Jef Geeraerts deed de Vlaamse literatuur in de jaren ’60 van de vorige eeuw ontploffen met zijn erotische ‘Gangreen’-cyclus. Hij deed het nog eens over in de jaren ’80 toen hij met zijn thrillers het genre in Vlaanderen op de kaart zette. Drie vragen aan Knack.be-literatuurcriticus Frank Hellemans.
Wat is het belang van Jef Geeraerts voor de Nederlandstalige letteren in?
Frank Hellemans: ‘Je kan de invloed van Jef Geeraerts op onze literatuur nauwelijks overschatten. Hij was na de jonge Hugo Claus de eerste Vlaamse schrijver die de kraak en smaak van de Amerikaanse literatuur in onze letteren injecteerde. Als je ‘Ik ben maar een neger’, zijn romandebuut uit 1962 leest, word je als lezer door de staccato en supersensuele stijl omvergeblazen. En dat was zeker zo met ‘Black Venus’, het eerste deel van wat later de vierdelige ‘Gangreen’-cylus zou worden: nooit was er over erotiek zo open en bloot geschreven. Maar Geeraerts deed dit dus met de Ernest Hemingway-touch: korte, stomende zinnen en geen adjectief te veel waardoor je werd meegezogen in de onversneden, rauwe werkelijkheid.
Hij heeft de Vlaamse literatuur in de wereld gebracht, een beetje op de manier waarop Claus dat deed met zijn Oostakkerse gedichten en Gerard Walschap met zijn eerste romans. Wauw, met literatuur kan je dus de levenszin van de lezer aanwakkeren en hem het bloed door de aderen doen jagen.’
Welk boek van Jef Geeraerts zal de tand des tijds doorstaan?
Frank Hellemans: Zijn ‘Gangreen’-cyclus is natuurlijk onovertroffen. Goed dat Harold Polis die nog voor het verscheiden van de Bezige Bij Antwerpen in één mooie omnibus heeft gebundeld.
En natuurlijk kan je ook moeilijk om zijn thrillers heen. Nog voordat er in Vlaanderen sprake was van het genre, begon hij eind jaren ’70, begin jaren ’80 met zijn Vincke en Verstuyft-cylus. ‘De zaak Alzheimer’ kreeg later dankzij de verfilming een tweede leven. Het is niet voor niets dat hij onlangs op een Nederlandse website waar de canon van de Nederlandstalige thrillerliteratuur werd voorgesteld met de 85 beste thrillers, als enige Vlaamse thrillerschrijver met 4 werken present was: ‘De zaak Alzheimer’ dus, ‘De PG’, ‘Double-face’ en ‘Dossier K’.
Wat was Geeraerts’ grootste talent?
Frank Hellemans: ‘Zijn pulserende, sensuele stijl in zijn romans uit de jaren ’70 en ’80, maar ook in zijn kortverhalen. Ik denk dat heel wat Vlaamse auteurs van vandaag nog veel kunnen leren van die onopgesmukte maar o zo efficiënte taalvoering.
Geeraerts zelf vertelde nog vier jaar geleden in Knack en op deze site dat goede schrijvers die geloofwaardig willen overkomen, eerst hun huiswerk moeten maken en aan grondige research doen.
Zijn ‘Gangreen’-cylus was gebaseerd op zijn eigen turbulente belevenissen in Congo en voor zijn thrillers ging hij ook altijd te rade bij de nieuwste politiemethodes en zelf zijn oor te luisteren leggen bij de recherche.’
