In ‘Altijd ergens’ toont dubbeltalent Michiel Hendryckx zich niet alleen een meester van het licht maar ook van het woord.
Dinsdag 7 oktober wordt het nieuwe boek van Michiel Hendryckx voorgesteld in het NTGent. Wegens grote belangstelling is de presentatie omgegooid. Aanvankelijk was er voorzien dat de auteur en de sprekers, maar ook het publiek op het speelvlak zouden plaatsnemen. Door de grote belangstelling is het publiek naar de zaal verwezen. Nog even en na het eerste balkon wordt het tweede bezet.
Het is niet enkel de doorgedreven promo die voor een grote toeloop zorgt. De intense liefde van de fotograaf-auteur voor Gent wordt beloond. De Arteveldestad blijft een provinciestad, maar eentje met een passionele verhouding tussen stad en bewoners. Zowel de eerstgeborenen als de nakomelingen, de inwijkelingen, afkomstig uit West-Vlaanderen, Turkije en andere landen hebben een sterke band voor de enige en ware vrijhaven van Vlaanderen en bij uitbreiding België én Nederland.
Dubbelboek
Altijd ergens is een dubbelboek. Het is een fotoboek als een literair verhaal. Foto’s en verhalen vullen elkaar aan. Gedurende twee jaar reisde de auteur met zijn camera de wereld rond en maakte foto’s van plekken die hem troffen. Elke plek krijgt een kort verhaal, maar ook een duiding waarom de foto op die wijze genomen werd. Deze wijze van werken maakt dat de lezer – gedurende de tijd die hij aan foto en tekst besteedt – in een ander tijdperk belandt. Het heden maakt plaats voor een combinatie van verleden en toekomst. Het is de onderliggende kracht van het boek.
De auteur vergeet daarbij zijn eigen stad niet. Koppig als hij is gaat hij zo ver dat hij de sleutel van een appartement op de 17de verdieping van een woonblok, klaar voor de sloop, aan het Rabot in handen krijgt om er te wachten op het juiste moment voor de klik. ‘Tot lang na middernacht kijk ik gebiologeerd door het raam. De stad: een leven, mijn leven. Alles wat voor mij van belang is, heeft zich hier aan mijn voeten afgespeeld. De pijnlijkste herinnering komt eerst. Pal onder de toren kijk ik op het huis van Christine. Begin april 1999 hielp ik haar de trap af voor haar laatste reis. De palliatieve afdeling van Sint-Lucas kan ik van hieruit ook zien.’
Meer vrouwen dan plekken?
Of Michiel meer vrouwen heeft gehad dan plekken heeft gezien, valt moeilijk te achterhalen. Of hij het zelf weet is zeer de vraag. Hij is een eeuwige reiziger, al verblijft hij in zijn geliefde Gent. En reizen is voor hem vertrekken maar ook – en niet in het minst – thuiskomen. Het najagen van de passie heeft dezelfde waarde als het zoeken naar de juiste plek voor een foto. Hij schuwt daarbij kritiek niet. Er zijn foto’s en teksten die niet vanuit de vreugde maar de treurnis gemaakt zijn, gevoed door ‘is het dat maar?’ Het huis in Portugal bijvoorbeeld waar Gerrit Komrij gewoond heeft: Vila Pouca da Beira. Hij wacht tot het avond is om naar de begraafplaats Novo Cimeterio te gaan. Een foto van de geduchte auteur, een tuil in een vaas, een uitgedoofde olielamp. ‘Geen woord op de steen. Ik had meer stijl verwacht. Het graf ligt erbij alsof het nauwelijks iets mocht kosten. … Ik heb waxinelichtjes mee. Een fotograaf brengt licht, geen bloemen.’
Vier windstreken
Van Gent naar de vier windstreken. Waar halt gehouden wordt bij toevallige locaties of historische plekken waar hij eerder geweest is. Zoals Keystone SD. De schrijvende fotograaf vertelt: ‘Halfweg de klim naar Mount Rushmore meldt vanuit de zijberm een bruin bord dat de bezoeker het decor betreedt van de Hitchcock-film North by Northwest. Wat op zijn minst een leugen om bestwil is. Toen in 1958 de filmcrew bij het monument neerstreek en de National Park Service vernam dat er op en naast het monumentale aangezicht van George Washington (de eerste van links) een moordaanslag zou worden gefilmd, werd de toestemming ingetrokken. Er restte weinig anders dan de gigantische beelden na te bouwen in een Hollywoodstudio.’
‘De locaties zijn niet zomaar lukraak gekozen. Ik moet altijd wel iets persoonlijks hebben met de plek,’ getuigt Michiel Hendryckx in de promotekst. ‘Ergernis of bewondering. Een brede historische lijn volgen of puur sentimenteel bij mezelf uitkomen. Dit boek draagt de stille wens in zich de lezer uit te dagen om me achterna te reizen, al dan niet letterlijk.’
Zomereik
Voor mij is het niet een plek in Japan, maar een boom. De zomereik in de buurt van Breda. Vaak ga ik naar Amsterdam. Telkens krijg ik het warm. Van diep in mij naar mijn vel. De boom staat tussen de twee rijvakken van de A58. Maar alle eer aan de man die de boom een plaats in zijn boek gaf: ‘De zomereik floreert nu als geen ander. Hij is intussen wat groter dan zijn broers die nog in het gelid van de oude dreef staan. Zo is de snelweg-eik bij Breda ook een hommage aan het solitaire bestaan. Wie echt groot wil worden, kan beter niet in de rij blijven staan.’
Het boek heet, zoals al vermeld Altijd ergens. Hem doorbladerend, af en toe halt houdend, een foto bekijkend en het bijhorende verhaal lezend denk ik: Nooit Nergens. Altijd ergens is een van de zeldzame fotoboeken waarin de lezer meereist, discussieert met de auteur over de locatie en het al of niet eens is met zijn keuze en commentaar. Michiel Hendryckx bewijst dat elk beeld zijn verhaal heeft, een geschiedenis. Een absolute aanrader voor momenten waarop je wil reizen vanop de ligbank of het terras, terwijl de oude bladeren hun herfstdans maken.
Michiel Hendryckx, ‘Altijd ergens’, Uitgeverij Hannibal – ISBN 978 94 9208 1032 – €35
Guido Lauwaert
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier