‘Ook België is een belastingparadijs’

Het zal ongetwijfeld vele brave belastingbetalers verbazen, maar ook België is een belastingparadijs.

Het zal ongetwijfeld vele brave belastingbetalers verbazen, maar ook België is een belastingparadijs. De OESO, de club van de westerse industrielanden, publiceerde een paar jaar geleden een lijst van belastingparadijzen. Daarop prijkte België, naast landen als Monaco, Liechtenstein en Luxemburg . Ons land stond op die lijst omdat het weigerde bankgegevens met andere landen uit te wisselen. België nam onmiddellijk maatregelen om van die lijst af te raken. Enerzijds werd het bankgeheim versoepeld, en anderzijds werd in versneld tempo met tientallen landen verdragen afgesloten waarbij België er zich toe verbindt om bankgegevens uit te wisselen.

Dat wil nog niet zeggen dat België geen belastingparadijs meer is. Althans toch voor sommigen. Zoals voor heel wat rijke Fransen bijvoorbeeld. De jongste maanden is hun aantal dat zich in België vestigden snel gestegen: filmster Gerard Depardieu, wielrenner Richard Virenque en de luxemagnaat Bernard Arnault haalden uitvoerig de krantenkoppen. Het fenomeen van fiscale vluchteling is al langer gekend en zeker niet beperkt tot de zuiderburen. Aan de Belgische kant van de grens met Nederland strijken al jarenlang gefortuneerde Nederlanders neer, bijvoorbeeld in Brasschaat of Lanaken.

Bernard Arnault, de rijkste man van Europa, spreekt als fiscaal vluchteling allicht het meest tot de verbeelding. Hij schafte zich een flat aan in Ukkel en vroeg ook de Belgische nationaliteit aan. Hij bracht ook de zetels van veel van zijn vennootschappen over en regelt nu vanuit België de financiering van zijn luxe-imperium LVMH, waartoe merken behoren die tot de verbeelding spreken, zoals Moët & Chandon, Hennesy, Louis Vuitton en Christian Dior. Met al deze stappen rekent Arnault er niet alleen op te kunnen genieten van belastingvoordelen, maar ook van de Belgische erfenisregeling, die flexibeler en voordeliger is dan in de meeste andere Europese landen.

Anderen ging Arnault voor. Zo bijvoorbeeld Gérard Mulliez, die met zijn familie hoofdaandeelhouder is van distributiegroep Auchan. Heel wat van zijn familieleden wonen in het Henegouwse Néchin, het dorp waar ook Depardieu een huisje kocht. De familie Grimaldi, die rijk werd met een datingdienst en website iBazar, verblijft dan weer in Ukkel. De familie Taitinger, van het gelijknamige champagnehuis, woont in Ukkel en Brussel.

Maar niet alleen rijke Franse burgers en hun ondernemingen nemen steeds vaker de wijk naar België. Zelfs Franse staatsbedrijven weten België liggen en profiteren van de Belgische fiscale voordelen. De zakenkrant De Tijd onthulde recent dat Electricité de France, het grootste energiebedrijf van Frankrijk waarvan de Franse staat voor 84 procent aandeelhouder is, een onderneming in België oprichtte om langs die weg honderden miljoenen aan belastingen in Frankrijk te besparen. Opmerkelijk toch dat een Frans staatsbedrijf de Franse schatkist zoveel geld door de neus boort. En Electricité de France is lang niet de enige, want bijvoorbeeld ook France Télécom (26 procent in handen van de Franse staat) ontsnapt aan de hoge Franse belastingen via België, net als Danone, GDF Suez, Total, Carrefour,Yves Rocher en Rémy Cointreau. Ook multinationals uit andere landen gebruiken België op dezelfde manier om hun fiscale gunstregimes. De OESO wil tegen juni een actieplan klaar hebben om de vluchtroutes te sluiten die internationaal opererende bedrijven gebruiken om aan belastingen te ontsnappen.

Toen Knack drie weken geleden een dubbelinterview plaatste met hoogleraar Michel Maus en topadvocaat Victor Dauginet over rechtvaardige belastingen, kwam dit alles ter sprake. Het is verhelderend om een passage hiervan nu opnieuw te lezen.

De vraag luidde: De secretaris-generaal van de OESO, José Angel Gurria, noemt België steevast in één adem met Monaco, Liechtenstein en Andorra. Is België een belastingparadijs?
Victor Dauginet: “Ja, maar dan vergeet hij Zwitserland, Luxemburg, Malta, Nederland…”
Michel Maus: “Voor sommigen is België inderdaad een belastingparadijs. Rijke Fransen als Bernard Arnault of Gerard Depardieu wijken niet naar België uit voor ons gematigd zeeklimaat of onze frieten met stoverij, hè.”
Dauginet: “Ach, er is altijd belastingconcurrentie tussen landen.”
Maus: “Inderdaad. Elk land heeft zijn specialiteit op fiscaal vlak. Een onderneming die internationaal actief is, zo heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond, kan er altijd voor zorgen dat ze helemaal geen belastingen hoeft te betalen.”

Knack: En dus ziet België zich ertoe verplicht om ook fiscaal voordelige maatregelen voor bedrijven uit te werken?

Maus: “Dat is toch wat dan vaak wordt gezegd. Vicepremier Johan Vande Lanotte (SP.A) bijvoorbeeld onlangs: Als je rechtvaardige belastingen wilt, verlies je. Je bent als overheid verplicht je als een piraat te gedragen. Schaf je de gunstsystemen af om je fiscaal systeem rechtvaardiger te maken, dan is het enige resultaat dat je minder inkomsten hebt. En voormalig minister van Financiën Vanackere zei dat we dankzij die gunstmaatregelen toch 400 miljoen aan inkomsten hadden en anders nul euro. Bij zulke uitspraken moet ik steeds denken aan een restaurant waar een gesigneerde foto van een filmster aan de muur hangt, om te zeggen: kijk eens wie hier heeft gegeten. En waarschijnlijk heeft de filmster daarvoor zelfs niet hoeven te betalen. Maar wat zegt dat over de keuken?”
Dauginet: “Een zeer juiste vergelijking.”
Maus: “Daarbij wordt ook altijd vergeten welke collateral damage zulke gunstsystemen veroorzaken: ze wekken grote frustratie op bij de gewone belastingbetaler, die steeds minder zin heeft om nog de volle belastingen te betalen. De kloof tussen diegenen die braaf belastingen betalen en diegenen die daaraan weten te ontsnappen, blijft groeien. De onvrede daarover neemt toe. Het vertrouwen in ons fiscaal systeem, maar ook in ons politiek bestel, gaat aan het wankelen. Als het zo voort gaat, komt er revolutie van.
Dauginet: De greep van de fiscus op de groep mensen die niet kunnen ontsnappen wordt altijd maar sterker. Ik acht het best mogelijk dat die mensen overgaan tot een betaalstaking en dat onze maatschappij volledig in elkaar stort.”