‘De militarisering van het Europese budget zet het Europees vredesproject op de helling’, vinden Belgische vredesactivisten.
In de marge van de jaarlijkse conferentie van het Europees Defensieagentschap in Brussel voeren Belgische vredesactivisten vandaag actie tegen de Europese financiering van militair onderzoek.
Europa maakt reeds geld vrij voor onderzoek naar civiele veiligheidstechnologie en technologie voor tweeërlei gebruik, maar nog niet voor onderzoek naar militaire toepassingen. Daarin komt binnenkort verandering.
In een pilootproject onder leiding van het Europees Defensieagentschap is 1,4 miljoen euro uitgetrokken voor militair onderzoek naar sensorplatformen, navigatie voor urbane oorlogsvoering en detectiesystemen voor drones. Onder meer de universiteit van Cranfield (UK), het Portugese technologiebedrijf Tekever ASDS en het Nederlandse Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium kregen eind oktober te horen dat ze mogen deelnemen aan het pilootproject.
3,5 miljard euro voor militair onderzoek
In een volgende fase plant de Europese Commissie een zogenaamde Preparatory Action on Defense Research, een programma van 90 miljoen euro voor militair onderzoek in de periode 2017-2019.
In zijn welkomstwoord voor de jaarlijkse conferentie van het Europese Defensie Agentschap schrijft directeur Jorge Domecq dat het pilootproject en de Preparatory Action ‘niet de eindbestemming’ zijn:
‘Deze programma’s zijn de instrumenten waarmee we tot een omvattend en door Europa gefinancierd militair onderzoeksprogramma kunnen komen.’ Dat zou dan een onderdeel vormen van het Europese financieringsprogramma voor de periode 2021-2027. Een adviesgroep van de Europese Commissie -de zogenaamde Group of Personalities- stelt voor om in die periode 3,5 miljard euro uit te trekken voor militair onderzoek.
‘Gedomineerd door industriële belangen’
Activist Bram Vranken, woordvoerder van Vredesactie, noemt de subsidiëring van militair onderzoek door Europa een trendbreuk: ‘De Europese Unie is een vredesproject. Een soft power, die interne, maar ook internationale conflicten geweldloos tracht op te lossen. De militarisering van het Europees budget dreigt hier verandering in te brengen en zet het Europees vredesproject op de helling.’
Bovendien schort er volgens Vranken wat aan de manier waarop het onderzoeksprogramma tot stand is gekomen. ‘Dat proces was weinig transparant en werd gedomineerd door industriële belangen. De Europese Commissie riep in 2015 een adviesraad, de Group of Personalities, samen. Die bestaat echter grotendeels uit vertegenwoordigers van de wapenindustrie of onderzoekscentra voor toegepast defensie-onderzoek gelinkt aan de wapenindustrie. Onafhankelijke of kritische stemmen ontbreken. Het is één zaak om de wapenindustrie als één van de stakeholders te betrekken. Het is iets heel anders om de defensie-industrie als énige stakeholder te beschouwen. Dit leidt tot te weinig transparantie en een gebrek aan gedragen en evenwichtige beslissingen.’
Vranken wijst er voorts op dat ‘volgens een onderzoeksrapport van het Vlaams Vredesinstituut er volgens de huidige stand van zaken in de wetenschappelijke literatuur géén aanwijzing [is] van een positief macro-economisch effect van militair onderzoek. Bovendien is het hoogst betwijfelbaar dat een wereldwijd meer competitieve wapenindustrie leidt tot een veiliger Europa. Europese wapens zijn een brandstof van conflicten wereldwijd.’
‘Europa dreigt achterop te geraken’
Professor Sven Biscop (Ugent / Egmont Instituut voor Internationale Betrekkingen) wijst erop dat Europa reeds geld investeert in veiligheidsonderzoek. ‘De stap naar militair onderzoek lijkt me logisch, omdat je zo’n onderzoek op een voldoende grote schaal moet doen. Op EU-niveau dus. Dat er Europees budget naar toe zal gaan, is een manier om EU-lidstaten te overtuigen zelf ook voldoende middelen te investeren in defensie-onderzoek. Dat is echt noodzakelijk, want het is de technologische basis van onze macht. Anders dreigt Europa achterop te geraken.’ Volgens het Europees Defensieagentschap zijn de uitgaven voor militair onderzoek in de EU-lidstaten de voorbije tien jaar met een derde gedaald.
Biscop -die zelf adviseur was van een lid van de Group of Personalities- benadrukt dat Europa niet de ambitie heeft om met militaire middelen aan wereldwijde machtsprojectie te gaan doen. ‘Ik begrijp de reflex van de vredesactivisten natuurlijk wel. Als je als pacifist vindt dat een leger niet nodig is, dan heb je inderdaad ook geen defensie-onderzoek nodig. Maar zodra je aanvaardt dat een leger wel nodig is, moet je weten dat oorlogsvoering almaar meer een hoogtechnologische affaire wordt. Als basis heb je dan ook defensie-onderzoek nodig, ook als is het louter om aan stabilisatie en zelfverdediging te doen.’
Eind november moet het Europees Parlement zijn fiat geven voor de besteding van het budget 2017 -met inbegrip van 25 miljoen euro voor militair onderzoek in het kader van de Preparatory Action.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
