I have a dream. Precies 50 jaar geleden klaagde dominee Martin Luther King de rassenongelijkheid in de Verenigde Staten aan in één van de meest historische speeches ooit. Knack.be vroeg aan 28 prominente stemmen wat volgens hen het grootste onrecht is dat moet worden aangepakt. Waarover dromen de opiniemakers van vandaag?
‘Ik droom dat kinderen gewoon gelukkig kunnen zijn’
Maggie De Block (Open VLD), staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding
‘In België leeft vandaag bijna één kind op vijf in armoede, of met het risico in armoede terecht te komen. Dit cijfer is onaanvaardbaar en vormt een probleem voor de toekomst van onze samenleving.
I have a dream… Dat in de toekomst alle kinderen dezelfde kansen krijgen. Dat in ons land geen enkel kind geboren wordt in armoede noch met een risico op armoede. Dat iedereen; overheid, privé-personen en bedrijven, een prioriteit maken van de strijd tegen armoede.
Dat we doeltreffende oplossingen te vinden om ouders en hun kinderen in armoede reële kansen op een beter leven te geven. Dat zij hun leven in handen kunnen nemen, minder zorgen hebben en gewoon gelukkig kunnen zijn.’
‘Ik wil het opnemen voor kinderen die gepest worden’
Bart De Wever, N-VA-voorzitter en burgemeester van Antwerpen
‘Pestgedrag is verschrikkelijk onrechtvaardig, of om het met het liedje van Jan De Smet te zeggen: ‘Pesten is een pest.’ Pestgedrag kan een behoorlijke hypotheek leggen op de verdere ontwikkeling van een kind. Wie als kind gepest werd, kan daar als volwassene ernstige klachten aan overhouden. Ik ken minstens een paar volwassenen die daar door getekend zijn. Van dichtbij heb ik kunnen zien wat er gebeurt met kinderen als ze vernederd worden omdat ze te dik zijn. Van de weeromstuit laten ze zich helemaal gaan en komen in een gemene cirkel terecht.
Obesitas bij kinderen moet met empathie worden benaderd en zowel preventief als curatief worden aangepakt. Ik was blij dat ik via mijn dieetboek een flink bedrag kon schenken aan het Zeepreventorium in De Haan. Het team daar levert schitterend werk en ze verdienen alle steun.’
‘Echte verandering in ons land en deze wereld’
Geert Noels, econoom
‘Dat er echt verandering komt in ons land en in deze wereld. Dat het vrije woord niet alleen wordt verdedigd als het de mening weergeeft van de leidende klasse, maar ook als het hen terechte kritiek geeft.
Dat de volgende generatie een écht toekomstproject krijgt, in plaats van een toekomstperspectief dat bepaald wordt door onbetaalde rekeningen en onhoudbare beloften aan de vorige generatie.
Ik had een droom dat men vocht voor ons milieu, en de klimaatproblemen niet bleef ontkennen tot we allen als kikkers koken, de laatste gletsjers verdwenen zijn, en plasticbergen de oceanen doen dichtslibben.
En als we toch dromen, dan droom ik voor verandering in ons energiesysteem. Dat het blijven uitpersen tot de laatste druppel van fossiele brandstoffen in onze aarde niet visionair, toekomstgericht of milieuvriendelijk wordt genoemd, maar dat we onze beschikbare kennis en technologie gebruiken om om te schakelen naar duurzame, hernieuwbare energie.
Ik droomde dat er ook verandering kwam op sociaal vlak, dat de linkse en rechtse hokjes verdwenen, en men begon in te zien dat een kleurloze en inspiratieloze mix minder sterk is dan de beste ideeën van beide kanten ten volle naar waarde te leren schatten.
Verandering zou cynisme geen kans meer geven, zou machtswellust smoren. Omdat verandering niet van bovenuit, maar van onderuit zal komen en authenticiteit, ethiek en transparantie zal belonen.
Als we verandering willen, laat ons dan beginnen bij onszelf. Laat ons allen samen wat meer dromen van deze verandering, dan kan geen kracht het nog tegen houden.’
‘Dat alle talent benut wordt’
Wouter Beke , voorzitter CD&V
‘We leven in een samenleving met zoveel uitdagingen en we laten veel te vaak het potentieel liggen om deze uitdagingen aan te pakken. Bovendien stellen we vast dat wie pech heeft ook achterop raakt. Mijn droom is dat we al het aanwezige talent in onze samenleving kunnen benutten. Dat lukt niet altijd vanzelf.
Daarom moeten we mensen versterken. Mensen moeten kansen krijgen, maar ze moeten ze ook grijpen. Neem nu op de arbeidsmarkt. Openstaande vacatures waarvoor geen kandidaten gevonden worden, oudere werklozen die geen werk vinden, allochtonen die de juiste kwaliteiten hebben maar toch niet aan een job geraken etc. Dat kunnen we ons niet langer veroorloven. Dankzij de zesde staatshervorming krijgen we nu de kans om in te spelen op deze specifieke noden.’
