‘We moeten nu werk maken van de oprichting van een Europese FBI’

‘Een Europese integratie van de intelligentiediensten verdraagt geen verder uitstel’, schrijven Peter Van Rompuy en Tom Vandenkendelaere van CD&V. ‘De bouwstenen liggen klaar.’

Er is een duidelijke band tussen de terroristen die de aanslagen pleegden in Parijs en Brussel, dat blijkt althans uit de informatie die tot dusver beschikbaar werd. Het toont andermaal aan dat terroristen niet gehinderd worden door grenzen. Daarom mogen onze veiligheidsdiensten ook niet gehinderd worden door de landsgrenzen. Enkel een volwaardige Europese ‘FBI’ kan de gaten dichten die ontstaan in het lappendeken van informatieuitwisseling tussen nationale intelligentiediensten. Meer nog, we kunnen ook niet langer zonder een volwaardige Europese ‘CIA’ die ook inlichtingen verzamelt buiten de Europese grenzen. De belangrijkste sprong vooruit die we kunnen maken in de strijd tegen terreur is de Europese integratie van intelligentiediensten.

Na Madrid, Londen en Parijs is Brussel de vierde Europese hoofdstad die ten prooi viel aan een zware terroristische aanslag. Ook al is Brussel de hoofdstad van de Europese Unie en de Navo, toch is het de kleinste van deze vier grootsteden. Als relatief klein land beschikken onze diensten niet over dezelfde middelen als bijvoorbeeld het Britse MI5, ook al zijn de terroristische netwerken bij ons minstens even groot.

Er werd reeds veel vooruitgang geboekt in het delen van informatie tussen de nationale veiligheidsdiensten binnen Europa. Maar het is nog lang niet genoeg. De informatiedeling gebeurt nog steeds op louter vrijwillige basis. En al te vaak is het beperkt tot een soort van ruilhandel, waarbij informatie van een andere lidstaat uitgewisseld wordt voor eigen informatie. Het hoeft geen betoog dat vooral grotere landen de noodzaak om informatie te delen minder accuut aanvoelen. Nochtans overstijgt de omvang van de dreiging waarmee we geconfronteerd ook hun middelen. Het hoofd van Europol schat het aantal geradicaliseerde individuen op Europese bodem op 5.000.

Vrijwillige samenwerking

Europol is het Europese samenwerkingsverband tussen nationale politiediensten. Het agentschap levert goed werk. Recent werd in de schoot ervan nog het Europees Centrum voor Contraterreur opgericht. Maar Europol wisselt enkel informatie uit. Het kan geen eigen onderzoek voeren. En de medewerking van de nationale politiediensten verloopt nog steeds louter op basis van vrijwilligheid.

Hetzelfde kan gezegd worden van EU IntCen, de eigen Europese intelligentiedienst die ook informatie van buiten de Europese Unie verzamelt. Het probleem met deze dienst is dat hun opdracht expliciet beperkt is tot rapportage, zonder enige operationele bevoegdheid, zonder informanten te velde, zonder mogelijkheid om communicatie te onderscheppen. Ook deze dienst is afhankelijk van wat de intelligentiediensten van de lidstaten hen ter beschikking willen stellen.

Een Europese integratie van de intelligentiediensten verdraagt geen verder uitstel. Een Europese FBI en CIA moeten er nu echt komen. De bouwstenen liggen klaar. De ‘nationale soevereiniteit’ mag hierbij geen excuus zijn. Pas dan zal Europa niet langer aanzien worden als deel van het probleem, maar wel als deel van een krachtig antwoord op de barbaarse terreur die onze democratie bedreigt. De Europese democratie toonde haar weerbaarheid na de kredietcrisis door de ‘bankenunie’ op te richten. Het moet nu opnieuw – en heel wat sneller – haar weerbaarheid bewijzen door werk te maken van een volwaardige ‘veiligheidsunie’. Europa moet de rol van beschermheer van de Europeanen opnemen. We zullen allen pas terug veilig zijn als terroristen nergens meer veilig zijn, niet alleen in Molenbeek of Schaarbeek maar in heel Europa.