‘Wat betekent deze begroting voor de belastingbetaler?’

Professor Herman Matthijs heeft vragen bij de Arco-boodschap van premier Michel. ‘Worden dan alle andere bancaire aandeelhouders, die geld verloren hebben in de bakencrisis, ook vergoed door de staat?’

Na een week van politieke animo heeft het begrotingsontwerp 2017 het leven gezien. Over de begroting zelf was er vrij snel een akkoord, maar de discussie ging over drie andere dossiers. Die hebben tot verhitte discussies geleid met belangrijke gevolgen voor de interpersoonlijke relaties in deze regering. Want in dit land is de oppositie een deel van de regering.

Deze begroting houdt het tekort onder de EU-norm van 3 procent van het bbp, maar een evenwicht is niet meer voor deze legislatuur. Aan de hoge schuldgraad van 110 procent bbp wordt niets gedaan en dit op een moment dat de rente nog enige tijd laag staat. Misschien komt er een verkoop van bijvoorbeeld Belfius. Die is dan zeker gerelateerd met het Arco-dossier.

In een land met een overheidsbeslag van 54 procent bpp zou een vermindering naar een aanvaardbaar niveau van 50 procent tot een evenwichtige begroting leiden. Men kan moeilijk stellen dat men niet meer kan besparen in dit land met een dergelijk beslag, Nederland kent een overheidsbeslag van 46 procent.

De regering-Michel kan wel pronken met de toenemende private tewerkstelling. Maar dit positief feit wordt deels onderuit gehaald door de massale ontslagen in het traditioneel deel van de economie. Bovendien moet men ook vast stellen dat deze groei nog fors achterblijft op die van de noordelijke landen, Nederland en Duitsland.

Het begrotingsontwerp 2017 is een traditioneel akkoord voor dit centrumrechts kabinet. Het akkoord bestaat voor 70 procent uit besparingen en 30 procent zijn nieuwe taksen. Het grootste bedrag wordt bespaard in de sociale zekerheid (666 miljoen) . Dat is logisch gezien de omvangrijkheid van dit onderdeel binnen de federale uitgaven.

Langs de ontvangstenzijde is er de verhoging van de roerende voorheffing naar een ongekende hoogte van liefst 30 procent (385 miljoen). De regering hoopt zowat 260 miljoen te debudgetteren in het kader van de exceptionele uitgaven voor veiligheid. Daarmede wordt dit bedrag niet meegeteld voor de berekening van de 3 procent bbp norm. Desalniettemin moet dit bedrag wel betaald worden en lost die EU-afwijking structureel niets op.

Een traditionele blijver vormt de strijd tegen de fiscale fraude. Opvallend is de buffer van 739 miljoen euro als reserve voor tegenvallende ontvangsten. Dit bewijst de al jaren durende problematiek van de slechte ramingen en de te ingewikkelde fiscale wetgeving. Een orthodoxere raming en een grote schoonmaak in de fiscale wetgeving zou deze buffer overbodig maken.

Belasting op vermogen

De volgende weken mag de federale regering zich toeleggen op gesprekken over de meerwaardetaks, de verlaging van de vennootschapstaks en de economische activering van het spaargeld. België is een van de weinige EU-landen zonder een meerwaardetaks. Maar de kritiek dat vermogen in dit land niet wordt belast, slaat op niets. De bestaande kapitaalbelastingen zijn goed voor reeds 10 procent van ons bbp.

De vennootschapstaks moet op korte termijn naar beneden omdat al onze buurlanden dat ook doen. Een financiering van deze verlaging kan gebeuren via het schrappen van bestaande aftrekposten en een hervorming van de notionele intrestaftrek.

Het spaargeld activeren voor de economie zou veel mogelijkheden bieden. Maar dan moet men wel een langere termijn stabiliteit bieden voor de spaarders. Gezien de jojo-bewegingen in de fiscaliteit gedurende de laatste decennia, biedt het verleden niet echt een vertrouwen.

Charles Michel heeft het in zijn regeringsverklaring (blz. 16 ) over een oplossing voor de Arco-coöperanten. De Eerste Minister voorziet een ‘partiële schadeloosstelling’ in het jaar 2017. Dit dossier is electoraal binnen deze regering alleen belangrijk voor CD&V. Maar hier stellen er zich wel enige kritische vragen. Hoe gaat men dat betalen? En is Arco pasmunt voor iets anders ?

Een laatste opmerking in het kader van dit dossier heeft te maken met de vraag of de regering het gelijkheidsbeginsel der Belgen hier gaat respecteren? Worden dan alle andere bancaire aandeelhouders, die geld verloren hebben in de bakencrisis, ook vergoed door de staat? Het behalen van de drie procent bbp-norm betreffende het tekort wordt dan helemaal een ‘ mission impossible’. Want de Arco-aandelen zijn een voorbeeld van een ‘minwaarde’ op aandelen. Indien er ooit een werkbaar model wordt ingevoerd van een meerwaardetaks, dan moet de minwaarde op aandelen ook fiscaal geregeld worden. Dit dossier zal zeker nog tot veel politieke- en juridische twisten leiden.

Ondertussen heeft de regering ook een communautair probleem omwille van het feit dat de Franstalige deelstaatparlementen het vrijhandelsakkoord met Canada ( CETA ) niet willen goedkeuren. Uiteraard is dit een pure politieke daad, die wel voor de nodige politieke- en economische problemen kan zorgen ten aanzien van de EU. Voor een land waar Vlaanderen 83 procent van de export doet, is het wel een opmerkelijke zaak dat het 17 procent-aandeel problemen maakt van CETA. De politieke vraag is hier of de MR bereid is dit akkoord toch te ondertekenen.

Conclusie

De EU-Commissie zal zeker opmerkingen hebben over dit ontwerp en meer bepaald over de te hoge schuldgraad (110 procent bbp). Maar een boete of een curatele is niet aan de orde, omdat de Commissie dat ook niet doet voor de veel ergere gevallen in Zuid-Europa. Desalniettemin zijn de budgettaire problemen niet opgelost. De volgende budgettaire afspraak is eind maart met de eerste begrotingscontrole 2017. Ten laatste eind maart.