‘Hier komt finaal een gevaarlijk nieuw politiek correct denken om de hoek kijken: een sluipend soort staatsgodsdienst die voorlopig nog maar enkel aan asiel- en visumzoekers opgedrongen wordt.’ Vijf vragen over de verplichte nieuwkomersverklaring aan justitiewatcher Jan Nolf.
Hoe bindend is de nieuwe engagementsverklaring die nieuwkomers in België moeten ondertekenen? Wat is de juridische waarde van het document?
‘De zogenaamde nieuwkomersverklaring wordt voorgesteld als een ‘principeverklaring’. Juristen kennen dit in onderhandelingen vooral tussen compleet nieuwe contractpartijen. Die weten in grote lijnen wat ze willen, maar de duivel zit in de details, en zelfs niet alleen in de details. Vanuit het Angelsaksisch recht nemen we dan mooie termen over zoals ‘memorandum of understanding‘ en ‘letter of intention‘.
De bedoeling daarvan bestaat er eigenlijk net zich niét te verbinden: het principe beperkt zich tot een streefdoel. Juridisch is de waarde dan iets als een ‘gentlemen’s agreement‘, een afspraak tussen beleefde mensen om verder te werken. Dan krijg je eigenlijk niets meer dan een agenda, of een ‘roadmap‘ met een aantal punten die we dan weer mooi in het Engels ‘milestones‘ heten.
Juridisch is dat helemaal niet afdwingbaar, tenzij één partij daar onderweg flagrant misbruik van maakt. Maar dan gaat het debat over misbruik bij onderhandelingen, en nog nauwelijks over dat document zelf.’
Wat met de mensen die de verklaring ondertekenen en zich er nadien niet aan houden?
‘Staatssecretaris Theo Francken beseft zeer goed dat dergelijk document op zichzelf juridisch nauwelijks waarde heeft. Wel is het uitkijken naar de concrete gevolgen die de regering (blijkbaar niet bij wet maar bij Koninklijk Besluit) er aan wil vasthechten. Het ‘sowieso’ onontvankelijk verklaren van bepaalde aanvragen in geval van weigering van ondertekening van de nieuwkomersverklaring zou wel eens een boemerang kunnen zijn.
Het lijkt op het eerste gezicht dus Kafka dat je je op de Mensenrechten zou kunnen beroepen om die verklaring niet te ondertekenen. In ieder geval kan een weigering van de overheid dan aangevochten worden bij de bevoegde rechter en zo nodig tot bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg.
De allergie van de Britse premier David Cameron aan de steeds grotere rol die het EHRM claimt kreeg al eerder echo’s bij N-VA-voorzitter Bart De Wever en dat is niet toevallig. Het EHRM waakt nu eenmaal over de grondrechten als fundamentele erfenis van de Verlichting. De Verlichting heeft wakkere en kritische burgers nodig, geen papierslaafjes van een nieuw autoritair regime.’
Volgens Etienne Vermeersch (die mee aan de tekst schreef) is het niet noodzakelijk dat de nieuwkomers meteen alles begrijpen, dat komt achteraf. Waarom vindt u dat problematisch?
De term ‘begrijpend lezen’ krijgt hier toch wel een 1 april-gehalte. Net in de mate dat aan de nieuwkomersverklaring juridische consequenties worden verbonden, is het evident noodzakelijk dat de ondertekenaars de draagwijdte van de tekst en de bedoelde gevolgen ervan goed snappen.
Zoiets onder de neus duwen van een anderstalige die oorlogsgebied ontvlucht en op basis van een snelle krabbel – als het al geen kruisje is – is de kar voor het paard spannen. Juridisch is dat nonsens.
“Eerst tekenen,dan uitleggen,daarna begrijpen” doceert Vermeersch: https://t.co/LaDVM5h87x @destandaard Gelukkig niet in consumentenrecht ?
— Jan Nolf (@NolfJan) April 1, 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dit staat compleet haaks op het principe van ‘informed consent‘. We hanteren dat steeds vaker in alle domeinen van het recht. Het houdt in dat mensen niet dom gehouden worden maar degelijk geïnformeerd moeten worden vooraleer ze zich in belangrijke beslissingen engageren. Dit is iets waar professor Vermeersch hier wel erg snel aan voorbijgaat.
