Gelijke rechten voor mannen en vrouwen: we zijn er nog niet, maar ze naderen met rasse schreden. Niet iedereen is daar even blij mee. Nogal wat mannen lopen weg. Letterlijk.
‘Wij weigeren te buigen, te dienen en te knielen voor de kans om behandeld te worden als een wegwerpobject.’ De zin zou perfect uit een feministisch manifest uit de jaren zeventig kunnen komen, maar vergis u niet: ze komt uit het MGTOW-gedachtegoed, wat staat voor Men Going Their Own Way. Het gaat om een groeiende groep mannen, vooral in de Verenigde Staten, die besluiten om hun eigen weg te gaan, zonder vrouw of kinderen. Ze beroepen zich op hun soevereiniteit: alleen zijzelf kunnen beslissen wat goed voor hen is, ze willen niet langer plooien voor het andere geslacht. MGTOW is vooral online een bloeiende beweging: op allerlei forums wordt volop gespeculeerd over de kwalijke benadeling van mannen. Valse beschuldigingen over verkrachting, dubbele standaarden bij feministen, corrupte vredegerechten die vrouwen bevoordelen bij echtscheidingen – de lijst van ergernissen en aanklachten is lang. Dat wordt ook visueel ondersteund: op de website mgtow.com en bijbehorende Facebookpagina’s staan tal van posters die het hogere doel in de verf moeten zetten. Eén ervan toont twee paarden. Het bovenste (‘een alleenstaande man’) galoppeert door de prairie, het onderste (‘een man in een relatie’) trekt, met gebogen hoofd, een zware kar.
Het zou al te makkelijk zijn om die groep mannen weg te zetten als een bende losers, zegt relatiedeskundige Rika Ponnet. ‘Maar ik vind het interessanter om te onderzoeken waar die gevoelens vandaan komen. Als je die forums leest, zit er duidelijk veel frustratie achter. Het zijn vaak mannen die een scheiding achter de rug hebben en zich bedrogen voelen. Ze zijn hun huis en hun gezin kwijt, maar ze moeten wel alimentatie betalen. Of mannen die keer op keer afgewezen werden in het datingcircuit en hun conclusies trekken. Ze voelen zich verworpen en besluiten om meteen alle vrouwen – de vijand, in hun ogen – te verwerpen.’ Ook in haar praktijk hoort Ponnet geregeld zulke verhalen. ‘Mannen die zich benadeeld voelen na een echtscheiding durven daar niet zo snel mee naar buiten te komen als vrouwen. Het blijft een taboe, alsof ze geen “echte mannen” meer zijn. Ze proberen nog wel op zoek te gaan naar een nieuwe relatie, maar ze zijn al wat zuur. Bij de minste afwijzing wordt dan de hele emmer uitgestort: “Weten vrouwen eigenlijk nog wel wat ze willen?”‘
Heimwee
Volgens Ponnet zit achter de MGTOW-beweging een belangrijk pijnpunt in onze samenleving: de verhouding tussen mannen en vrouwen is de laatste decennia snel en fundamenteel veranderd, en veel mensen zijn nog op zoek naar hun plaats. ‘Er zijn mannen die heimwee hebben naar hun traditionele rol: geld verdienen en hun gezin beschermen. Vroeger volstond dat om respect te krijgen, vandaag verwachten de meeste vrouwen meer: ze willen dat mannen ook hun emotionele kant laten zien, dat het huishouden gelijk verdeeld wordt, dat papa mee zorgt voor de kinderen… Sommige mannen voelen zich dan geknecht. En het moet gezegd: er is ook een groep vrouwen die heel veeleisend en verwerpend overkomt. Zij doen dat net zo goed vanuit onzekerheid, maar bij die groep mannen wekt dat veel vijandigheid op.’ Ponnet ziet vreemd genoeg gelijkenissen tussen MGTOW en het radicale feminisme. ‘Zeker in de beginjaren had je ook vrouwen die mannen afzwoeren, omdat ze radicaal wilden breken met hun ingeperkte rol. Al is het grote verschil natuurlijk dat feministen strijden voor gelijke rechten, terwijl MGTOW strijden tegen het verlies van privileges.’
In ons land is de MGTOW-beweging nog beperkt, al is er wel één man die met zijn persoonlijke beweging mannenrechten.be verandering wil brengen: Guy Van Sanden (niet te verwarren met acteur Guy Van Sande). ‘Ik wil mannen weer een plaats geven in de samenleving, want die zijn we nu helemaal kwijt. Uiteindelijk vecht ik tegen dezelfde problemen als MGTOW, maar ik geloof niet in hun oplossing. Ik kan best begrijpen dat ze vrouwen helemaal afzweren, maar dat is een zeer eindig verhaal. Ik ben vader van vier zonen, en ik vind het bijvoorbeeld erg om te zien hoe ons schoolsysteem anti-jongens is: typisch jongensgedrag wordt meteen bestempeld als ADHD. En de meeste leerkrachten zijn vrouwen die daar niet goed mee om kunnen.’ Van Sanden vindt het niet verwonderlijk dat MGTOW de laatste jaren ‘explodeert’. ‘Maar ik vrees dat een verdere polarisering – feminisme versus MGTOW – ons niet vooruit helpt. Als je een oorlog begint, blijven er overal lijken achter. En mannen en vrouwen hebben elkaar nu eenmaal nodig.’
DOOR STEFANIE VAN DEN BROECK, ILLUSTRATIE BART SCHOOFS
‘Feministen strijden voor gelijke rechten. MGTOW strijden tegen het verlies van privileges.’