‘Optimisme en creativiteit in plaats van pessimisme’
Gwendolyn Rutten, voorzitster Open VLD
‘Het klimaat verandert. De hele wereldbevolking, huidige én toekomstige generaties, wordt met de klimaatuitdaging geconfronteerd. We hoeven die evolutie evenwel niet passief te ondergaan.
Uitgerekend de mens is in staat om dit vraagstuk beet te nemen en een nieuw hoofdstuk in het vooruitgangsverhaal te schrijven. Daar moeten we dan wel zelf in geloven. Hoe kan een mentaliteitswijziging omslaan in positieve actie, als de boodschap die ze inspireert er een is van pessimisme?
Misschien is de oplossing niet dat we het met minder moeten doen. Maar ligt die daarentegen wél in het zoeken naar vindingrijke, creatieve ideeën die voor duurzame groei zorgen – en tegelijkertijd fascinerende, leuke staaltjes menselijk vernuft zijn. Dat is in wezen ook de kracht van de speech die King bracht, ook al bestreek die een totaal ander thema. King vertaalde een inktzwart verhaal over racisme en slavernij in een boodschap van hoop. Precies daarom echoot die boodschap door in de geschiedenis.’
‘De eerlijke kansen krijgen om met de fundamentele oneerlijkheid van het bestaan om te gaan’
Guillaume Van der Stichelen, voormalig reclamemaker
‘Er is een verschil tussen onrechtvaardigheid en oneerlijkheid. Het leven en de natuur zijn oneerlijk. Onrechtvaardigheid is niet de eerlijke kansen krijgen om met die oneerlijkheid om te gaan.
Een grote onrechtvaardigheid is in die zin de onrechtmatige verdeling van onze planeet. In het Amazonewoud wordt gekapt, niet om de bewoners ervan te voeden, maar wel om varkenskwekerijen neer te poten om vlees voor West-Europa te kweken.
Daarmee hangt een andere onrechtvaardigheid samen: dat de kinderen van de één miljard mensen die drie keer per dag vlees kunnen eten, opgevoed worden met het idee dat die luxe een verworven recht is. En geen artificiële constructie die eenvoudigweg neer te halen is met een revolutie.
Als we onze kinderen niet leren dat ze hun welstand moeten delen met de anderen, dan zullen er niets van begrijpen dat die anderen hen die welvaart betwisten en proberen af te nemen. En daar zullen ze erg ongelukkig van worden. Wat ook weer onrechtvaardig is, want wij hadden dat kunnen voorkomen.’
‘Gezin, jaartal of plaats van geboorte leggen geen hypotheek meer op toekomst’
Yasmine Kherbache, gemeenteraadslid SP.A in Antwerpen en kabinetschef van premier Elio Di Rupo
“I have a dream that one day this nation will rise up and live out the true meaning of its creed: ‘We hold these truths to be self-evident: that all men are created equal.‘”
Het is en blijft een van de meest iconische zinnen uit onze moderne geschiedenis. Niet alleen omwille van de figuur die hem uitsprak, niet alleen omwille van het moment waarop hij hem uitsprak en niet alleen omwille van de omstandigheden waarin hij ze uitsprak. Maar vooral omwille van de universele draagwijdte van de woorden: elke samenleving die weigert om de ongelijkheid – of ze zich nu manifesteert via etnische, socio-economische, leeftijdsgebonden of andere breuklijnen – te bestrijden, gaat ten onder.
In de Verenigde Staten kunnen ze zich 50 jaar na Martin Luther King misschien troosten met de gedachte dat Afro-Amerikanen ondertussen dezelfde rechten hebben als de blanke bevolking, maar de inkomensongelijkheid – de kloof tussen rijk en arm – stijgt er wel gestaag en dat al decennialang.
In België zijn we er de laatste decennia in geslaagd om die inkomensongelijkheid te doen dalen. Maar dan gaan we wel voorbij aan de onderliggende cijfers die aantonen dat de kinderarmoede, jeugdwerkloosheid en schooluitval de laatste jaren duidelijk stijgen. Ik droom dan ook van een speech die ons land wakker schudt en doet beseffen dat het gezin, de plek of het jaartal waarin je toevallig geboren wordt, geen hypotheek zou mogen leggen op je toekomst.’
‘Armoede, kinderarmoede en de culpabilisering ervan’
Carl Devos, politicoloog UGent
‘De keuze is moeilijk, want helaas is er onrechtvaardigheid te over. Als kiezen toch moet, dan armoede, zeker kindarmoede, maar ook de culpabilisering waarmee armoede vaak gepaard gaat.
King bestreedt niet enkel de zichtbare, tastbare discriminatie van de zwarten, die in de bus plaats moesten ruimen voor de blanken. Hij bestreedt ook de veel hardnekkerige uitsluiting in het hoofd. King droomde van ‘een oase van vrijheid en gerechtigheid’ waar mensen niet op uiterlijke kenmerken beoordeeld zullen worden, ‘maar naar de inhoud van hun karakter’.
Armoede en de bijhorende uitsluiting is ook vandaag meer dan een financieel probleem: er drukt een zwaar schuldgevoel op. Het wordt veelal bekeken als de resultante van de eigen verantwoordelijkheid. Daar zit subtielere onrechtvaardigheid in dan die van onbetaalde energierekeningen tegenoever verwarmde buitenzwembaden.
Dergelijke bedenkingen ontslaan de betrokkenen geenszins van maximale inspanningen om zich van armoede te onttrekken, integendeel, maar ze dwingen ons anderzijds allemaal om veel dieper te kijken in het onrecht dat armoede is: het is niet enkel een kwestie van de vrije wil.
Het is niet omdat King vandaag een zwarte president zou ontmoeten in Washington, dat zijn strijd daarmee zonder voorwerp zou zijn. Er zijn voldoende statistieken om dat te bewijzen. Het is niet omdat we bevrijd werden van de dwang van het kapitalisme of religie, die onze samenleving in vrij ondoordringbare blokken opdeelde, dat onze meritocratische samenleving vandaag ‘een oase van vrijheid en gerechtigheid’ is. De bedrieglijke vrijheidsgedachte waarin we ons wentelen, die ons eerst en vooral individueel verantwoordelijk acht voor succes en falen, lijkt soms een dwanggedachte die bewondering en veroordeling oproept, maar begrip of mededogen bemoeilijkt.
De structurele herverdeling van kansen en ongeluk is misschien minder zichtbaar en alvast veel subtieler dan voorheen, ze is daarom niet verdwenen. Wie naar de wereld kijkt zonder dat te beseffen, doet die wereld onrecht aan. Ook die van de armen.’
‘Elke gemeenschap krijgt zeggenschap over hun eigen lot’
Zuhal Demir, Kamerlid voor N-VA en districtsburgemeester
‘Op een uitnodiging om te dromen ga ik graag in. Het biedt me als politica de kans om praktische realiseerbaarheid en technische details eens achterwege te laten.
Ik laat m’n gedachten gaan naar Syriërs die letterlijk in de vuurlinie liggen. Ik denk aan Grieken die al hun perspectief op werk kwijt zijn. Ik maak in mijn hoofd ruimte voor Koerden die niet eens onderwijs krijgen in eigen taal. Er zijn veel meer voorbeelden te geven van mensen die niet over hun eigen lot kunnen beschikken maar passief moeten afwachten wat hogere machten voor hen beslissen.
De toestand in België is absoluut niet vergelijkbaar maar ook hier worden de Vlaamse en Waalse kiezers beperkt door het Belgisch keurslijf bij het realiseren van hun eigen politieke voorkeuren.
Daarom droom ik van een wereld waar iedereen wel zeggenschap heeft over de keuzes die de eigen gemeenschap maakt en uitvoert. Ik droom dat echt zelfbestuur het dominante beginsel wordt voor iedereen. Waar we de kans krijgen om dat ideaal, al was het maar een klein beetje, te helpen verwezenlijken mogen we die niet laten liggen. Hier niet en elders niet.’
‘Alle mensen écht vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren’
Jean Paul Van Bendegem, wetenschapsfilosoof en wiskundige
‘Ik heb een droom dat ooit op deze planeet elke mens die erop rondloopt een bestaan zal kennen dat menswaardig mag genoemd worden. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, los van alle discussie errond, mag als een standaard terzake worden beschouwd. Wordt het dan niet tijd om de eerste zin van het eerste artikel eindelijk in de praktijk om te zetten: ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren’? Hoewel het bijna descriptief lijkt is de uitspraak wel degelijk normatief: zo hoort het te zijn.
Een kans op slagen? Ik weiger pessimist te zijn, maar de droom van Martin Luther King is een ‘deeldroom’ van mijn droom. Niet alleen zwart en wit spelen geen rol, maar ook man en vrouw niet, gelovig en ongelovig niet, jong en oud niet, … Een lange weg te gaan, zeker, maar evolutionair zijn we nog altijd piepjong, we kunnen en moeten dus nog veel leren.’
‘Kinderarmoede de wereld uit’
Nedia Sminate, Kamerlid N-VA
‘Zelfs nu, in 2013, worden nog altijd meer kinderen in armoede of kansarmoede geboren. Zo krijgen ze vaak niet de kansen die ze verdienen en waar ze recht op hebben. Zelfs bij ons, in Europa, wordt 1 op 5 kinderen geboren in kansarmoede. Daardoor is de kans dat ze zelf ook in armoede zullen leven, groter. In eigen land loopt ruim 1 op 5 Belgen het risico van in armoede te leven. Vooral alleenstaande moeders zonder een gegarandeerd inkomen zijn het slachtoffer.
Eén van de grote uitdagingen is dan ook het doorbreken van die armoedespiraal in België en Europa. De bestrijding van kinderarmoede is daarin cruciaal. Net daarom is het mijn droom om het vele jonge talent dat nu in armoede verloren gaat, voluit kansen te geven om uit te groeien tot sterke, weerbare burgers.’
‘Dat de mens zich weet aan te passen voor hij de diepte in tuimelt omdat hij net op zijn smartphone de juiste weg aan het zoeken was’
Paul Baeten Gronda, schrijver
‘Twee grote tegenstrijdigheden van onze tijd zijn de volgende: er is steeds meer technologie voor handen maar die vindt haar weg naar steeds minder mensen, en hoewel de sterke digitalisering in de rijke delen van de wereld de toegang tot informatie vergemakkelijkt, lijkt ze ook te fungeren als een soort buffer tussen de online mens en het leed van anderen. Met andere woorden, een relatief klein deel van de wereldbevolking kan elke dag meer in minder tijd, en de rest blijft hoe langer hoe verder achter.
Een evolutie van een opgefokt marktgericht denken naar een duurzamer soortgericht denken lijkt logisch maar blijkt op z’n zachtst gezegd moeilijk te verlopen. Als er iets is om vurig te hopen of te dromen, dan wel dat de mens zich weet aan te passen voor hij de dieperik in tuimelt omdat hij net even op zijn smartphone de juiste weg liep te zoeken.’
‘Geen schamele dobberende bootjes meer’
Bogdan Vanden Berghe, directeur 11.11.11
‘Ongelijkheid is niet weg, integendeel. De afgelopen 20 jaar is de ongelijkheid tussen mensen maar ook tussen landen sterk toegenomen. Dat is te wijten aan de globalisering. De wereld werd rijker, maar het zijn vooral de rijksten die daarvan profiteren. Vandaag bezitten de 10% rijkste mensen 54% van het wereldinkomen. Voor de 20% armsten blijft er 1,7% over.
Die kloof groeit ook vandaag nog. Afgelopen jaar, temidden van wereldwijde besparingen, nam het inkomen van de 1% rijksten nog steeds toe. Reden voor een knallende speech à la Martin Luther King? Dat denk ik wel.
Jarenlang werd ons voorgehouden dat economische groei ook goed zou zijn voor de allerarmsten. Dat blijkt een flagrante leugen. Ja, in absolute zin zijn er iets minder superarmen, maar dat hangt er maar van af waar je de lat legt. Bovendien betalen die allerarmsten vaak ook de kosten van andermans gedrag. Zij dragen als eersten de gevolgen van de klimaatverandering, zij voelen het het hardst als speculanten de voedselprijzen doen stijgen. Ongelijkheid vormt de basis van spanningen. Dat was al ten tijde van Martin Luther King, dat is ook nu zo. In landen waar de ongelijkheid groot is, zie je vaak ook enorme sociale problemen.
Maar de problemen zijn er ook tussen landen. Branco Milanovic, econoom bij de wereldbank, maakt dat zelfs aanschouwelijk. In de wereld zijn er 7 plaatsen, zo zegt hij, waar landen met een gemiddeld inkomen van 20.000 dollar per jaar raken aan landen met een inkomen van minder dan 1.000 dollar. Steeds zie je hetzelfde: prikkeldraad, hoge muren, massale politiebewaking en schamele dobberende bootjes. Italië, Griekenland, we kennen het zelf. Laten we dat beeld op ons netvlies branden en met een speech beginnen.’
‘De gelijkwaardigheid van elk individu’
Jean-Jacques De Gucht, Vlaams parlementslid en Gemeenschapssenator Open VLD
‘Een droom is een ideaalbeeld. Martin Luther King droomde van een ideale samenleving waarin elk individu, ongeacht zijn of haar etnische kenmerken, gelijkwaardig zou zijn. Ik deel deze droom; ik geloof in de maakbare samenleving.
Mijn ideale samenleving is er één waarin elk individu los van etnische kenmerken, maar ook los van geslacht, cultuur, religie, politieke voorkeur, burgerlijke staat, taal of seksuele oriëntatie, gelijkwaardig is; een samenleving waarin elkeen van dezelfde fundamentele mensenrechten geniet.
Veel samenlevingen, vaak onder invloed van religieuze instellingen, delen deze droom echter niet. Deze samenlevingen schatten de gemeenschap hoger in dan de gelijkwaardigheid van elk individu. Deze samenlevingen erkennen liefde tussen mensen van hetzelfde geslacht niet, erkennen het recht op abortus voor de vrouw niet, dulden sjiieten of soennieten of welke geloofsgemeenschap dan ook niet naast zich, dulden atheïsten niet in hun midden. Ik droom van een ideale samenleving waar het gelijkwaardige individu centraal staat; niet de dictatoriale gemeenschap van de religieuze meerderheid.’
‘Het einde van de steeds verder schrijdende roep om perfectie’
Monica De Coninck (SP.A), minister van Werk
‘Er is iets vreemds aan de hand in onze maatschappij, en ook op onze arbeidsmarkt. Onze wereld is nog nooit zo verscheiden geweest. Migratie is niet meer weg te denken uit onze samenleving. We worden steeds ouder. Er worden steeds vaker ADHD, autisme, cognitieve problemen en dergelijke vastgesteld, ook bij kinderen.
Tegelijk zien we dat er hardnekkig wordt vastgehouden aan stereotiepen. Ook bij werkgevers: zij zoeken de witte raaf die op alle vlakken voldoet en er liefst nog bovenuit steekt. De ideale werknemer is jong (maar niet té), ervaren (maar niet té), blank, hoogopgeleid, meteen inzetbaar. Maar perfectie bestaat niet.
Ik zou graag zien dat we opnieuw wat toleranter zouden zijn tegenover mensen die misschien niet helemaal perfect of wat anders zijn, maar toch heel wat capaciteiten hebben. Dat onze arbeidsmarkt een meer divers speelveld wordt met mensen van allerlei pluimage. Daar kunnen we allemaal alleen maar beter van worden.’
‘De paradox van de (palliatieve) thuiszorg keren’
Wim Distelmans, kankerspecialist en professor in de palliatieve geneeskunde (VUB)
‘In 1963 overleed ongeveer 60 % van de Belgen thuis. In 2013 is dat ongeveer 25 %, ondanks dat onderzoek leert dat minstens 70 % thuis wil verzorgd worden tot het einde toe! Dit is een eerste paradox. De tweede paradox is dat thuiszorg meestal duurder is voor de patiënt omdat de terugbetaling minder goed geregeld is dan een opname in het ziekenhuis, waarbij deze hospitalisatie maatschappelijk bovendien veel duurder is dan thuiszorg! Hierdoor wordt de (mantel)zorg voor een zwaar zieke patiënt thuis haast onbetaalbaar en loodzwaar. Daardoor belanden nog te veel patiënten tegen hun zin in het ziekenhuis en in de woonzorgcentra.
Waar wacht men op om deze paradox om te keren en initiatieven van de thuiszorg zoals dagcentra beter te ondersteunen? Het is maatschappelijk veel goedkoper en bovendien verkiest de bevolking dit. Het vraagt echter veel politieke moed om tegen de machtige ziekenhuislobby op te tornen.’
‘Wie het geld beheert, heeft de sleutel van de toekomst in handen’
‘Meyrem Almaci, Kamerlid Groen
‘De macht van de financiële sector is groter dan die van vele multinationals en staten. De beslissingen van banken over hoe en waarin ze geld beleggen, zijn cruciaal voor de toekomst van onze planeet en de mensen erop. Vandaag worden die keuzes gemaakt door financiële spitstechnologen en grootbankiers met exuberante lonen en ontslagpremies. Roekeloze keuzes creëerden een ongeziene economische en financiële crisis. De crisis die de gewone man en vrouw voelt en bovendien moet betalen.
Mijn droom is om dit een halt toe te roepen door fundamenteel in te grijpen in de financiële sector. Zodat geld en bijhorende macht wordt ingezet voor het aanpakken van de klimaatverandering, de creatie van jobs, het terugdringen van uitbuiting en armoede en het bevorderen van onderwijs, mensenrechten, en duurzame ontwikkeling in plaats van voor wapens en olie. Elke dag zal ik als politicus vechten voor een financiële sector die in al haar geledingen het geld duurzaam beheert.’
‘Vrouwen kunnen beslissen wanneer, met wie en hoeveel kinderen ze willen’
Marleen Temmerman, gynaecologe, hoogleraar en voormalig SP.A-politica
‘Mijn droom is dat de Universele verklaring van de rechten van de mens werkelijkheid wordt, dat mensen gelijkwaardig zijn en er een einde komt aan de discriminatie of achterstelling van meisjes en vrouwen, etnische minderheden, homoseksuelen, … Gelijke behandeling wordt onder meer voorgeschreven door de VN-verdragen van 1966 en de Europese Gemeenschap heeft tussen 1975 en 1986 vijf richtlijnen uitgevaardigd over de gelijke behandeling van man en vrouw inzake beloning, arbeidsvoorwaarden en sociale zekerheid. Deze moeten niet alleen in de wetgeving van de lidstaten worden overgenomen, maar ook in werkelijkheid worden toegepast.
Mijn droom is dat seksuele en reproductieve rechten, 20 jaar geleden door vrijwel alle landen erkend, van alle burgers, maar vooral van alle meisjes en vrouwen, gerespecteerd worden, dat vrouwen kunnen beslissen wanneer, met wie en hoeveel kinderen ze willen, dat meisjes naar school kunnen en zelf over hun leven kunnen beslissen en dat er een einde komt aan geweld, vooral seksueel geweld op kinderen en vrouwen.
Mijn droom is dat de rijkdommen van deze wereld beter verdeeld worden en de armoede verdwijnt,… en ineens gaat het liedje van Stef Bos door mijn hoofd… ‘Het was mooier dan ik dacht, Wat ik zag vannacht, De wissel van de wacht ,Vrouwen aan de macht”
‘Een wereld waarin het recht bestaat op vergeten’
Pedro De Bruyckere, pedagoog
‘Het is raar om nieuwe wensen toe te voegen omdat de oorspronkelijke droom van Martin Luther King nog lang niet ten volle verwezenlijkt is, zelfs met Barack Obama in het Witte Huis. Ook in ons land speelt je afkomst nog steeds een rol inzake onderwijs, gezondheid, arbeidsmarkt… Vijftig jaar later is het onze opdracht om aan deze droom te blijven verder werken en nieuwe obstakels te lokaliseren en weg te nemen.
Als ik al iets nieuws zou durven toevoegen dan is het een recht op vergeten. We leven in een tijd waarin iedereen alles kan delen. Vandaag leven we in een maatschappij waarin kinderen op sociale media opduiken lang voor ze geboren worden en iedereen overal ontelbare keren gefilmd, gefotografeerd en getagd wordt. Het recht op vergeten is het recht om niet eeuwig en drie dagen achtervolgd te worden door onschuldige fouten die je ooit maakte. Het is tegelijk een recht op steeds weer nieuwe kansen, ongeacht wie je bent of waar je vandaan komt. Het recht op vergeten is belangrijker dan ooit in deze tijden van NSA, PRISM en andere ‘Facebooks‘.’
