In een open brief pleiten 65 professoren, psychiaters en psychologen voor het schrappen uit de wet van euthanasie op basis van louter psychisch lijden. Open VLD en SP.A zien daar geen reden voor.
In een open brief die dinsdag in De Morgen verscheen, roepen de ondertekenaars de regering op de euthanasieregels aan te passen. De afgelopen twee jaar was telkens sprake van ongeveer 50 mensen die overleden na euthanasie op basis van ondraaglijk psychisch lijden. ‘Wij zijn gealarmeerd door de toenemende banalisering van euthanasie op grond van psychisch lijden alleen’, luidt het.
De huidige wet veronderstelt dat er bij psychisch lijden objectieve klinische criteria zouden bestaan die euthanasie kunnen rechtvaardigen. Maar volgens de ondertekenaars van de brief kan psychisch lijden niet wetenschappelijk worden vastgesteld. ‘Men zou verwachten dat deze ongeneeslijkheid onderbouwd wordt met bijvoorbeeld aanwijzingen van een organisch letsel of van weefselschade, met andere woorden, met factoren onafhankelijk van wat er subjectief inzake de ziekte gevoeld en gedacht wordt. Dergelijke objectivering is bij psychisch lijden problematisch’, aldus de professoren en dokters.
Verandering in functioneren
Toch willen de ondertekenaars niet ontkennen dat psychisch lijden reëel is en minstens even zwaar kan zijn als lichamelijk lijden. Maar het feit dat je enkel op de subjectieve inschatting van het eigen perspectief van de patiënt kan steunen, is voor de briefschrijvers niet voldoende.
‘In tegenstelling tot ziektes die het gevolg zijn van weefselschade is mentaal lijden verbonden met een verandering in functioneren – en niet met een aantasting van weefsel. Dit verschil is essentieel omdat dergelijke dynamische veranderingen per definitie kunnen omslaan en wel soms vrij plots. Zo zien we dat sommigen die eerst ongeneeslijk ziek verklaard werden en op basis daarvan toestemming kregen voor euthanasie, er van afzien omdat er nieuwe – zij het kwetsbare – perspectieven zijn opgedaagd. Op een paradoxale manier bewijst dit dat de ziekte niet ongeneeslijk kan genoemd worden.’
Geen reden om euthanasiewet terug te schroeven
‘Ik zie niet meteen een reden om de wet aan te passen’, reageert Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten in De Ochtend (Radio 1). Ze benadrukt dat het om heel complexe en langdurige psychiatrische gevallen gaat, en niet om een depressie. ‘Die twee debatten aan mekaar koppelen, is veel te kort door de bocht’, luidt het.
Net als Kamerlid Karin Jiroflée (SP.A) wijst ze erop dat zelf kunnen beschikken over je leven, mensen vaak opnieuw terug kracht en perspectief geeft. ‘Veel mensen stellen een wilsverklaring op omdat het hen rust geeft’, weet Jiroflée. Ook volgens haar ‘verliezen de auteurs uit het oog dat het allemaal ging om mensen die allerlei therapieën hebben doorlopen en al jaren in de psychiatrie zitten’.
Ze merkt ook op dat het taboe rond psychisch lijden aan het verdwijnen is en er meer over wordt gepraat. Ondraaglijk psychisch lijden uit de wet schrappen zou voor de SP.A’ster dan ook een stap terug zijn in het hele debat.
Op het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) wilde men geen commentaar kwijt. Het gaat om een ethische kwestie, waarover de minister het debat aan het hele parlement wil laten, luidt het. (TE)
