Volgen jonge mensen nauwelijks nog het nieuws en raadplegen ze alleen nieuwssites? Toch niet, brengt communicatiewetenschapster Anna Van Cauwenberge aan het licht in haar proefschrift.
Als wetenschappers een beeld wilden krijgen van jonge nieuwsgebruikers, konden ze vooral terugvallen op eerder verschenen Amerikaans onderzoek. ‘Veel Amerikaanse studies tonen aan dat aandacht voor nieuws bij jonge mensen dalende is, dat ze meer aandacht hebben voor online dan offline nieuws en dat ze eerder geneigd zijn om niet-professionele nieuwsbronnen zoals gratis nieuwsaggregatiesites te gebruiken’, licht Anna Van Cauwenberge toe.
De perfecte drijfveer om er een doctoraal proefschrift aan te wijden, dat Van Cauwenberge maandag voor een jury van de Radboud Universiteit Nijmegen en de KU Leuven verdedigt. ‘Men ging uit van dé jonge nieuwsgebruiker en dat is iets wat naar mijn mening en volgens mijn onderzoeksbevindingen niet bestaat. Eerder is er sprake van verschillende types van jonge nieuwsgebruikers die zich onderscheiden in hun nieuwsattitudes en -gebruik. Ook is het goed mogelijk dat jongeren wel aandacht hebben voor wat leeft in de samenleving, maar dat het nieuws geen aansluiting vindt bij hoe zij nieuws percipiëren via de media.’
Niet alleen online nieuwsbronnen
Het is een beetje het proefschrift van de doorprikte clichés geworden. ‘Tegengesteld aan wat je zou kunnen verwachten zijn het niet de jonge mensen die online nieuws gebruiken die het minst geïnteresseerd zijn in nieuws. Ze gaan niet heel even online nieuws raadplegen en verder niets meer. Net zij die online gaan zijn het meest actief en voelen zich het meest vertrouwd met het opzoeken van nieuws en de inschatting of nieuws relevant en objectief is’, verklaart Van Cauwenberge.
Het is ook niet al online wat de klok slaat. ‘Voor Vlamingen en Nederlanders tussen 15 en 34 jaar oud zijn traditionele nieuwsmedia – voornamelijk televisiejournaals van de publieke omroep – één van de meest prominente nieuwsbronnen voor het verkrijgen van dagelijks nieuws. Eén van de verklaringen op macroniveau daarvoor zou kunnen liggen bij het grote marktaandeel van de publieke omroepen in Europa, waar nieuws heel prominent is’, zegt Van Cauwenberge.
‘Copy-paste’ van het ene naar het andere platform
Al snel onderscheidde de communicatiewetenschapster vijf homogene groepen van nieuwsgebruikers met klinkende namen zoals Sound&Vision, Traditionals en Dabblers. Die laatsten laten het nieuws over zich heen glijden en nemen het niet echt op. ‘Hun interesse voor nieuws ligt lager dan bij de andere groepen en ze gaan zich beperkt richten tot televisienieuws en radio. In Vlaanderen was die groep lager opgeleid dan de andere groepen. In Nederland was de groep opvallend jonger.’
Online News Users en All Rounders consumeren hun nieuws hoofdzakelijk digitaal met een grote aandacht voor nieuwssites, blogs en fora via laptops en smartphones, zonder traditionele nieuwsmedia evenwel te negeren. ‘Online en offline media gaan eigenlijk hand in hand en uit de correlatieanalyses blijkt dat een toename van het online nieuwsmediagebruik niet leidt tot een afname van het gebruik van traditionele nieuwsmedia’, besluit Van Cauwenberge.
Het codewoord voor nieuwsmedia zou dus eigenlijk ‘crossmediaal’ moeten zijn en misschien passen ze dat nu wel te weinig toe. ‘Ik heb het gevoel dat crossmediaal nu veelal copy-paste is, dat content vaak van het ene naar het andere platform wordt gekopieerd en slechts een beetje aangepast. Het interessante is net dat nieuwsmedia op verschillende momenten in de dag worden gebruikt en op verschillende manieren.’
Het nieuws volgen zoals een soap
De oplossing voor journalisten is om nieuwe paden in te slaan en de traditionele structuur van hun nieuwsberichten te vergeten. Zeker als ze de aandacht van de Online News Users en All Rounders willen opeisen. ‘Veel jonge mensen in die groepen maakten associaties met het volgen van een soap. Ze willen constant nieuwsupdates krijgen doorheen de dag. Wat is er gebeurd en hoe gaat het evolueren? Mobiele nieuwsplatformen ondersteunen dat nog meer, omdat de gebruikers ze de hele dag kunnen opvolgen.’
Een manier om hierop in te spelen is nieuws structureren zodat het mobiele nieuwsgewoonten ondersteunt. De onderzoekster testte op de tablet zo een nieuwe structuur , die nieuwsartikels chronologisch en associatief structureerde in zogeheten developing news stories. ‘We zagen dat als we nieuws op die manier structureren, jongeren nieuws beter kunnen begrijpen en associaties maken tussen gevolg en oorzaak dan bij een traditionele printnieuwsstructuur op de tablet.’
Nog een goede tip voor leden van de vierde macht: jongeren zijn eigenlijk niet happig op zuivere feiten, maar het hoe en het waarom kan hen wel boeien. ‘Jongeren zeiden vaak dat het voor hen belangrijk was om een wereldbeeld te krijgen, te begrijpen hoe de wereld rondom hen functioneert en te weten wat wel en niet belangrijk was. Ze willen weten hoe ze zichzelf daarbinnen als burger moeten situeren. Dus ze willen meer feiten krijgen die geplaatst zijn in een context. Dat is echt cruciaal’, benadrukt Anna Van Cauwenberge.
Hoe verliep het onderzoek?
Fase 1: Een surveyonderzoek bij 1.200 mensen tussen 15 en 34 jaar oud in Vlaanderen met een quotasteekproef (evenredige onderverdeling volgens leeftijd, gender en opleidingsgraad). Fase 2: Gesprekken met tien focusgroepen in Vlaanderen en Nederland met 6 tot 10 respondenten per groep. De groepen werden gevormd op basis van 5 typologieën. Fase 3: Een eyetracking-experiment van drie dagen met 25 proefpersonen.
(NC)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier