‘Een kind hoort nooit thuis in een gesloten centrum’

‘Het verbod op detentie van kinderen moet verankerd worden in de Grondwet’, schrijft Platform Kinderen op de Vlucht. ‘Het idee om een gesloten centrum te bouwen speciaal voor gezinnen met kinderen is absurd.’

Over enkele maanden zullen er kinderen worden opgesloten in België. De federale regering is van plan om naast Brussels Airport een nieuw gesloten centrum te bouwen, speciaal voor gezinnen met kinderen. Deze plannen werden vermeld in het regeerakkoord van 9 oktober 2014, en werden door Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken herhaald in zijn beleidsverklaring van november 2016. Het is niet bekend wanneer het centrum precies zal openen, maar volgens de Staatssecretaris zou de bouw nog voor het einde van 2017 afgerond moeten zijn.

Het Platform Kinderen op de Vlucht is zeer ongerust over deze plannen, en lanceerde daarom, in samenwerking met Vluchtelingenwerk Vlaanderen, CIRÉ, Caritas International et JRS-Belgium, de campagne “Een kind sluit je niet op. Punt.”. Zo willen wij het publiek informeren en sensibiliseren over de plannen van de regering. Wij hopen de bevolking te mobiliseren en zo de regering te overtuigen de bouw van het nieuwe gesloten centrum te staken. Want het idee om een gesloten centrum te bouwen speciaal voor gezinnen met kinderen is absurd.

Een kind hoort nooit thuis in een gesloten centrum. Detentie heeft een ingrijpende, nefaste impact op de gezondheid, ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Dit is reeds herhaaldelijk aangetoond, zelfs als de detentie van zeer korte duur is en onder relatief humane omstandigheden. Volgens het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind, dat door België werd geratificeerd, moet het hoger belang van het kind altijd de eerste overweging zijn in alle beslissingen die het kind aangaan. Dit principe van ‘het hoger belang van het kind’ werk ook verankerd in de Belgische Grondwet. Detentie van kinderen is natuurlijk nooit in hun belang. Bovendien werd België in het verleden al herhaaldelijk veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens voor de opsluiting van kinderen in gesloten centra in ongepaste omstandigheden.

De Staatssecretaris hoopt dat het gebruik van de zogenaamde ‘gesloten gezinsunits’ (m.a.w. het gesloten centrum speciaal voor gezinnen) ertoe zal leiden dat gezinnen beter zullen samenwerken met de overheid rond hun terugkeer. Wij volgen deze redenering niet. Onderzoek toont aan dat detentie niet leidt tot een betere samenwerking, maar zelfs contraproductief is. Het mentale en fysieke leed veroorzaakt door detentie maakt het moeilijker voor mensen om aan immigratieprocedures te voldoen. Mensen die vastgehouden worden, ervaren hun detentie meestal als een extreme vorm van onrechtvaardigheid. Zij hebben het gevoel als criminelen behandeld te worden, terwijl ze onschuldig zijn van enige misdaad.

Tot slot is detentie bovendien erg duur, door de initiële kosten om gesloten centra te bouwen en door personeels- en functioneringskosten. Detentie in een gesloten centrum kost 192 euro per persoon per dag. In totaal komt dit neer op een bedrag van meer dan 25 miljoen euro per jaar. Ter vergelijking, vasthouding in een terugkeerwoning kost ongeveer de helft en opvang in een open centrum kost minder dan een derde van dit bedrag.

Wat moet er dan wel gebeuren? Een kind is een kind. Alle kinderen moeten behandeld worden als kinderen, vrij zijn, verzorgd en beschermd worden, en van dezelfde rechten kunnen genieten, ongeacht hun migratiestatus of die van hun ouders of voogd. Een kind mag dus nooit opgesloten worden. Enkel de ouders opsluiten en zo scheiden van hun kinderen is ook onaanvaardbaar, en schendt het recht op een gezinsleven. Slechts in uitzonderlijke gevallen, bij voorbeeld bij een reëel en specifiek risico op onderduiken, en dan slechts als laatste redmiddel, kunnen zogenaamde ‘alternatieven voor detentie’ opgelegd worden. België was ooit een voortrekker op het gebied van alternatieven voor detentie. Toen België in 2008 stopte met de detentie van gezinnen met kinderen in gesloten centra, na de verschillende veroordelingen door het Europees Hof van de Rechten van de Mens, ontwikkelde België de terugkeerwoningen als alternatief. Dit zijn open units, waar gezinnen met kinderen worden vastgehouden, maar waar enkel één van de ouders altijd aanwezig moet blijven. De praktijk van de terugkeerwoningen kan en moet verder verbeterd en versterkt worden. In plaats van alternatieven uit te werken, doet België nu echter een stap terug door onschuldige kinderen opnieuw te willen opsluiten.

In conclusie, er is geen enkele goede reden om kinderen opnieuw op te sluiten in gesloten centra. Daarom lanceerden wij op 13 juni onze campagne “Een kind sluit je niet op. Punt.” met een clipje op facebook waarin kinderen reageren op het idee om onschuldige kinderen op te sluiten. Het clipje werd in drie dagen al meer dan 70 000 keer bekeken, en 1300 keer gedeeld.

Wij staan niet alleen in ons standpunt tegen detentie van kinderen in België. Meer dan 75 organisaties, waaronder jeugd- en armoedeorganisaties, onderwijskoepels, alsook kinder- en mensenrechtenverdedigers, spraken al hun steun uit.

Samen klinkt onze stem luider. Als u het met ons eens bent, like dan onze facebookpagina om te tonen dat het opsluiten van onschuldige kinderen absoluut niet kan. Zo tonen wij de regering dat de Belgische bevolking niets wil weten van de plannen om een nieuw gesloten centrum voor gezinnen met kinderen te bouwen. Het verbod op detentie van kinderen moet bovendien verankerd worden in de Grondwet. Want: “Een kind sluit je niet op. Punt.”

Het Platform Kinderen op de vlucht is een nationaal, tweetalig platform van 50 organisaties (leden en waarnemers). Het Platform is ontstaan in 1999 en coördineert de acties van vakmensen die rechtstreeks werken met niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) en kinderen die met hun ouders in precair of zonder wettig verblijf in België zijn.