitie werd door 540.000 mensen getekend.

‘Halve waarheden’

Hij denkt dat er dit jaar minder gevallen van opgelegd insecticidegebruik zijn omdat zijn zaak zo’n ruchtbaarheid heeft gekregen.

De traditionele organisaties van wijnboeren zijn minder enthousiast. Tijdens het proces in eerste aanleg hekelden ze de “halve waarheden” van Giboulet. Ze wezen erop dat zij, “zoals iedereen”, het gebruik van insectiden tot een minimum willen beperken maar dat er tot dusver geen alternatief bestaat in de strijd tegen deze “virulente ziekte”.

Dat laatste hoopt Giboulot te verhelpen. Hij werkt aan een alternatief, natuurlijk middel, gebaseerd op olie van de nîm-boom (alomtegenwoordig in India).

Pesticide in de wijn

Naar aanleiding van deze zaak publiceerde de New York Times een editoriaal. De krant toonde zich bezorgd over de aanwezigheid van verdelgingsmiddelen in Franse wijn. In 90 procent van de Franse wijnen, aldus een recente studie, worden resten van pesticiden teruggevonden. Ook in enkele Franse biowijnen werden pesticiden aangetroffen. Biologische wijnbouwers mogen sowieso geen chemische pesticiden gebruiken. Toch wordt er een zekere marge ingebouwd omdat er contaminatie door omgevingsfactoren, zoals pesticiden op naburige niet-bio percelen, mogelijk is. Wanneer een biowijn de lage wettelijk vastgelegde maximum waarde overschrijdt, mag die niet meer onder het biolabel op de markt gebracht worden. .

(RR)