Ik zou nog begrip hebben voor het initiatief als het de – vrijwillige – afsluiter zou zijn van een inburgeringscursus. Dan beseffen mensen ondertussen niet alleen de juridische, maar maatschappelijke en persoonlijke waarde van de principes waar ze achter gaan staan.
Waarom vindt u dat dit document de mensenrechten ondergraaft?
‘Mensenrechten zijn universeel. Dat is dus vooreerst geen kwestie van akkoord of contract, laat staan een individueel papiertje. Mensenrechten moeten gerespecteerd worden in België, in Europa, in heel de wereld, door individuen net als door overheden en staten.
Door dat ‘engagement’ van een handtekening te laten afhangen doe je alsof het te nemen of te laten is. Dat soort benadering is fundamenteel verkeerd en funest.
Mensenrechten worden in de nieuwkomersverklaring ook misbruikt, want in één adem aangehaald met ‘integratie’. Dat laatste wordt uitgerekend enkel gevraagd aan mensen die we volgens een bepaald discours zo snel mogelijk terug naar afzender moeten sturen.
Het meest funeste v/h ter ondertekening voorleggen van #nieuwkomersverklaring = wel dat je net de universaliteit v Mensenrechten ondergraaft
— Jan Nolf (@NolfJan) April 1, 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De verplichting tot een ‘actieve deelname’ aan de samenleving getuigt daarenboven van een gevaarlijke vaagheid. Dat kan dan door toekomstige Vlaamse en stedelijke versies van die nieuwkomersverklaring naar willekeur ingevuld worden tot het een rondje mensenpesterij wordt. Door zo’n ronkende pseudo-wetgeving ondergraaf je zelfs het legaliteitsbeginsel van de rechtstaat want niemand weet nog wat concreet van ‘de andere’ verwacht wordt en kan het ideologisch à la carte – dus discriminerend – invullen.’
Ons geweten lijkt ondertussen wel gesust dat ‘weigeraars’ hier niet binnen raken en ergens in oorlogsgebied, IS-territorium of autoritaire staten blijven hangen. Zo zit onze veiligheid en het opbouwen van een betere wereld natuurlijk ook niet ineen: we hebben geen planeet met Mensenrechten en eentje zonder.’
Het is kras dat we uiteindelijk de boodschap meegeven dat onze wetten – waar de Mensenrechten deel van uitmaken – te nemen of te laten zijn. Syriëstrijders moeten dat een prima uitgangspunt vinden.
Waarom versterkt dit document volgens u de negatieve beeldvorming over vreemdelingen?
Vooreerst doen we alsof onze neus bloedt door weg te kijken van de eigen landgenoten die het nog steeds knap lastig hebben met een aantal elementaire principes van vrijheid en gelijkheid. De Hitlergroeten aan het Beursplein waren daar nochtans een pijnlijke herinnering aan. Het zou dus ook goed zijn in het eigen hart te kijken, maar volgens N-VA-voorzitter Bart De Wever schenken we aan zo’n incidenten best niet te veel aandacht.
Overigens hebben Mensenrechten niet eens een probleem met radicaal andere meningen. Maar we hebben toch geen papiertje nodig om nieuwkomers geweld te doen afzweren. Hoe gek zijn we aan het worden in deze terreurdagen ?
Hier komt finaal een gevaarlijk nieuw politiek correct denken om de hoek kijken: een sluipend soort staatsgodsdienst die voorlopig nog maar enkel aan asiel- en visumzoekers opgedrongen wordt. Professor Vermeersch lijkt wel het nieuwe doopsel uitgevonden te hebben en hij denkt zelfs een stap verder: ouders moeten beloven dat hun kinderen die ‘gelofte’ aan hun 18 jaar hernieuwen. Dit is alvast een vorm van verkleutering die niemand vooruit zal helpen.’
#nieuwkomersverklaring “aan 18-jarigen voorleggen”: https://t.co/XJf4BVZrFr Vermeersch heeft burgerlijk doopsel & vormsel uitgevonden #OMG
— Jan Nolf (@NolfJan) April 1, 2016
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
