‘Vlaanderen moet plaats tegenover Buitenlandse Zaken accepteren zodat concurrentie ophoudt’

Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) wil dat zijn rol in het internationaal beleid belangrijker wordt dan die van de federale ministers. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere (CD&V) en professor Internationale Politiek Rik Coolsaet zien dit anders. ‘Gewesten moet accepteren dat een coöperatieve strategie belangrijker is dan een concurrerende. Dat lijkt nog niet echt door te dringen. ‘

Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) benadrukte tijdens de handelsmissie in Singapore dat zijn rol in het internationaal beleid herzien moet worden. ‘Ik zou onmiddellijk na de premier moeten komen, voor de ministers en staatssecretarissen. Een aangepaste protocolorde zou de logische weerspiegeling zijn van het gestegen gewicht van de deelstaten in het internationale beleid’, aldus Bourgeois.

Dat voorstel werd opgenomen in het Vlaamse regeerakkoord, maar is nog niet met de federale regering besproken. Professor Internationale Politiek Rik Coolsaet (U Gent) kaartte deze problematiek al eerder aan. ‘De logica om bevoegdheden naar de gewesten te verschuiven, is een religie geworden. Qua economische diplomatie het omgekeerde overwegen, zou alvast voor onze welvaart een goede zaak zijn.’ En ook voormalig Buitenlandminister Steven Vanackere (CD&V) treedt hem hierin bij. ‘Doorheen de hele geschiedenis van het Belgische Buitenlandse beleid stond de Economische diplomatiek centraal, maar nu in de 21^e eeuw, raakt dat element stilaan kwijt. Het departement verschuift van het federale niveau naar het regionale’, zei hij in Brussel tijdens de voorstelling van Coolsaets nieuwste versie van het boek België en zijn buitenlandse politiek 1830-2015.

‘Gewesten moeten coöperatieve strategie accepteren’

‘Coherentie en eenheid zijn nodig. Want als we kijken naar de ontwikkeling van ons marktniveau, doet slechts één Europees land het nog slechter (Italië). Het is belangrijk om het gezag van het posthoofd te herstellen en deuren open te zetten voor tegengewicht ten opzichte van de gewesten. Anders zal het moeilijk worden om bij te benen’, zegt Vanackere.

‘Zo wordt ons land steeds minder aantrekkelijk. En dat gaat niet alleen ten koste van de bedrijven, ook de werkgelegenheid lijdt eronder’, vult Coolsaet aan. ‘De gewesten moeten accepteren dat een coöperatieve strategie belangrijker is dan een concurrerende. Maar dat lijkt op dit moment nog niet echt door te dringen’, aldus Vanackere. De uitspraak van Bourgeois wijst alleszins in die richting.

‘Buitenlandse Zaken is huis in verbouwing’

Vanackere was in Brussel behoorlijk kritisch voor de relatie tussen de Belgische regering en het parlement wat betreft het Buitenlandse Beleid. ‘Als je dat vergelijkt met Nederland , kan ik alleen maar vaststellen dat hun systeem beter is. Bij ons worden beslissingen gemaakt door de regering, en achteraf eventueel bijgestuurd door de volksvertegenwoordigers. En ja als bevoegde ministers tegen de lamp lopen, moeten ze zich verantwoorden in het parlement. Maar dat gebeurt altijd nadien.’

Coolsaet noemt het departement Buitenlandse Zaken ‘een huis in verbouwing’, naar analogie met een uitspraak van diplomaat Jan De Bock. ‘Sinds 1945 zijn een reeks hervormingen in gang gezet, maar alle wijzigingen verliepen, en verlopen nog steeds, tergend traag.’

‘In de 21^e eeuw was er op een bepaald ogenblik zelfs sprake van stilstand’, aldus Coolsaet. ‘Na 2007 stond het Buitenlandse Beleid enkele jaren stil, alle aandacht ging naar het communautaire. Daar kwam met het aantreden van Vanackere wel verandering in, maar ook vandaag is het antwoord op de vraag “Wat zijn de prioriteiten van ons Buitenlands Beleid?”, nog steeds niet duidelijk.’