Grande dame in de Europese kunstwereld overleden

Renilde Hammacher-Van den Brande was, alhoewel klein van gestalte, de grande dame in de Europese kunstwereld. Ze overleed op 101-jarige leeftijd.

Via de Nederlandse krant NRC moesten we vernemen dat midden vorige week Renilde Hammacher-Van den Brande op 101-jarige leeftijd is overleden. Ze was, alhoewel klein van gestalte, de grande dame in de Europese kunstwereld.

Na verantwoordelijke posten in België stak ze in de jaren zestig de grens over om conservator te worden in het Rotterdamse museum Boymans-van Beuningen dat toen geleid werd door J.C. Ebbingen Wubbe (1915-2014). Uit haar vaderland bracht ze in Nederland de belangstelling mee voor het surrealisme dat daar nog relatief weinig bekend was. Die kunstrichting had haar voorliefde omdat ze er als het ware mee opgegroeid was. Ze kende de Belgische surrealisten persoonlijk en was een fan van Magritte, Mesens en andere kunstenaars uit die richting.

Epicentrum van het surrealisme

Bij Boymans kreeg ze carte blanche en dat exploiteerde ze volop en niet zonder succes. De expositie die ze organiseerde over Salvador Dali in 1970 werd een blockbuster met meer dan 200.000 bezoekers. Ze ontwierp die tentoonstelling zonder de medewerking van de kunstenaar die haar bij de voorbereiding deed opmerken dat zijn werk geheim moest blijven. Waarop zij haar ontgoocheling niet onder stoelen of banken stak. Antwoord van de meester : ‘Madame, u moet niet ontgoocheld zijn want u zit al ruim een uur naast Il Divino’.

Maar bij de opening van de tentoonstelling die uit bruiklenen was samengesteld was de besnorde kunstenaar toch aanwezig. En dat maakte voor Renilde Hammacher dan toch veel goed. Want daarmee was de facto het surrealisme in Nederland geïntroduceerd.

In die context organiseerde ze in het museum zowat 150 tentoonstellingen en kon ze rond de 500 kunstwerken aankopen. Zo is Boymans-van Beuningen in Nederland het epicentrum van het surrealisme geworden.

EXPO 58

Renilde Van den Brande had haar sporen al verdiend toen ze, voor de EXPO 58, aan de zijde van Emile Langui de uitzonderlijke tentoonstelling “50 jaar moderne kunst” had ontworpen. Ook dat evenement was een internationaal succes en werd een mijlpaal in de Europese tentoonstellingsgeschiedenis.

Ze was gehuwd met Bram Hammacher, de fijnbesnaarde, gecultiveerde kunsthistoricus en directeur van het Kröller-Müller museum in Arnhem die 104 werd. Beiden waren tot op zeer hoge leeftijd actief geïnteresseerd in wat er zich in de kunstwereld afspeelde en toen ze weduwe was geworden nam die belangstelling niet af. Men kwam haar regelmatig tegen, steunend op de design wandelstok van haar echtgenoot, op alle belangrijke tentoonstellingen en ze bezocht nog vaak de privécollecties van belangrijke verzamelaars. Haar Brusselse flat lag volgestouwd met catalogi en kunstboeken en ze bleef lang alert voor jonge artiesten. Une grande dame.