Peter Buwalda – Bonita Avenue

Heftig van taal en inhoud. Weergaloos meeslepend. Een vuistdik boek dat je de adem ontneemt. Bonita Avenue van Peter Buwalda is een debuut dat meteen een groot lezerspubliek verdient.

De rector magnificus van de Universiteit Twente Siem Sigerius, oud-judokampioen en briljant wiskundige, pleegt zelfmoord. Schoonzoon Aaron Bever raakt in een psychose. Zoon Wilbert, met wie ieder contact al lang geleden was verbroken, zat een paar jaar in de gevangenis wegens doodslag. Oudste dochter Joni van zijn tweede vrouw verdient miljoenen in de porno-industrie. En dat allemaal tegen de achtergrond van de vuurwerkramp in Enschede die in 2000 een hele woonwijk wegvaagde. Is dat niet een beetje over the top?

Zelfbewust vertelt Peter Buwalda in de eerste hoofdstukken van zijn debuutroman Bonita Avenue wat er in de komende vijfhonderd bladzijden gaat gebeuren. En daarna laat hij zien dat hij zo veel talent in huis heeft om de ondergang van de familie Sigerius volstrekt geloofwaardig te maken.

De oud-journalist en voormalig redacteur van verschillende uitgeverijen hanteert een beeldende, rijke en gedetailleerde taal die je onontkoombaar zijn wereld in zuigt. ‘Opzettelijk of niet, ze schoot bètadeeltjes af op de kernen van het mannelijk fatsoen, decorum spatte acuut uit elkaar zodra Joni Sigerius in de buurt kwam, en uit de splijtstoffen rezen agressieve jagers op, hoe vaak had hij dat niet zien gebeuren?’ Dát is nog eens een manier om het effect van vrouwelijk schoon te beschrijven.

Het is een taal die Buwalda – zoals een 100 meterhardloper zijn spieren – oppompt tot ze op knappen staat. Ogen vol woede zijn ‘brandende olievelden’. De bloemkooloren van de ex-judoka Sigerius leken ‘geamputeerde vuurwerkvuistjes’. En als Siem het geheim van zijn dochter ontdekt, is hij niet een beetje geschokt. Nee, ‘de hele aarde is onder hem weggeslagen’. ‘Nu gaat alles op zwart.’ En nog steeds op dezelfde pagina: ‘een golf van verbittering en ontzetting slaat door hem heen’.

Opnieuw kun je denken: is dat niet over the top? Maar het is een taal die nooit bombastisch aanvoelt omdat ze perfect past bij het heftige familiedrama. De familie Sigerius valt in Bonita Avenue niet uit elkaar – de familie explodeert alsof ze op een landmijn is gestapt.

De pater familias Siem Sigerius is een man die in alle opzichten deugt. Hij heeft zich met discipline en toewijding opgewerkt tot judokampioen en hoogleraar wiskunde. Hij heeft zichzelf na tegenslagen steeds weer opgericht en wat van zijn leven gemaakt. Maar hij gaat ten onder aan het enige wat hij niet kan controleren: zijn kinderen, die op essentiële punten een tegenovergesteld karakter hebben. Zijn agressieve zoon ontbeert iedere vorm van zelfbeheersing en zijn stiefdochter kiest voor het makkelijke succes dat ze met haar lichaam kan bereiken.

Het drama begint op het moment dat Siem het vermoeden krijgt dat het model van www.lindaloveslace.com zijn pleegdochter is – of eigenlijk al eerder: op het moment dat een dochter van een vriendin hem verleidde en, toen hij eenmaal op haar verliefd werd, hem iedere aanhankelijkheid weigerde. Hij moest eerst maar eens zijn echtgenote verlaten. Ze gaf hem één maand de tijd. Toen wendde Sigerius zich bij wijze van troost tot de softporno die tien jaar geleden op internet was te vinden.

Het onderzoek naar Joni zet een keten van fatale gebeurtenissen op gang die eindigt op een jacht in de haven van het Zuid-Franse Sainte-Maxime. De omstandigheden lijken daarbij voortdurend tegen Siem samen te spannen. Net als hij in het huis van Aaron zijn blinde woede afreageert op wat hij daar op zolder heeft aangetroffen, komen Aaron en Joni onverwachts eerder thuis van een vakantie. Als Joni vervolgens aan Wilbert – de moordenaar met wie zij als enige contact heeft gehouden – vertelt wat er is gebeurd, krijgt Siem te maken met diens genadeloze poging tot wraak.

Zo rechtlijnig schrijft Buwalda het alleen niet op. Soepel switcht hij voortdurend tussen heden en verleden. Moeiteloos verweeft hij uitgebreide flashbacks in het verhaal waarin afwisselend Siem, Aaron en Joni aan het woord komen. Zo schroomt Buwalda niet om de bloedstollende spanning aan het eind van zijn roman te onderbreken met het op het eerste gezicht overbodige verhaal van Siems eerste huwelijk.

Het knappe van deze structuur is dat je net als in de roman als geheel eigenlijk in iedere scène weet wat er gaat gebeuren maar Buwalda je tóch genadeloos meesleept en verrast. Faut le faire.

Maarten Dessing