Ken je het heerlijk kwieke gevoel in je hoofd na een zomers dagje op een zonovergoten strand? En kan je in de winter datzelfde gevoel evenaren vanuit je eigen huiskamer met een lichttherapiebril? Wij testten het uit.
Nu de wintertijd is ingegaan, loert voor een aantal gevoelige mensen (tot 10 procent van de bevolking) opnieuw de winterdip om de hoek. Vooral de maanden januari en februari zijn risicomaanden voor de zogenaamde ‘winterblues’ of het Seasonal Affective Disorder (SAD). Dat ontstaat wanneer onze biologische klok niet langer op één lijn zit met onze externe omgeving.
Depressie, een beladen woord
Of het gaat om een winterdepressie, daar zijn wetenschappers nog niet helemaal uit. Onschuldige stemmingswisselingen worden weleens vaker voor het gemak toegeschreven aan het donkere, sombere weer. Maar misschien heeft onze neerslachtigheid in de winter ook wel te maken met een gebrek aan beweging, minder sociaal contact en te veel en te zwaar eten. Ook de stress van de eindejaarsfeesten werkt ongetwijfeld op ons gemoed.
Vast staat wel dat licht en lichttherapie op celniveau een invloed hebben op de circadiaanse ritmes van het lichaam die over een periode van 24 uur onder meer onze hersenactiviteit, libido, spijsvertering en slaap regelen. Die zogenaamde biologische klok krijgt overigens de laatste jaren steeds meer aandacht, wellicht omdat steeds meer mensen in onze maatschappij out of tune zijn. Dit jaar kregen de Amerikaanse onderzoekers Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash en Michael W. Young nog de Nobelprijs voor de Geneeskunde voor hun onderzoek naar de biologische klok. In één adem liet Rosbash zich toen ontvallen dat het Westen aan een chronisch slaaptekort lijdt. Als je ’s avonds nog naar fel verlichte beeldschermen kijkt, kan je je klok helemaal ontregelen en permanent het gevoel van een jetlag hebben, zo waarschuwde hij.
Licht verhoogt immers onze waakzaamheid en verbetert onze fysieke en intellectuele prestaties. Duisternis stimuleert dan weer de afscheiding van het slaaphormoon melatonine. Dat is meteen ook de reden waarom we met de donkere wintermaanden in aantocht ons soms wat lusteloos kunnen voelen en de neiging hebben wat langer in bed te blijven.
Licht is luxe
Wie voelt dat hij ’s avonds niet meer zo makkelijk inslaapt of ’s morgens moeilijker uit bed raakt, kan baat hebben met lichttherapie. Zo heeft twee uur lang een hoeveelheid van 2500 lux (de eenheid waarmee men lichtsterkte uitdrukt) in onze ogen of een half uur 10.000 lux een remmende werking op de afscheiding van melatonine. Ook voor mensen met een jetlag of met onregelmatige werktijden zijn er aanwijzingen dat lichttherapie helpt.
Na de sessie voelt het alsof we er een dagje op een zonovergoten strand op zitten hebben. Geen onaangenaam gevoel, zo moeten we toegeven.
De tijd dat we met onze vingers zaten te draaien voor een lichtbak of lichttherapielamp is gelukkig voorbij. Dankzij de techniek van de lichttherapiebril kunnen we voortaan de voordelen van licht ervaren zonder in te boeten aan bewegingsvrijheid.
Wij testten de lichtbriltherapie van Luminette, een Belgisch product dat ontwikkeld werd door wetenschappers van het Universitair Medisch Centrum Luik en sinds 2006 op de markt is. De Luminette belooft ons meer energie, een betere slaap en een opgewekter humeur.
Niet dat wij met de wintertijd door een depressief dal gaan (verder dan af en toe eens een nukkig dagje op het werk gaat het gelukkig niet), maar ’s ochtends gezwind uit bed springen, is voor ons nu ook weer geen evidente zaak. Tentallen minuten nadat de wekker afloopt, liggen we nog steeds te kreunen van ellende omdat we ons vanonder de wol moeten hijsen.
Het leven door een lichttherapiebril
In het geval van ons specifieke probleem, krijgen we het advies om de bril elke dag s’ ochtends een 20-tal minuutjes op te zetten. De herlaadbare Luminette verspreidt wit licht verrijkt met blauw licht met een golflengte van 468 nanometer, dat is de golflengte die het meest effectief antwoord biedt aan het lichaam. Het licht schijnt in tegenstelling tot de vermaledijde beeldschermen niet rechtstreeks in je ogen maar wordt omhoog en omlaag gestuurd in het netvlies (zoals de zon). Voor een biologisch effect hebben we 2500 lux per dag nodig. Ter vergelijking: op een zonovergoten dag krijgen we meer dan 100.000 lux binnen. Een sombere winterdag is vaak maar goed voor amper 1000 lux en een kantooromgeving slechts 500 lux.
Bij het zien van onszelf in de spiegel, wanen we ons even in een aflevering van de tv-serie Mik, Mak en Mon.
Het zeer intensieve licht schijnt vanuit de 8 LED-lampjes als een koplamp boven je ogen. Aanvankelijk is dat even wennen en worden we niet gespaard van een lichte hoofdpijn, maar gelukkig voelen we vrijwel onmiddellijk een effect. Na de sessie voelt het alsof we er een dagje op een zonovergoten strand op zitten hebben. Geen onaangenaam gevoel, zo moeten we toegeven.
Let wel, gebruik de lichttherapiebril niet in het donker, want ondanks de felle lichtbron boven je ogen, zie je geen steek voor je uit. Dat hebben we tot onze scha en schande zelf ondervonden toen we met de Luminette in een donkere kamer tegen de muur aanliepen.
Bij een toevallige ontmoeting met de spiegel, konden we ook onze lach niet onderdrukken. We waanden ons even in een aflevering van de tv-serie Mik, Mak en Mon. Maar als we futorologen mogen geloven, zullen we in de toekomst allemaal volhangen met wearables en gezondheidsgadgets. Niks aan de hand dus.
Hoewel de designers alle moeite hebben gedaan om de bril een moderne look te geven en tegelijk zo licht mogelijk te houden, is het apparaatje toch niet meteen het summum van alle comfort. Zo laat de neussteun van de bril een behoorlijk diepe afdruk achter op je neus die je even de tijd moet gunnen om te laten verdwijnen. Misschien went het na enkele maanden. Daarvoor hebben de bril niet lang genoeg getest. De Luminette is bovendien niet geschikt voor eender welke activiteit, zoals tandenpoetsen of de vloer boenen, omdat de bril de neiging heeft om van de neus af te glijden. Je kan er wel mee koken, de krant lezen en op de computer werken. Het zicht wordt door de lichtbron niet verstoord.
Conclusie: de lichttherapiebril is een veilige en gebruiksvriendelijke manier om je slaap/waakritme te resetten. Voordelen zijn de relatieve bewegingsvrijheid en de eenvoud. Zet de bril op, doe je ding en wacht tot hij knippert vooraleer hem weer af te zetten. Een sessie met de lichttherapiebril leidde bij ons vrijwel onmiddellijk tot resultaat in de zin dat we in de ochtend in een mum van tijd opgemonterd waren. Na een tijdje had de lichttherapie zelfs het effect dat we ’s morgens – wonder boven wonder – wakker werden vóór wekkertijd. Of het ook depressieve gevoelens wegneemt, kunnen we echter niet zeggen. Minpuntje: de bril is niet meteen comfortabel om dragen en blijft niet altijd goed zitten. Wie niet doorzet, zal de Luminette na verloop van tijd misschien in de doos laten en hopen op beter tijden. De eenvoudigste vorm van lichttherapie is immers nog steeds elke dag een uurtje naar buiten gaan en te genieten van de ochtendzon (het krachtigste licht) als die er is. Indien niet, dan is de Luminette zonder twijfel de beste tweede keuze.
De Luminette is geschikt voor mensen die een bril of lenzen dragen. Opgelet, sommige migrainelijders verdragen de bril niet. Bij een bipolaire depressie kan ze een manische fase ontketenen. Mensen die aan bepaalde oogaandoeningen, raadplegen best eerst een oogarts.
De Luminette is te koop op www.myluminette.com en kost 239 euro.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
