‘Maak het voorschrijven van medicijnen op stofnaam verplicht’

Hoewel er heel wat verzet was tegen het verplicht afleveren van het goedkoopste geneesmiddel door de apotheker, is de maatregel een jaar na de invoering een succes. Het Socialistisch Ziekenfonds pleit zelfs voor een uitbreiding.

2012 was een belangrijk jaar op het vlak van het geneesmiddelenbeleid, met de invoering van het afleveren van het goedkoopst geneesmiddel door de apothekers bij voorschrijven van antibiotica en antimycotica in acute behandeling en bij voorschrijven op stofnaam. Die maatregel blijkt ondanks het aanvankelijke protest een succes.

‘In slechts één procent van de voorschriften tekenden artsen therapeutisch bezwaar aan. Idem dito voor de problemen inzake onbeschikbaarheid. Ook van onze leden kregen we nauwelijks klachten binnen’, stelt Paul Callewaert, algemeen secretaris van het Socialistisch Ziekenfonds, die de impact van belangrijke hervormingen in het geneesmiddelenbeleid analyseerde.

‘Deze cijfers tonen aan dat het om een goede maatregel gaat. Ze heeft de factuur van de patiënten met € 3,7 miljoen laten dalen en een besparing voor de ziekteverzekering van € 9,8 miljoen opgeleverd. En dit zonder te raken aan de kwaliteit van de zorg. We zijn de artsen en apothekers hiervoor dankbaar’, aldus Callewaert.

Goedkoop medicijn sinds kort verplicht

Sinds 1 mei 2012 is de apotheker in twee gevallen verplicht om de patiënt het goedkoopste geneesmiddel af te leveren. Hij moet dit ten eerste doen in geval van een voorschrift van een antibioticum of antimycoticum (schimmelwerend geneesmiddel) voor een acute behandeling. De apotheker heeft dan de plicht dit voorschrift te vervangen in een goedkoper en gelijkaardig alternatief. Ten tweede moet de apotheker dit doen in geval van voorschrijven op stofnaam, waarbij de arts enkel het actieve bestanddeel op het voorschrift zet. Ook dan is de apotheker verplicht één van de goedkoopste geneesmiddelen af te leveren.

Er bestaan twee uitzonderingen op de regel. De arts kan op het voorschrift melding maken van een allergie aan een hulpstof met erkende werking. Hij kan eveneens melden dat hij in het therapeutisch belang van de patiënt bezwaar maakt tegen de substitutie.

De apotheker van zijn kant kan problemen met onbeschikbaarheid van de goedkoopste geneesmiddelen of hoogdringendheid aanhalen om een duurder alternatief af te leveren.

De invoering van het substitutierecht zorgde voor heel wat opschudding. Bepaalde vertegenwoordigers van het medisch korps waarschuwden voor “het einde van de therapeutische vrijheid” en een “gevaar voor de zorgkwaliteit”. En apothekers vreesden dat bepaalde geneesmiddelen onbeschikbaar zouden zijn.

Uitbreiding maatregel: voorschrijven-op-stofnaam verplicht maken

Het Socialistisch Ziekenfonds is voorstander om de maatregel uit te breiden. Het lanceert een lans voor het verplicht maken van voorschrijven-op-stofnaam bij alle acute behandelingen en bij de start van een chronische behandeling. ‘Wij zetten resoluut in voor een doelmatige en kwalitatieve zorg, waarbij waar mogelijk geld wordt vrijgemaakt voor nieuwe noden. Op deze manier kunnen we middelen opzij zetten om dure nieuwe kanker- of weesgeneesmiddelen terug te betalen’, meent Callewaert.

Uit de cijfers van het Socialistisch Ziekenfonds blijkt dat de ziekteverzekering nog 122 miljoen euro kan besparen indien systematisch het goedkoopste geneesmiddel zou worden afgeleverd indien mogelijk. De patiënt zou in dat geval nog 71 miljoen euro besparen, of 15,3 procent op zijn geneesmiddelenfactuur.

Positieve balans voor tien jaar goedkope geneesmiddelen

De studie van het Socialistisch Ziekenfonds bevestigt verder de gestage opmars van het goedkoop voorschrijven op tien jaar tijd. ‘We zijn tevreden met deze evolutie,’ beklemtoont Callewaert. ‘De ziekteverzekering heeft zo tientallen miljoenen euro’s kunnen besparen zonder in te boeten op kwaliteit. Maar ook de patiënt voelt dit in zijn portemonnee. Het remgeld dat hij voor zijn geneesmiddel betaalt, is met gemiddeld 15,6 % gedaald.’

Maar alles kan beter. Alhoewel de prijzen van veel geneesmiddelen fors gedaald zijn, in sommige gevallen tot bijna 90 procent, bestaan er nog grote prijsverschillen tussen goedkope geneesmiddelen onderling. Vandaar het voorstel om het voorschrift op stofnaam uit te breiden.