GAS-boete voor ‘fout huisnummerbord’ in Tielt-Winge is onwettig

Regelneverij en juridische nonsens: het blijft het handelsmerk van GAS, en de brave burger betaalt, schrijft Jan Nolf over de kwestie in Tielt-Winge waarbij een eenvorming huisnummerbord verplicht wordt.

Al ruim voldoende absurde GAS-boetes haalden het nieuws. De onwettige exemplaren er aan toe voegen zonder correcte juridische duiding veroorzaakt net een omgekeerd effect: het geeft regeldriftige burgemeesters de wind in de zeilen door de schone schijn te kaderen in een preventiecampagne.

Laat eerst dit duidelijk zijn. De gemeente heeft perfect het recht om eigenaars te verplichten hun eigendom van een goed leesbaar huisnummer te voorzien. Dat is in het belang van iedereen, de huisbewoners inbegrepen, bv. wanneer hulpdiensten snel op een adres terecht moeten. Het getuigt ook van respect tegenover leveranciers en openbare diensten die moeten aanbellen: tijdverlies wegens ontbrekende of slecht geplaatste huisnummering veroorzaakt inefficiëntie en dus ook centenverlies dat vervolgens ergens zal gerecupereerd worden.

De patente onwettigheid in het geval van Tielt-Winge bestaat er in een eenvormig bord (wit op blauw) te verplichten. Opnieuw ook hier de nuance: als de gemeente er centen voor over heeft bordjes voor ieder pand te laten aanmaken en gratis uit te delen, is dat haar zaak. Morgen scheert men dan misschien ook gratis, zelfs bij liberale burgemeesters. Alleen kan het de burger niet ten kwade geduid worden dat hij een eigen – leesbaar – nummerbord naar eigen smaak, materiaal en lay-out aanbrengt in plaats van het gemeentelijk model: de colorobus non disputandum, zegt het keukenlatijn.

Op dàt punt is de actie van Tielt-Winge zo goed als onbegrijpelijk. De lokale burgervader, Rudi Beeken (OpenVLD) is nochtans advocaat. Hij had dus o.a. in De Jurstenkrant van 25 mei 2011 het vonnis van de politierechter van Dendermonde kunnen lezen over de – tiens eveneens – wit/blauwe huisnummers in Lebbeke, waar zijn OpenVLD-collega François Saeys sinds 2001 burgemeester is.

In Lebbeke werd dezelfde operatie als thans in Tielt-Winge uitgevoerd, maar een burger hield aan de artistieke vrijheid van zijn nummerbord en stapte tegen de beslissing van de GAS-sanctionerend ambtenaar naar de politierechter.

Die oordeelde op 5 mei 2011 dat er weliswaar as such sprake was van een overtreding op het politiereglement, maar dat die inbreuk in dat specifiek geval geen aanleiding had gegeven tot “openbare overlast”, zodat geen GAS-boete mocht opgelegd worden.

Tom Van den Hende, substituut-procureur des Konings te Gent, die het vonnis ten persoonlijken titel in De Juristenkrant positief becommentarieerde, benadrukte dat de rechter terecht aannam dat onduidelijke nummering als overlast kan beschouwd worden. Die overlast is echter op zich niet bewezen door het niet-gebruik van het gemeentelijk nummerbord.

Hij besluit dat het vonnis een goede afweging maakt tussen de overheidsbevoegdheid en de individuele rechten van de burger en zo vermijdt “dat gemeenten het begrip openbare overlast misbruiken om eenheidsworst te creëren”.

Beter dan dat, kunnen we het niet zeggen.

Maar toch ook dit besluit: ook na alle hernieuwde, plechtige beloften van parlementairen en burgemeesters uit alle partijen – vandaag tot minister-president Kris Peeters toe – blijkt dat de absurditeiten, de pesterijen, het misbruik en de juridische miskleunen er maar niet uit geraken.

GAS zal nu eenmaal altijd misbruikt blijven omdat willekeur in de genen van het systeem ingebakken zit: geen neutraal rechter, maar een lokaal ambtenaar (veelal de gemeentesecretaris die het GAS-reglement zelf geschreven heeft) oordeelt er in eerste instantie over, met alle politieke druk die daar bij hoort, hetzij om een boete op te leggen, hetzij om dat net niet te doen.

Benieuwd hoe het bv. in Wervik afloopt waar burgemeester Youro Casier (SP.A) de oppositiepartij Wervik Positief Project begin deze maand met een GAS-boete bedreigde voor een ludieke actie met enkele meter rood-wit lint voor de gemeentedeur om tegen de overlast van openbare werken te protesteren.

Maar dat GAS-sanctionerend ambtenaren nog steeds juridische miskleunen blijven produceren mag evenmin verwonderen. Minister Milquet voorzag in haar koninklijk besluit van 21 december jl. dat de thans benoemde ambtenaren mochten verder werken, mits een bijkomende juridische opleiding. Let wel: eentje van 20 uur, met vrijstelling van examens.

Regelneverij en juridische nonsens: het blijft het handelsmerk van GAS, en de brave burger betaalt.