‘De schrijnende omstandigheden waarin minderjarige vluchtelingen in ons land leven, vraagt om een kindgerichte aanpak. Doordat de verschillende overheden niet op één lijn zitten, glippen te veel jongeren door de mazen van het net’, stelt Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen.
Het huidige beleid voor kinderen op de vlucht is volgens het Kinderrechtencommissariaat ontoereikend. Daarom doet het commissariaat 24 aanbevelingen waaronder ‘vermijd nodeloos verhuizen’ en ‘kinderen met een diploma keren sterker terug’. De aanbevelingen werden voorgesteld in het Vlaams Parlement tijdens een studiedag.
“Ook kinderen moeten gehoord worden tijdens de asielprocedure”, benadrukt het Kinderrechtencommissariaat. Wanneer ouders met hun kinderen aankomen in België, zijn het de ouders die de verblijfsprocedure opstarten. “Kinderen zijn betrokken, maar toch niet helemaal”, klinkt het. “Geef de kinderen een stem, zodat hun kwetsbaarheid kleiner wordt.”
Volgens het dossier dat het Kinderrechtencommissariaat samenstelde, focust de vrijwillige terugkeer zich bovendien volledig op de ouders. “De kinderen worden onvoldoende voorbereid op een eventuele terugkeer, ze weten niet wat hen te wachten staat.”
‘Kans krijgen om opleiding af te maken’
De klachtenlijn van het Kinderrechtencommissariaat kreeg de laatste jaren heel wat vragen en klachten over kinderen op de vlucht. Zowel leerkrachten, artsen, als voogden klopten aan bij het commissariaat omdat ze in onoplosbare situaties terechtkwamen.
“Een CLB-arts contacteerde ons onlangs en vertelde het verhaal van een Armeens gezin dat na een verblijf van 14 jaar in België wordt uitgewezen”, vertelt Kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen. “De twee kinderen zijn 9 en 13 jaar oud en wonen al hun hele leven in België en gaan hier naar school. De vader werd opgepakt en in een gesloten centrum ondergebracht. De moeder is samen met de kinderen ondergedoken en wordt bijgestaan door de school en het CLB. Het CLB vraagt of de kinderen niet beter ondergedoken blijven. Ze vreest dat de kinderen zullen worden opgepakt. Voor zulke situaties vragen wij een soepelere regeling”, aldus Vanobbergen.
“Minderjarige asielzoekers die worden uitgewezen, moeten toch de kans krijgen om hun opleiding af te maken.” Dat is een van de aanbevelingen die het Kindercommissariaat doet. “Jongeren die een diploma op zak hebben, zijn immers beter gewapend om in hun land van herkomst een toekomst uit te bouwen”, klinkt het.
Vlaanderen versus België
De Kinderrechtencommissaris benadrukt dat hij de betrokken kabinetten niet wil aanvallen. “Maar iemand moet de problemen aankaarten. Met de cijfers die we nu in handen hebben, kan de politiek niet langer stellen dat ze alles onder controle heeft. Van wetten mogen we verwachten dat ze rechtvaardig zijn. Dat is nu voor minderjarige vluchtelingen niet steeds het geval.”
Hoewel een Europese aanpak zich opdringt, vindt Vanobbergen dat de verschillende overheden in België eerst en vooral op eenzelfde lijn moeten staan. “Doordat er lacunes ontstaan tussen de verschillende beleidsniveaus, glippen te veel kinderen door de mazen van het net”, zegt hij.
“Vlaanderen investeert in de kennis van het Nederlands en integratie, terwijl België inzet op een terugkeerbeleid”, vult beleidsadviseur van het Kinderrechtencommissariaat Jean Pierre Verhaege aan.
Gezond verstand
Ook binnen het onderwijs ervaart men twee realiteiten die haaks op elkaar staan. “Het juridische aspect tegenover het menselijke”, zegt Evelyne Schoeters van het Gemeenschapsonderwijs.
“Ik ben gecharmeerd door de aanbevelingen. Maar de kloof tussen droom en werkelijkheid blijft groot”, zegt directeur-generaal van het katholiek onderwijs Mieke Van Hecke. Van Hecke pleit voor wederzijds vertrouwen, waarbij onderwijs als draaischijf kan dienen.
Volgens Van Hecke primeert het gezond verstand bij moeilijke situaties. “De beleidsmakers moeten flexibel omspringen met regels. Het spreekt toch voor zich dat een leerling die rond de paasvakantie wordt teruggestuurd naar zijn of haar thuisland, nog enkele maanden moet kunnen blijven om het schooljaar af te maken.”
Overlegmomenten
Binnenkort houdt het Kinderrechtencommissariaat overlegmomenten met de verschillende kabinetten. “Met deze aanbevelingen willen wij alvast het debat rond de rechten van minderjarigen op de vlucht signaleren en optimaliseren.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier