3 vragen over strafopschorting: ‘Hangt altijd samen met sociale klasse dader’

Volgens erevrederechter Jan Nolf gaat Justitieminister Koen Geens zijn boekje te buiten als hij voorstelt om de gunst van de opschorting onmogelijk te maken. Drie vragen over de juridische tool die stof deed opwaaien.

De zaak van de Gentse radiopresentator die veroordeeld werd voor verkrachting maar opschorting van straf kreeg, deed de voorbije dagen veel stof opwaaien. De rechtbank vond dat het ‘niet om een brutale verkrachting’ ging en dat de man de signalen van het slachtoffer verkeerd interpreteerde. Daarop lanceerde minister van Justitie Koen Geens (CD&V) het idee om deze vorm van opschorting niet meer toe te laten voor verkrachting. ‘Maar dan moeten we dat ook voor een aantal andere misdrijven doen’, vindt hij. We vroegen aan vrederechter op rust Jan Nolf meer uitleg.

Wat is eigenlijk de waarde van de ‘opschorting van uitspraak’ zoals in de Gentse verkrachtingszaak?

Jan Nolf: ‘De beschuldigde is schuldig, maar wordt niet veroordeeld en blijft dus zijn blanco strafblad behouden.

Er zijn trouwens twee soorten van gunst van opschorting. Je hebt opschorting door de raadkamer bij het afsluiten van het onderzoek en, zoals in de Gentse verkrachtingszaak, bij de behandeling zelf. In beide gevallen gaat het om publieke uitspraken, maar in het geval van de raadkamer wordt de zogenaamde openbare zitting op een zodanig abnormaal uur gehouden dat het eigenlijk om een ‘pseudo’ openbare zitting gaat. Bovendien wordt de deur slechts op een kier gezet om zo lippendienst aan de wet te bewijzen.’

Komt de zogenaamde gunst van opschorting vaak voor?

Nolf: ‘Bij verkrachtingen komt het maar heel weinig voor zoals ook de Factchecker in de Zevende Dag aangaf (2,7 procent bij verkrachtingszaken, nvdr).

Bij zware misdaden, zoals moord, is dat al helemaal niet het geval. Opschorting van straf wordt daarentegen vrij kwistig gebruikt bij politiegeweld, waarbij de carrière van politiemensen kan gered worden. In dat opzicht hangt de gunst dan ook altijd samen met de sociale status van de dader om zijn reclassering niet in het gedrang te brengen. Ook bekende Vlamingen, mensen uit de media en sportlui kunnen de gunst verkrijgen. Je kan je dus wel vragen stellen bij een vorm van klassenjustitie.’

Zou het met bestraffing van seksueel geweld een beetje zijn zoals met politiegeweld ? #dtv https://t.co/NAuBeE8MBs via @cath_ongenae @Knack

— Jan Nolf (@NolfJan) 6 februari 2016

Heeft minister van Justitie Koen Geens zich wat vergaloppeerd wanneer hij stelde dat het best denkbaar is dat de mogelijkheid tot opschorting van straf verdwijnt in verkrachtingszaken en bij enkele andere misdrijven?

Nolf: ‘Absoluut. Ik sta evenwel volledig achter de beslissing van de minister om zijn positief injunctierecht in te roepen en in dit individuele dossier bij het parket beroep aan te tekenen tegen de beslissing van de rechter. Dat is zeker geen inbreuk op de scheiding der machten. Als hij zijn vertrouwen stelt in het Hof van Beroep, dan toont hij ook meteen vertrouwen in Justitie.’

Volgens advocaat Sven Mary heeft @Koen_Geens1 3 x de scheiding der machten geschonden. De straffe pleiter dwaalt drie keer @destandaard

— Jan Nolf (@NolfJan) 6 februari 2016

‘Maar Geens gaat zijn boekje wel te buiten als hij voorstelt om de gunst van de opschorting onmogelijk te maken, want dat staat haaks op het idee van de zogenaamde hersteljustitie.

In een moderne justitie waarin bemiddeling, begeleiding van het slachtoffer en het komen tot inzicht bij de dader centraal staan, moet de rechter de vrijheid kunnen behouden om de gunst van opschorting te kunnen uitspreken. Anders belanden we terug in de middeleeuwen met een harde, repressieve justitie.

Het is immers geen kwestie van met de voorhamer op tafel te kloppen, maar om littekens te helpen helen. Indien dat niet kan, wordt hersteljustitie onmogelijk gemaakt en herleid je justitie tot iets dat zich tussen de schandpaal en de brandstapel situeert. Dat heeft niets te maken met mildheid, maar met efficiëntie. Neem het voorbeeld van verkrachting of kindermishandeling binnen het gezin. Die mensen moeten op termijn toch weer met elkaar verder.

Justitie moet die tool van opschorting dus blijven hebben. Ik vraag me trouwens af wat het volgende dan zal zijn wat men wil afschaffen.’ (TE)