‘Welke politicus durft zeggen: ‘Alle mensen eerst?”
Mark Eyskens (CD&V), minister van staat:
‘Van alle politieke leiders heeft enkel Barack Obama een paar keer bijna de welsprekende intensiteit bereikt van Martin Luther King. De boodschap van King blijft uitermate actueel, in de wereld zowel als in België.
‘Rassenongelijkheid’ is geen wetenschappelijk verantwoord begrip want genetisch zijn alle mensen soortelijk gelijk maar individueel ongelijk, zodat ze gelijkwaardig en verschillend, onderling complementair en daardoor solidair zijn. Racisme is een sociologische werkelijkheid: een ontaarding van het darwinisme en een perversie van onder meer de humanistische en christelijke ethiek, bijvoorbeeld door het ‘eigen volk eerst’-program.
Vandaag verschuilt het racisme zich in allerlei bijkomende vormen van discriminatie. Multiculturaliteit moet worden omgezet in interculturaliteit. Welke politicus zal bij de volgende verkiezingen in België campagne durven te voeren met als moto: ‘Alle mensen eerst: Vlamingen, Brusselaars, Walen, vreemdelingen’?’
‘Geen toekomsten meer die gehypothekeerd worden, nog voor ze begonnen zijn’
Meryame Kitir, Kamerlid SP.A en voormalig arbeidster bij Ford
‘Ik zie vaders en moeders bij Ford, die nu samen met hun zonen en dochters werk zoeken. Erg voor de vaders en moeders, die onzekerheid na zoveel jaren zekerheid. Maar nog erger voor de zonen en dochters, die hun toekomst al gehypothekeerd zien terwijl die eigenlijk nog goed en wel moet beginnen.
En dan hypothekeren we onze eigen toekomst ook, want de verloren generaties die we nu kweken, zijn we voor heel lang kwijt.
De Martin Luther King van dienst mag zijn tour door Europa beginnen in Griekenland, maar hij of zij moet ook ons land begeesteren. Tot we allemaal mijn droom delen om iederéén een menswaardig bestaan te gunnen.’
‘Een gelijke verdeling van de belastingdruk’
Michel Maus, professor fiscaal recht
‘In de Westerse democratieën is iedereen gelijk voor de fiscale wet, maar die fiscale wet behandelt lang niet iedereen gelijk. Dit probleem is voor mij een van de belangrijkste uitdagingen van de komende regeringen.
De ongelijke verdeling van de belastingdruk is een echte pest geworden, die leidt tot heel wat maatschappelijke frustratie en op termijn het vertrouwen in de overheid volledig zal ondermijnen.
Dit wordt momenteel politiek nog zwaar onderschat. Ten onrechte, want de geschiedenis leert dat heel wat revoluties ook een fiscale onderstroom hebben.’
‘De dag waarop de Internationale Vrouwendag niet meer nodig is’
Assita Kanko, gemeenteraadslid MR in Ixelles
‘De dag waarop De Internationale Vrouwendag niet meer nodig zal zijn. Dat is mijn droom.
‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren…’. Ondanks dat eerste artikel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, lijdt (bijna) de helft van de mensheid nog onder discriminatie en geweld. Dat zijn 3 miljard vrouwen!
I have a dream. Dat vrouwen niet langer het slachtoffer zijn van seksisme zoals werd aangetoond door Sofie Peeters. Ik droom ervan dat vrouwen makkelijker financiële autonomie kunnen bereiken en hun vrijheid dagelijks kunnen verwerven, mede dankzij onderwijs en gelijkheid op de werkvloer.
Dat abortus nergens meer een misdaad is, maar een recht.
Ik droom ervan dat meisjes niet langer vermoord worden omwille van de ‘eer’, zoals Sadia Sheik (20) in België, niet langer gestenigd worden zoals Aïcha Ibrahim Duhulo (13) in Somalië en Ghofrane Haddaoui (23) in Marseille, niet langer verkracht worden zoals velen in Congo, Egypte of India …
Dat meisjes het leerrecht niet ontnomen wordt zoals Malala (16) uit Pakistan. Dat geen enkel meisje ter wereld nog genitaal verminkt wordt zoals ik zelf onderging…
Ik droom ervan dat de Internationale Vrouwendag ooit niet meer nodig is!’
‘De intergenerationale onrechtvaardigheid oplossen’
Ivan Van de Cloot, econoom bij denktank Itinera
k heb een droom, dat onze jongeren de kansen krijgen op een positieve toekomst niet beladen met erfenissen waar hun ouders de houding aannamen van “we praten er niet meer over, ’t zal wel vanzelf overgaan”. De laatste jaren is er zo veel gebeurd waarover een mens verontwaardigd kan raken dat het verzadigingspunt bij velen al bereikt is. In tegenstelling tot de jaren 1930 zijn er nauwelijks pogingen ondernomen om het geschonden rechtvaardigheidsgevoel van de mensen over de wantoestanden van de voorbije jaren te herstellen. In het licht van het falen van de banken en de overheden niet als een krekel alle veiligheidsbuffers op te eten, vragen we vandaag opnieuw de moed om er samen tegen aan te gaan.
