Wie moet de Arco-spaarder vergoeden?

Om de Arco – spaarders te vergoeden, is er dringend nood aan de oprichting van een bankenfonds dat verplicht gespijsd wordt door grootbanken en financiële instellingen. Het is de bankensector die zélf moet opdraaien voor de crisis die zij veroorzaakt heeft. Dat schrijven Raoul Hedebouw en Koen Hostyn.

“Hoe lang gaan ze nog met de voeten rammelen van de kleine spaarders?” “Onverantwoord dat weeral eens de gewone man de dupe zou zijn!” “Zoals steeds zijn wij, de kleine garnalen, altijd de pineut.” De reacties van Arco – spaarders liegen er niet om. De meeste van de 800.000 Arco – spaarders wiens’ geld in rook dreigt op te gaan zijn gewone mensen met een gemiddeld inkomen die wat spaarcenten opzij gezet hebben voor hun oude dag.

Groot was dan ook hun verontwaardiging toen ze te horen kregen dat de Europese Commissie oordeelde dat de staatswaarborg voor de kleine Arco – spaarder een vorm ‘illegale’ staatssteun was. Dat is natuurlijk hallucinant. De Europese landen hebben ettelijke honderden miljarden euro gepompt in de redding van de banken, met de goedkeuring van de Europese Commissie. Maar het spaargeld van 800.000 kleine spaarders beschermen, dat is blijkbaar ‘illegaal’.

Toch stelt zich nog een meer fundamentele vraag: wie moet er eigenlijk opdraaien voor de factuur van de Arco – spaarders? Europees commissaris Karel De Gucht (Open VLD) liet al verstaan dat wat hem betreft de Arco-spaarders geen recht hebben op een overheidsgarantie. Zij moeten dus zelf opdraaien voor de verliezen. En bij monde van Peter Dedecker bekende ook de N-VA al duidelijk kleur: het ACW moet opdraaien voor deze kosten.

Voor minister van financiën Koen Geens (CD&V) is het ook duidelijk: als belastingbetaler staan wij allemaal samen garant voor de schulden van de Arco – affaire. Daardoor zou de staatsschuld nogmaals verhoogd worden met zo’n 1,2 miljard euro. Dat is zo’n 260 euro aan extra schulden per Belgisch gezin. Het zijn dus opnieuw de gewone, werkende mensen die de finaal dreigen de rekening gepresenteerd te krijgen.

Speelbal van de markten

In 2001 maakte BACOB, de coöperatieve bank van de christelijke arbeidersbeweging, een verkeerde inschatting door zich in de armen van de privébank Dexia te gooien. Reeds in die periode stond onze partij heel kritisch tegenover deze operatie. De Arco – spaarders worden hierdoor de speelbal van het reilen en zeilen op de financiële markten en de wetten van het maximale rendement, dat niet te verzoenen is met maatschappelijk verantwoord gedrag.

In de jaren daarop is die voorspelling uitgekomen. Dexia stortte zich helemaal op de haute finance. De bank krijgt het dan ook zwaar te verduren zodra de vastgoedcrisis in de VS losbarst. De gevolgen zijn gekend: onze lokale, regionale en federale overheden moeten al snel diep in de buidel tasten om de verliezen van Dexia op te vangen.

Vandaag stel zich opnieuw dezelfde vraag: wie moet er opdraaien voor de graaizucht en de roekeloosheid van de banksector? En laat ons duidelijk zijn: dat zijn niet de 800.000 kleine Arco-spaarders. De coöperanten hebben in dit catastrofale gebeuren immers geen enkele verantwoordelijkheid. Zij hebben als goede huisvaders ingetekend op veilige spaarproducten en moeten daarvoor volledig vergoed worden.

In de fout

We moeten niet te veel medelijden hebben met de verantwoordelijke vrouwen en mannen aan de ACW-top die ontiegelijk ver zijn meegegaan in de bankierslogica van Dexia. Het is stuitend dat zij ermee ingestemd hebben dat er met de centen van het middenveld, de Arcopar – spaarders en de vakbonden gespeculeerd werd op de beurs.

Maar de honderdduizenden leden, personeelsleden en vrijwilligers van organisaties als de Christelijke Mutualiteit, het ACV en de KWB hebben evenmin enige verantwoordelijkheid aan deze gang van zaken. Als de N-VA zijn zin krijgt, dan krijgen alle partnerorganisaties van het pas opgerichte Beweging.net een loodzware factuur te slikken. Het resultaat zal in elke wijk en gemeente te voelen zijn. Sociale kruideniers moeten de deuren sluiten, het activiteitenaanbod voor ouderen wordt afgebouwd en betaalbare speel- en vakantiekampen voor kinderen geschrapt. Ook de Christelijke vakbond dreigt honderden personeelsleden te moeten afdanken.

Neen, het zijn de topbankiers van Dexia die zwaar in de fout gegaan zijn. Zij hebben jarenlang met het geld van de spaarders en lokale overheden gespeculeerd. En nadat de financiële crisis helemaal afgewenteld werd op de staatsfinanciën, doen de grootbanken weer door alsof er niets gebeurd is. Voor elke euro die Belfius Bank zelf bezit, zitten er bijna 36 euro aan leningen, financiële derivaten en aandelen in haar portefeuille. Dat zijn er bijna precies evenveel dan Dexia er had in 2007, voor het losbarsten van de financiële crisis. Opnieuw staat de gemeenschap dus garant voor de hoge risico’s die er met de spaargelden van de burgers en lokale overheden genomen worden.

Openbare bank

Om de het collectieve risico dat wij allemaal dragen voor de bankensector op te vangen is er nood aan de oprichting van een bankenfonds dat verplicht gespijsd wordt door grootbanken en financiële instellingen. Dit fonds moet ook instaan voor de volledige vergoeding van de 800.000 Arco-spaarders.

Daarnaast moet er opnieuw dringend werk gemaakt worden van een openbare bank, die onder strenge controle van de overheid staat en de spaarcenten van de mensen veilig belegt en investeert in goedkope leningen en sociale projecten. Zo’n openbare bank is geen verre droom. Als de politici in de jaren ’90 de ASLK en het Gemeentekrediet konden privatiseren, dan moeten ze vandaag maar de politieke moed vinden om de tegengestelde beweging te maken.

Raoul Hedebouw is auteur van het boek ‘Première à gauche’ (éditions Aden, 2013) en verkozene voor PVDA in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.

Koen Hostyn is auteur van het boek ‘Het Vlaanderen van De Wever’ (EPO Uitgeverij, 2014) en parlementair medewerker voor de PVDA.