Rechter zegt Turtelboom de wacht aan over gedetineerde die euthanasie vraagt

In de rechtszaak van de gedetineerde die om euthanasie vraagt, heeft de Brusselse kortgedingrechter de debatten heropend om een paar pittige vragen te stellen aan minister van Justitie Annemie Turtelboom.

Euthanasie of een overplaatsting naar een gespecialiseerde strafinrichting in Nederland. Dat is wat gedetineerde Frank Van den Bleeken vraagt aan de rechter. De man is al 30 jaar geïnterneerd omwille van seksuele misdrijven.

Frank Van den Bleeken heeft een eerste slag thuis gehaald in wat hij zelf hoopt zijn laatste strijd te zijn tegen Justitie: het recht op menswaardigheid of anders euthanasie, zo nodig binnen de gevangenismuren.

De Panorama reportage van 17 oktober toonde Frank in zijn wanhoop na 30 jaar internering. Zelf wil hij niet vrijkomen want hij vreest opnieuw een slachtoffer te maken.

Frank wil overgebracht worden naar de Pompestichting in Nederland: een instelling waar seksuele delinquenten leren omgaan met levenslange opsluiting. De Nederlandse voorsprong op België betekent daar al te gevaarlijke mensen uit de vrije samenleving sluiten, maar hen toch een menswaardig leven als gedetineerde te bieden.

Als dat niet kan wil Frank euthanasie ondergaan: vermits dat binnen de gevangenismuren als een soort vrijwillige doodstraf zou bekeken worden, moet het dan wel buiten de gevangenismuren mogen. Maar professor Distelmans die Frank daarvoor het groene licht moet geven, wil eerst de Nederlandse piste verkennen, want die beschouwt hij voor Frank als een levensreddend alternatief.

Daarom waren er al gesprekken tussen Distelmans en minister Turtelboom: kan zij bekomen dat Belgische geïnterneerden – want Frank dreigt de eerste in een rij te worden – in het passende Nederlandse systeem opgevangen worden ?

Over die gesprekken met Nederland werd nooit duidelijkheid geschapen. Als Nederland dat zou aanvaarden zou dat een tweede Tilburg kunnen worden. De prijs is dan niet zozeer de kostprijs van het verblijf van gedetineerden maar politiek: België staat dan te kijk als het land dat ook die tweede reeks van problemen van gedetineerden niet aankan. Het wordt dan geen capaciteitsprobleem meer, maar een discussie over de Belgische achterstand in de aanpak van gevaarlijke psychiatrische gevallen. Waarvoor we nota bene al veroordeeld werden door het Mensenrechtenhof in 1989: het jaar dat Frank geïnterneerd werd.

Terug naar het kort geding in Brussel nu met de slotzinnen van het verslag van die 7 november:

“Maar wie beweert dat Nederland een probleem heeft met de komst van Frank ? De Nederlandse instelling zelf maakte geen bezwaar en Justitie onderzocht de Nederlandse piste met een bezoek ter plaatse.

Net dààrover had de rechter tot slot zelf een priemende vraag aan de advocaat van minister Turtelboom: “hoe zit dat ?” En die wist het niet, of wou het niet verklappen: zo rijst het vermoeden dat geenszins Nederland, maar uiteindelijk België zelf de uitweg naar een menswaardige oplossing blokkeert. (…)

Zou de vrees voor politiek gezichtsverlies omtrent een falend beleid hier tussen kunnen zitten ? Het wordt hoog tijd dat de minister klaarheid schept over de stappen die zij bij haar Nederlandse collega ondernomen heeft en het resultaat daarvan.

Je zou warempel wensen dat de Brusselse kortgedingrechter het haar zelf vraagt. Misschien doet hij dat wel: rechters hebben daar methodes voor.”

Die methode heeft de Brusselse kortgedingrechter nu gebruikt: de ‘heropening van de debatten’ om een paar pittige vragen op een rijtje te zetten

In zijn beschikking van gisteren geeft de rechter vooreerst een gedetailleerd overzicht van de lijdensweg van Frank sinds die seksueel misbruikt werd tijdens zijn plaatsing in een jeugdinstelling vanaf vijf jaar.

De rechter heeft er duidelijk wel zin in de Nederlandse piste open te zetten voor Frank maar kan dit pas wanneer er zekerheid bestaat dat dit niet op een Nederlands bezwaar zal stuiten. Met het Belgisch bezwaar zou blijkbaar wel kunnen afgerekend worden, lees je tussen de lijnen.

De rechter noteert overigens dat in die speciale instelling in Nederland al buitenlanders opgenomen zijn.

Bijgevolg vraagt hij nu een duidelijk standpunt van de minister van Justitie over de stappen die zij bij de Nederlandse collega ondernomen heeft om de opname van Frank daar mogelijk te maken.

De rechter vraagt zelfs meer: “zo ja, welke stappen? zo nee, waarom niet ?”

Als een interpellatie van een rechter aan de minister van Justitie kan dat tellen. De minister wordt ten andere noch min noch meer “bevolen” het dossier te vervolledigen met de psychiatrische en psychosociale verslagen omtrent Frank over de laatste 5 jaar evenals de beslissingen van de Commissie die over de vrijlating van Frank moest oordelen.

Minister Turtelboom is in het letterlijk levensgevaarlijk dossier van Frank duidelijk de wacht aangezet: tegen 25 november moet ze haar huiswerk vervolledigd hebben.

In de wandelgangen wordt deze opmerkelijk moedige rechter die zich bijzonder veel moeite en empathie getroost, geduid als een magistraat met “iets uilenspiegelachtig. Onthecht. Moedig. Lef”.

In justitie wordt dat zelden beloond, maar voor onthechte magistraten is dat geen zorg. Zo hoort het.