Ten gronde begrijpen we allemaal dat ons sociaal systeem niet werkt als iedereen er alleen maar iets uit wil halen, terwijl niemand er nog iets in stopt. Een grotere selectiviteit op het sociale vlak zal ons in staat stellen om hen te helpen die het echt nodig hebben. Ook onze vermogende medemens zal om solidariteit gevraagd moeten worden, maar ook de overheid moet leren met veel minder rond te komen. En bedrijven die erin slagen door fiscale spitsvondigheid tot een belastingtarief te komen dat dicht bij het nulpunt zit, dienen te worden aangepakt.
Het morele en politiek kapitaal van een vorige generatie verantwoordelijken ligt in scherven aan onze voeten. We hebben mensen nodig die die scherven oprapen en ze weer aan elkaar lijmen.’
‘Het opgeven van alle excessen die we als materiële mensenrechten zijn gaan beschouwen’
Gie Goris, hoofdredacteur Mo* Magazine
Er is anno 2013, net als in 1963, geen gebrek aan zorgen of strijdpunten die een bevlogen toespraak zoals die van MLK waard zijn. De klimaatverandering. De sociale ongelijkheid. De oorlogen in “the Greater Middle East”. U vult maar aan. Als ik dan toch moet kiezen: ik verlang naar een toespraak waarvan ik de tranen in mijn ogen krijgen, telkens weer, over de merites en mogelijkheden van sober leven.
Er zijn twee essentiële elementen nodig om voor een van die prangende problemen tot een I have a dream te komen: een breed gedragen beweging van mensen die zich verzetten tegen de bedreiging of het onrecht, en een geloof dat een betere wereld mogelijk is.
Het is dat geloof dat de massa op de Mall in Washington samenbracht en het was dat geloof dat Martin Luther King op onnavolgbare wijze verwoordde en teruggaf aan de actvisten. Het was ook letterlijk een geloof: geen strategie, geen kleine stapjes vooruit, geen blauwdruk voor een politieke revolutie, maar het geloof dat een hogere kracht al vóór hem en vóór hen de belofte op die betere, rechtvaardige wereld had uitgesproken in poëtische beelden die boven twijfel, cynisme en machtspolitiek stonden. Elk van de problemen die de mensheid bedreigen verdient een geloof dat het niet alleen anders kan, en moet, maar dat het ook anders zal zijn, want zo staat het geschreven: dat het lam zich zal neerleggen bij de leeuw; dat de tuin van het leven overvloedig zal zijn voor alle komende generaties; dat er geen knechten of koningen meer zullen zijn.
Maar eerst moet er dus beweging zijn, mensen die zichzelf willen riskeren om die toekomst waar te maken. Zolang die bereidheid er niet is, is elk geloof een holle frase en is iedereen die het toch uitroept door de luidsprekers van de dag een gevaarlijke leugenaar. Vóór de toespraak was er de beweging, en dat zal altijd zo zijn. Maar wie in het Westen wil zijn leven nu geven voor het opgeven van alle excessen die we als materiële mensenrechten zijn gaan beschouwen?’
‘Harmonie tussen de mens en de wereld rondom hem’
Etienne Vermeersch, moraalfilosoof
‘Het belangrijkste maatschappelijk probleem wereldwijd, maar ook in elk land afzonderlijk, is de teleurgang van een harmonische relatie tussen de mens en de wereld rondom hem.
De voortschrijdende afbraak van de biodiversiteit, zowel bij planten als bij dieren en, meer algemeen, de aftakeling van het ecosysteem door pollutie, broeikaseffect en verzuring van de oceanen, verdient een redevoering die de impact heeft van die van Martin Luther King, maar misschien zal die stilaan gaan luiden: ‘I have een nightmare’.
Toch kunnen die negatieve ontwikkelingen nog worden omgekeerd als iemand erin slaagt het besef te verspreiden dat de toename van de wereldbevolking de belangrijkste factor in al die ellende is. Niet alleen een stilstand is noodzakelijk, maar ook een afname.’
‘Ons niet meer neerleggen bij armoede’
Karin Temmerman, Kamerfractieleider van SP.A
‘”Net als slavernij of apartheid is ook armoede niet natuurlijk. Armoede is gecreëerd door de mens, en kan ook overwonnen en uitgeroeid worden door de mens.” Nelson Mandela – dichter bij Martin Luther King kom je niet – sloeg de nagel op de kop met deze uitspraak.
Armoede ontneemt mensen kansen. Armoede zorgt voor sociale uitsluiting. Armoede vreet aan het zelfvertrouwen. Of de armoede nu van generatie op generatie doorgegeven is, of heel plots ontstaat door een of andere grote tegenslag, we mogen ons er nooit bij neerleggen.’
‘Een Justitie die durft’
Jan Nolf, ere-vrederechter
‘Eigenlijk is er niets veranderd, behalve de kleur van het onrecht. Die is enkel verbleekt. Martin Luther King zag het al een halve eeuw geleden aankomen: dit gaat niet om zwart of blank, maar om justitie.
Zijn eigenlijke speech telt 11 keer het woord ‘(in)justice’, méér dan de toen voor zwarten vrankere belofte van ‘freedom’. Toen al nagelde hij de essentie neer: niemand is vrij zonder gerechtigheid voor iedereen. Dat verbod voor uitzonderingen is nu net waar die andere vertaling van ‘justice’ over gaat: rechtvaardigheid.
In Washington gaven geheime rechtbanken NSA toestemming om ook in deze tekst te snuisteren vooraleer U die nu las. In Caïro werd uitgerekend de kersverse voorzitter van het Grondwettelijk Hof president van een bloedige staatsgreep.
Rechters moeten meer ‘nee’ leren zeggen. Ook bij ons. Ze moeten allen eens averechts op een parkbank zittend, een vonnis schrijven. Wie dat niet durft, plooit ooit voor de macht.’
‘We moeten het kapitalisme laten vallen’
Bleri Lleshi, politiek filosoof en auteur
‘Het grootste probleem vandaag is het systeem waarin we leven: het kapitalisme. In Brussel, de stad waarin mijn dagelijkse leven zich afspeelt, is ongelijkheid de grootste onrechtvaardigheid. Het IMF, de VN en de Wereld Bank, instituties die je marxistisch noch links kan noemen, tonen aan dat ongelijkheid de afgelopen 30 jaar sterk is toegenomen en op een hoogtepunt staat. Ook in ons land.
Bovendien zitten we middenin de Grote Recessie, zoals de huidige crisis wordt genoemd. In tijden van crisissen neemt de ongelijkheid nog meer toe. Crisissen zijn inherent aan het kapitalisme, zei Karl Marx. Hij krijgt vandaag gelijk van links en van rechts en zijn boeken verkopen als zoete broodjes.
Willen we de ongelijkheid aanpakken dan zullen we het kapitalisme moeten laten vallen. Dit zal strijd vergen want de 0,1% (neen, niet 1%) zal haar dominantie, macht en kapitaal niet zomaar afgeven. Het alternatief voor kapitalisme is een links constructief project. Niet langer winst, uitbuiting en ongelijkheid als funderingen voor onze samenleving. Wel solidariteit, rechtvaardigheid, herverdeling en gelijkheid.’
‘De zware tol van de verkeersonveiligheid niet meer moeten betalen’
Steve D’hulster, Vlaams parlementslid voor SP.A
‘Elk jaar sterven in ons land nog steeds zo’n 700 mensen in het verkeer. Tel daarbij de duizenden zwaargewonden en je komt aan een ijzingwekkende menselijke tol die we betalen voor de manier waarop we ons verplaatsen. Het is een tol die we niet zouden hoeven te betalen.
Die loodzware tol is onaanvaardbaar en bovendien vermijdbaar. Ons land doet het, in vergelijking met onze buurlanden, slecht op vlak van verkeerveiligheid. In dit land heb je twee keer zoveel kan om bij een verkeersongeval het leven te laten dan in Nederland. Dat is een pijnlijke vaststelling, maar tegelijk hoopgevend.
Onze buurlanden bewijzen dat je verkeersonveiligheid spectaculair kan terugdringen en dat je op die manier elk jaar honderden levens kan redden. Ik droom van een speech die mensen motiveert om niet dronken achter het stuur te kruipen, die mensen twee keer laat nadenken vooraleer ze het gaspedaal indrukken en die onze overheden aanvuurt meer moedige maatregelen te nemen en nog meer te investeren in een verkeerssysteem waarbij we niet zoveel mensen moeten verliezen en waarbij we niet zoveel families en vrienden verdwaasd moeten achterlaten.’
‘De relativering van het menselijk leven’
Fernand Keuleneer, advocaat
‘Acute kwesties met politieke implicaties liggen evenzeer als ooit tevoren voor het rapen: ontspoorde financiële structuren, een mank-lopend monetair systeem, de globalisering en dus import en export van conflicten, de afbraak van de staat en de opgang van de clans, de inflatie van rechten die tot ontwaarding van het recht leidt, de relativering van het menselijk leven.
Bevlogen toespraken leiden niet altijd tot goede, samenhangende politiek Maatschappelijke problemen zo goed mogelijk beheersen vergt een totale politieke visie, en daarin gewortelde politieke principes, analyses en actie.
Maar in de strijd tussen politieke visies zijn bevlogen toespraken wel cruciaal: ze openen ogen, ze veranderen de dynamiek en de parameters van het politieke conflict. Ze kunnen mee voor een culturele omslag zorgen, met in zijn zog een politieke omslag. Het is met ongeduld wachten op bevlogen toespraken die de pauzeknop van de geschiedenis indrukken, de draad van het programma pogen te ontwaren, en de vraag stellen of we dit programma tot het einde willen volgen. Een beaat liberaal vooruitgangsoptimisme is een maatschappelijke en politieke optie, maar niet de mijne. En zonder cultuuromslag zal ook een politieke omslag uitblijven.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier