‘Iedereen heeft het recht om radicale standpunten in te nemen’, vindt onderzoeker en jihadexpert Montasser AlDe’emeh. Aan de vooravond van de opening van zijn kennis- en onderzoekscentrum ‘De weg naar’ in Mechelen vertrekt hij naar Londen om te zien hoe Groot-Brittanië omgaat met Syriëstrijders.
Waarom trekt u dit weekend precies naar Londen?
Montasser AlDe’emeh: ‘Ik wil er gaan kijken naar de manieren waarop de moslimgemeenschap zich organiseert. Tegelijk zal ik er met eigen ogen kunnen zien hoe Groot-Brittannië omgaat met de strijd tegen religieuze extremisering. Engeland staat op het vlak van integratiebeleid al een pak verder. Daar is het heel gewoon dat iemand met een hoofddoek of een tulband het verkeer regelt. Groot-Brittannië heeft in het verleden ook veel meer gedaan om minderheden op hun gemak te stellen, en het accepteren van religieuze gemeenschappen.’
Wat gaat u doen met de kennis die u daar heeft opgedaan?
‘Ik hoop er veel bij te leren, want na mijn terugkeer zal ik in Mechelen mijn eigen centrum voorstellen waar jongeren worden opgevangen. Kijk, ook vanuit Engeland zijn jongeren vertrokken naar Syrië, maar verhoudingsgewijs zijn het er minder. Hun motivaties zijn ook religieus en ideologisch geïnspireerd, maar hun vertrek is minder het gevolg van opgelegde restricties die de ontplooiing en ontwikkeling van hun religieuze identiteit verhinderen. In België merk je dat velen vertrokken zijn uit negatieve ervaringen met betrekking tot hun moslimidentiteit.’
‘Iedereen heeft het recht om radicale standpunten in te nemen’
Wat gaat u doen in dat centrum?
‘Bedoeling is om daar jongeren te reradicaliseren. Dat gaat over Belgische jongeren, van de derde of vierde generatie. In mijn centrum wil ik zelf aan onderzoek doen, en hun genuanceerde kennis aanbieden. Nu krijgen zij vaak een knip-en-plak islam of propaganda met geromantiseerde beelden over het kalifaat voorgeschoteld.’
‘Daarnaast is er ook aandacht voor de familie van mensen die vertrokken zijn. Vanuit de politiek is er weinig toenadering gekomen voor die groep, terwijl zij ook slachtoffer zijn. Ook zij gaan elke dag in tranen slapen.’
‘Ik wil niet meedoen aan het brainwashen van de huidige deradicaliseringsindustrie’
Het valt op dat u consequent spreekt over reradicalisering, in plaats van deradicalisering. Waar ligt het verschil?
‘We moeten stoppen met de woorden radicalisering en deradicalisering te gebruiken. Dat zijn termen die verwarring veroorzaken. Iedereen heeft het recht om radicale standpunten in te nemen.’
‘Het probleem is de religieuze extremisering. Dat zijn mensen die zich afzetten tegen de samenleving op een extremistische manier. En dat gaat dan niet alleen om moslimjongeren, het Vlaams Belang bijvoorbeeld is een extremistische partij. Het is een kwaal die overal in de samenleving voorkomt.’
‘Momenteel zien we een hele deradicaliseringsindustrie. Dat is een soort brainwashen waar ik niet aan wil meedoen. Daarom wil ik pleiten voor een reradicalisering. Dat is het accepteren van radicale ideeën, maar wel om compromissen te sluiten.’
Uit heel wat wetenschappelijk onderzoek blijkt dat die deradicalisering ook een foute manier van werken is. Op de manier hoe we het nu aanpakken, gaan we die jongeren niet in de maatschappij betrekken.’
Verschillende opiniemakers stelden dat de discussies van de afgelopen weken, in de nasleep van de berber-uitspraken van Bart De Wever, de polarisatie verder hebben opgepookt.
‘Dat is juist. Hoe willen we jongeren helpen als de apathie zich zelfs op beleidsniveau bevindt? Dat is dweilen met de kraan open. Waarom zouden wij ons best doen als we zien hoe politici en activisten nu met elkaar omgaan? De samenleving verandert, en in België zitten twee kampen elkaar in een arena te bevechten.’
‘Het zou geen slechte zaak zijn mochten beide kanten er eens mee ophouden om op elke twee zinnen in de media te reageren. De moslimgemeenschap zou op een positieve manier moeten reageren, zonder mee te polariseren. En Bart De Wever zou beter moeten weten dan te stigmatiseren. Dat werkt contraproductief. Je geeft de tegenpartij er munitie mee.’
‘Zolang politici blijven denken in termijnen van vier jaar, zullen er jongeren blijven vertrekken naar Syrië, en zal het probleem alleen maar groter worden.’
‘Identiteit en godsdienstbeleving staan niet haaks op integratie’
Waarom denkt u dat?
‘In 2012 zijn de eerste jongeren naar Syrië vertrokken, sindsdien is er geen nationaal beleid gevoerd. Wat windowdressing gaat het probleem niet oplossen. De eerste fase is nu achter de rug, maar er zijn nog altijd jongeren die willen vertrekken. Ze wachten alleen tot het wat rustiger is in de regio.’
‘Daarnaast mag je niet vergeten dat niet iedereen met IS-sympathieën naar Irak of Syrië vertrekt.’
Wat moet er dan gebeuren?
‘Laat ons stoppen met assimilatie te verwachten. Dat gaat niet lukken. Identiteit en godsdienstbeleving staan niet haaks op integratie. Dat ons integratiebeleid gefaald heeft, heeft voor een groot stuk te maken met onwetendheid, onverdraagzaamheid en onbekwaamheid. De Belgische politici hebben ook nooit geen toekomstvisie getoond op integratie.
‘We hebben nu al 6 à 7% moslims in België. Als we hun identiteit niet respecteren, dan zullen die zich verder blijven afzetten en isoleren. Ik ken een meisje dat na haar universitaire studies met haar hoofddoek niet mocht werken in een Belgisch ziekenhuis. Nu werkt ze in Syrië. Hoe lang gaan we nog op die manier talent weggooien?’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier