Elektronische sigaretten – het nieuwe gadget dat door verstokte rokers vaak gebruikt wordt om hun slechte gewoonte af te bouwen – zouden tot tien keer zo veel kankerverwekkende stoffen bevatten dan gewone tabak. Een andere benadering van de resultaten, spreekt dat echter tegen.
Wetenschappers van het Japanse ministerie van Gezondheid zijn tot de vaststelling gekomen dat elektronische sigaretten – of e-sigaretten – tot tien keer zo veel kankerverwekkende stoffen bevatten dan gewone tabak. Een deuk in het imago van het gadget dat gepromoot wordt als ‘minder schadelijk dan roken’.
Bloeiende business
Elektronische sigaretten zijn populair. Op erg korte tijd groeide de markt aanzienlijk tot een waarde van ongeveer 3 miljard dollar. Grote tabaksbedrijven kopen de e-sigaretproducenten dan ook op, bang om naast de goudmijn te grijpen. Maar niet alleen daaruit blijkt het succes van het gadget: onlangs verkozen de Oxford Dictionaries het werkwoord ‘vape’ – het roken van een e-sigaret – tot woord van het jaar.
Bij het gebruik van een e-sigaret wordt een gearomatiseerde vloeistof verhit zodat er dampen ontstaan. Die worden vervolgens geïnhaleerd. Een beetje zoals bij gewone tabak, maar dan zonder de rook.
Nu hebben Japanse onderzoekers echter vastgesteld dat er in die dampen uit de verschillende vloeistoffen carcinogenen of kankerverwekkende stoffen zoals formaldehyde en acetaldehyde zitten. Dat berichtte een woordvoerder van het ministerie aan het persagentschap Agence France-Presse.
Weg naar tabak
Formaldehyde is een stof die in bouwmateriaal en balsems voorkomt. Toen wetenschapper Naoki Kunugita met zijn team verschillende e-sigaretvloeistoffen analyseerde, ontdekte hij dat er bij een bepaald merk – waarvan de naam niet onthuld wordt – tien keer zo veel van de kankerverwekkende stof voorkwam dan dat er in rook van gewone sigaretten zit. ‘Vooral als de draad, die zorgt voor de verdamping van de vloeistof, oververhit raakt, komen grotere hoeveelheden van schadelijke stoffen vrij’, verklaart hij aan AFP.
Voor de analyse werd gebruikgemaakt van een machine die tien setjes e-sigaretten van vijftien trekken kon ‘inhaleren’. In negen van de tien sets was het niveau formaldehyde aanzienlijk hoger. Ook andere merken vertoonden gelijkaardige niveaus bij verschillende sets, maar het niveau bleef niet altijd zo hoog.
‘De producten worden elektronische sigaretten genoemd, maar eigenlijk zijn ze totaal verschillend van gewone tabak’, zegt de woordvoerder van het ministerie van Gezondheid tegen AFP. Ook Kunugita beaamt dat zijn studie aangeeft dat e-sigaretten niet zo onschadelijk zijn als mensen vaak denken.
‘We moeten ons ervan bewust zijn dat sommige producenten de e-sigaretten verkopen voor dubbel gebruik. Met tabak, of om jongeren langs die weg tot het roken van tabak te overhalen’, waarschuwt de wetenschapper in het persbericht.
‘Misleidend: niveau bij e-sigaret ligt net zes keer lager’
‘De manier waarop de resultaten worden voorgesteld, is misleidend’, waarschuwt dokter Konstantinos Farsalinos, onderzoeker aan universitair ziekenhuis Gathuisberg, KU Leuven. Op de website website e-cigarette-research maakte hij zelf een vergelijking van de resultaten van Kunugita en die van een eerdere Canadese studie uit 2008.
‘Hoewel er gesproken wordt over meerdere carcinogenen in e-sigaretten, wordt er slechts één – formaldehyde – uit het onderzoek verklaard’, schrijft Farsalinos. Hij contacteerde Kunugita, die zich baseerde op de resultaten uit studies naar dertien Japanse merken van e-sigaretten. De hoogste waarde van formaldehyde daarbij was 34 microgram. ‘Ter vergelijking, het niveau van formaldehyde in gewone sigarettenrook bij de Canadese studie was gemiddeld 200 microgram per sigaret. Een niveau dat dus zes keer hoger ligt dan dat in de dampen van e-sigaretten die door Kunugita onderzocht werden.’
Als bovendien naar de gemiddelde waarde van de door Kunugita aangehaalde studies wordt gekeken, ligt het niveau op 4,2 microgram per tien trekken. ‘Dat ligt dus zelfs tot 50 keer lager dan bij gewone sigarettenrook’, aldus Farsalinos.
Kunugita verklaarde tegenover Farsalinos dat het persbericht echter refereerde naar ‘een recente evaluatie van een nieuwer product’. Daarbij werd 1.600 microgram formaldehyde per vijftien trekken vastgesteld. ‘Dat is inderdaad tien keer hoger dan bij tabak’, beaamt Farsalinos. ‘Maar het gaat over een enkel extreem geval uit vele geteste producten en we hebben geen idee van wat er fout kan zijn gegaan bij die case.’
De dokter meent dat er nog onderzoek moet worden gedaan naar de schadelijke stoffen die zouden vrijkomen bij overmatig gebruik van e-sigaretten. ‘Er is nood aan een nieuwe, systematische evaluatie waarbij rekening gehouden wordt met realistische zaken zoals het aantal trekken en de temperatuur van de damp. Dat is precies wat wij gaan doen, binnen enkele dagen al.’
‘Ernstig gevaar’
In augustus waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) al voor het gebruik van de elektronische gadgets. Overheden werd aangeraden de verkoop ervan aan minderjarigen te verbieden. Er was volgens de VN-organisatie namelijk genoeg bewijs voor het ‘ernstige gevaar’ dat het stelde voor ‘kinderen, adolescenten en zwangere vrouwen, omdat het potentiële blootstellen van de foetus of jongeren aan nicotine op lange termijn gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van de hersenen’, citeert AFP. Ook binnen, in openbare ruimtes zou het gebruik van de e-sigaret volgens de WHO verboden moeten worden.
Uit een rapport van de US Center for Disease Control and Prevention bleek bovendien dat het aantal jongeren in de Verenigde Staten dat de e-sigaret had uitgeprobeerd, verdriedubbeld was tussen 2011 en 2013. Meer dan 250.000 jongeren die nooit eerder gerookt hadden, gebruikten het afgelopen jaar e-sigaretten.
Het gebruik ervan wordt door aanhangers gepromoot als zijnde een veiliger alternatief voor traditionele tabak. De giftige chemische stoffen en gassen die door die laatste geproduceerd worden, kunnen kanker, hartproblemen en beroertes veroorzaken en worden in veel landen tot de belangrijkste doodoorzaken gerekend.
Tegenstanders wijzen er dan weer op dat de gadgets slechts enkele jaren op de markt zijn, waardoor het niet duidelijk is wat de impact van het inhaleren van industriële dampen op lange termijn kan zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier