Puurs houdt vast aan de Cyriel Verschaevestraat, genoemd naar de ter dood veroordeelde collaborateur die ronselde voor de Waffen-SS. ‘Ik constateer met u dat N-VA vasthoudt aan die naam.’
Dichter-priester Cyriel Verschaeve werd na de oorlog veroordeeld voor collaboratie. In zijn preken ronselde hij jonge Vlamingen om, met de Waffen-SS, het goddeloze communisme te gaan bekampen aan het Oostfront. In 1946, Verschaeve is ondertussen gevlucht naar een pastorie in Tirol waar hij drie jaar later zal overlijden, wordt hij bij verstek veroordeeld tot de dood met de kogel.
In een eerder artikel over de kwestie in Knack vergeleek historicus Bruno De Wever (UGent) Verschaeve met de haatpredikers van vandaag: ‘Als je zijn toenmalige speeches en zijn correspondentie leest, maar ook kijkt naar de manier waarop hij in de media van de SS werd opgevoerd, kun je hem gelijkstellen met wat wij vandaag haatpredikers noemen. Verschaeve was een prominent lid van wat “de intellectuele collaboratie” wordt genoemd. Het waren figuren zoals hij die het kader hebben geschapen waarbinnen het mogelijk was dat duizenden jonge Vlamingen naar het Oostfront trokken.’
Vanuit Puurs werden 40 inwoners, lid van de verzetsbeweging Zwarte Hand, gedeporteerd naar nazi-Duitsland. 23 overleden er in de concentratiekampen.
De naam ligt dus gevoelig. En dus vroeg Groen in Puurs om de naam te wijzigen in Breendonk-Dorp, naar het nabijgelegen Fort van Breendonk, een voormalig transitkamp van de nazi’s. In december van vorig jaar wilde Groen een motie daartoe indienen in de gemeenteraad. ‘Maar burgemeester Koen Van Den Heuvel (CD&V) nam net voor de gemeenteraad ons gemeenteraadslid Steven Prinsen apart met de vraag om de motie in te trekken’, zegt plaatselijk Groen-voorzitter Remy Verheyen. ‘Ik zat in het publiek en kreeg van Steven een sms: de naam zou zeker veranderd worden. Van Den Heuvel kwam naar me toe en zei me dat ik zou schrikken. Ik dacht in positieve zin. Maar we zijn in de zeik genomen.’
Propaganda
Na die gemeenteraad in december bleef het een tijd stil, tot in februari. Toen kondigde Van Den Heuvel aan een enquête te houden onder de inwoners van de straat. Hij wilde een bevraging doen, maar wel een waarbij ook degelijke informatie werd gegeven over de figuur Verschaeve. ‘Maar dat was niet het geval,’ vindt Verheylen.
‘Het is toch niet aan het gemeentebestuur om propaganda te voeren?’
Die enquête is inderdaad erg summier. Over Verschaeve zelf enkel dit: ‘De voorbije jaren laaide meermaals de discussie over de naam van uw straat op. Er worden vragen gesteld rond de figuur van Cyriel Verschaeve en meer bepaald zijn rol tijdens de Tweede Wereldoorlog.’
Verder een oplijsting van de administratieve formaliteiten die een straatnaamverandering met zich meebrengen (zoals: ‘Huisnummerplaatje veranderen’) en de vraag: ‘Wensen jullie dat de naam van jullie straat gewijzigd wordt in “Breendonk-Dorp” met nieuwe nummering’.
Burgemeester Koen Van Den Heuvel verdedigt die summiere verwijzing: ‘Het is toch niet aan het gemeentebestuur om propaganda te voeren? Die is gevoerd door voor- en tegenstanders, door rechts en links. De inwoners weten ondertussen echt wel wie Verschaeve was.’
De enquête werd naar 27 gezinnen gestuurd, 24 beantwoordden die. Het resultaat: 22 tegen een wijziging, twee voor. Dat zei burgemeester Koen Van Den Heuvel gisteren op de gemeenteraad, op een mondelinge vraag van het Vlaams Belang. ‘Een zeer duidelijke uitslag,’ zegt Van Den Heuvel. Hij ergert zich aan het gemor erover: ‘Ofwel ben je voor basisdemocratie, en aanvaard je deze uitslag, ofwel ben je tegen. Je moet de mensen toch ernstig nemen?’
N-VA en Vlaams Belang tegen wijziging
De N-VA was tegen een naamswijziging. VolgensJan Van Camp, fractieleider van N-VA ‘vooral omdat de bewoners er zelf tegen zijn.’ Hij verwijst naar de petitie die ze in februari hielden onder de inwoners van de straat. Daaruit kwam dat van de 23 bewoonde huizen amper één gezin geen bezwaar had tegen een aanpassing, zei Guy Cools toen aan Het Laatste Nieuws. Vandaag benadrukt Van Camp dat N-Va niet ‘van bovenaf’ wil opleggen aan de mensen hoe die straat moet heten. Maar helemaal neutraal is de partij ook niet. Bij de petitie stak N-VA een begeleidend schrijven, waaruit duidelijk blijkt wat de partij denkt van de kwestie: ‘De mening van ondertekenaars is dan ook: laat het verleden rusten en hou je bezig met de noden van vandaag. (…) Als bewoners hebben jullie er ook geen enkele baat bij want dit gaat onnodige kosten met zich meebrengen.’
‘Laat het verleden rusten’
Van Camp wil zich inhoudelijk niet uitspreken. Verder dan ‘dat is het verleden, laat dat rusten en laat ons naar de problemen van vandaag kijken’ komt hij niet. Van Den Heuvel zegt het raden te hebben naar de Vlaams-nationalistische motivatie. ‘Ik constateer met u dat N-VA vasthoudt aan die naam.’ Groen-voorzitter Verheylen is even kort, maar explicieter: ‘Verschaeve was een nazi, hé… Ik moet u die geschiedenis niet uitleggen.’ Ook Van Den Heuvel krijgt een sneer: ‘Hij is bang van N-VA.’
De burgemeester is overtuigd van zijn afwikkeling van de kwestie. ‘Ik kan echt nog in de spiegel kijken. Een overgrote meerderheid van de inwoners heeft tegen een verandering gestemd. Wat moet ik dan doen? Dat is de kern van deze zaak: we moeten de keuze van de mensen respecteren, of we het er nu mee eens zijn of niet.’
Hij zit verveeld met de discussie. ‘Als burgemeester kan ik de beslissing van de inwoners betreuren, en misschien doe ik dat wel, maar ik wil er niets over zeggen. Omdat het zo’n gevoelige kwestie is. Ik wil verbinden, niet polariseren.’
Er zijn in Vlaanderen vijf straten vernoemd naar Verschaeve. Naast Puurs ook nog in Kapelle-op-den-Bos, Zoersel, Lanaken en Marke.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
