Wetenschappers hebben voor het eerst in de moderne geschiedenis vastgesteld hoe een rivier van koers verandert. In enkele dagen nog wel, terwijl het fenomeen ‘rivierpiraterij’ normaal honderden jaren in beslag neemt.
Rivierpiraterij ontstaat wanneer de ene rivier de loop van een andere overneemt en verandert. Het proces is doorgaans het gevolg van tektonische activiteit of erosie en neemt honderden tot duizenden jaren in beslag. Maar in de Canadese provincie Yukon vorig jaar gebeurde het in enkele dagen, een milliseconde in geologische termen.
Smeltwater van de Kaskawulsh-gletsjer, een van de grootste in Canada, vloeide al honderden jaren via de rivieren de Slims en de Yukon naar de Beringzee. Maar tussen 26 en 29 mei vorig jaar daalde het peil van de Slims dramatisch. “Tegen het einde van de zomer stroomde er nauwelijks nog water”, zegt Dan Shugar van de Universiteit van Washington. “Het was in feite een lang, dun meer geworden.”
Champagneglazen
Shugar en zijn collega’s gingen op zoek naar de oorzaak en ontdekten een nieuwe kloof onderaan de gletsjer, die was ontstaan na een intense smeltperiode. “We ontdekten dat het gletsjermeer nu via een andere route wegstroomt”, zegt Shugar. “Aan het uiteinde van de gletsjer is een kloof van 30 meter ontstaan. Smeltwater vloeit nu van het ene meer in het andere, een beetje zoals je ziet bij champagneglazen die in een piramide zijn gestapeld.”
Het tweede meer voert nu veel meer smeltwater richting een andere rivier, de Alsek, en zo naar de Grote Oceaan in plaats van de Beringzee.
De wetenschappers die de verandering beschreven in Nature Geoscience, vermoeden dat die permanent is.
De veranderingen hebben enorme gevolgen voor het landschap, het lokale ecosysteem en de watervoorziening in de regio. Aanlegsteigers staan plots droog nu de bedding van de Sims vrijwel helemaal uitgedroogd is. In de lente en zomer duiken in de namiddag intense stofstormen op. (IPS)
