Ze wou op de Internationale Vrouwendag 10 minuten in “seksueel harnas” door Kaboel wandelen. Na acht minuten moest ze wegvluchten, en na doodsbedreigingen leeft ze nu ondergedoken in de Afghaanse hoofdstad.
Kubra Khademi, een 27-jarige Afghaanse performance-kunstenares, wou het seksueel straatgeweld in Afghanistan aan de kaak stellen. Dat had ze als student ervaren, en het is het lot van alle Afghaanse vrouwen, vond ze, of ze nu in boerka over straat lopen of minder vormloos bedekt zijn. Mannen tasten en grijpen waar ze kunnen, maken insinuerende opmerkingen naar alle niet door een man vergezelde vrouwen. Vrouwen ondergaan dat lot in stilte, aldus Khademi.
Het overkwam haar, noteerde de BBC, voor het eerst toen ze vijf was. Ze was ontdaan en vergelijkt de ervaring met het doden van een vlinder. “Ik stelde mijn identiteit en seksualiteit en alles wat ik voelde in vraag. Het was alsof er iets doodgegaan was. Wat ik me tot vandaag herinner is die ene zin die ik binnensmonds uitsprak: ‘Ik wou dat mijn ondergoed van ijzer was’.” In 2008 had ze geroepen en getierd toen een man naar haar billen graaide, maar in plaats van de dader aan te pakken, vloekten omstanders naar haar omdat ze haar stem durfde te verheffen. “Niemand verdedigde mij, ze gaven mij de schuld”. Ze moest opnieuw denken aan dat ijzeren ondergoed.
Ze was, vertelde ze aan The Guardian, een maand eerder met de voorbereidingen begonnen, had een smid benaderd die ze de maten van het metaalwerk had gegeven, zonder duidelijk te maken wat hij precies fabriceerde. Tot hij op een dag de vraag stelde: “Wat is het in hemelsnaam?”
‘Sla haar! Sla haar!’
De bedoeling was op 8 maart kortstondig, gedurende tien minuten, door de wijk Koti Sangi in de Afghaanse hoofdstad Kaboel te wandelen. In die wijk woont Khademi en had ze ook kortstondig gestudeerd. Daar was ze bepoteld en geïntimideerd door mannen en jongens. Die jongens en mannen waren het publiek dat ze wou bereiken. Ze zou een harnas aantrekken dat bescherming bood tegen seksuele intimiteiten maar dat tegelijk ook haar borsten en billen uitvergrootte. Ze werd tijdens haar wandeling in de hoofdstraat van de wijk gevolgd door een beperkt aantal journalisten en vrienden.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Na acht minuten zette ze haar actie stop en dook ze in een klaarstaande auto. “Sla haar! Sla haar!”, hoorde ze van passanten. Een jongen op een motorfiets vroeg of ze niet beschaamd was haar geslachtsdelen zo te tonen. Anderen scholden: “Hoer! Hoer!”. Er werden stenen gegooid. Sommigen probeerden haar ondanks het harnas te betasten – zonder succes, “ik voelde niets dus het harnas deed wat het moest doen”. Volgens vrienden, vertelt ze, “was er ook een kind dat uitriep: ‘Kijk naar dat meisje, zij wil niet betast worden’. De boodschap werd wel degelijk begrepen”.
‘Provocatie’
Ze dacht, zei ze in gesprek met de BBC, dat er wel even ophef over haar performance zou ontstaan, maar dat het wel snel zou koelen. “In plaats daarvan wordt het almaar warmer”. Nadat beelden van haar wandeling op het internet verspreid werden, en van boze commentaren waren voorzien, ontsnapte ze naar eigen zeggen ternauwernoord aan drie mannen die haar achterna zaten. Sindsdien leeft ze ondergedoken, en is ze herhaaldelijk met de dood bedreigd wat, in gebied waar zangeressen, vrouwelijke tv-journalisten en parlementsleden werden vermoord, niet licht genomen wordt. Ook worden “pornografische beelden” waarop de foto van haar hoofd is aangebracht, via Twitter verspreid (porno is weliswaar verboden maar heel populair volgens The Guardian).
Similarity between Female Eunuch and garment worn by #Afghan #feminist artist Kubra Khademi http://t.co/ucDiyBb6Uo pic.twitter.com/aUfSdstGIg
— David Loyn (@DavidLoyn) March 12, 2015
Degenen die boos reageren, betitelen haar wandeling als een provocatie, en daar is ze het volgens The Guardian zelfs mee eens. “Provocatie maakt deel uit van mijn werk. Maar het was een performance. Ik ben geen activist, ik ben een kunstenaar. Mijn werk groeit uit mijn belevenissen. Ik gebruik geen woorden, ik gebruik mijn lichaam en mijn ruimte in de tijd”.
“Ik word nu geconfronteerd met de realiteit van mijn samenleving. Die kan ik niet onmiddellijk veranderen. Oké, jullie zijn kwaad, maar dit is hoe ik werk, en ik ga daar niet mee ophouden”.
Khademi is geboren in Iran, als kind van Afghaanse vluchtelingen, en ze heeft veel langer in Pakistan, Lahore, gewoond, gestudeerd en gewerkt dan in Afghanistan. Haar ouders raadden haar af zich in Kaboel te vestigen, maar Kaboel was waar ze wou en moest zijn, zegt ze.
(RR)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier