De Staatsveiligheid zal documenten die ouder zijn dan 50 jaar overmaken aan het Rijksarchief. Na jaren van onduidelijkheid is daar eindelijk een politiek akkoord over bereikt.
In de kelders van de Staatsveiligheid liggen 7 kilometer archiefdocumenten: inlichtingendossiers, veiligheidsonderzoeken en administratie sinds 1944. Op basis van de archiefwet wilde Karel Velle, directeur van het Algemeen Rijksarchief, al in 2010 alle documenten ouder dan 30 jaar laten overbrengen naar het Rijksarchief. De Staatsveiligheid legde echter bezwaren op tafel (classificatie van documenten, privacy van betrokkenen, vertrouwelijkheidsrelatie met buitenlandse diensten), en het kwam nooit tot een akkoord. Vorig jaar, in een wetsontwerp over de uitbreiding van de Bijzondere Inlichtingenmethoden, stelde de regering voor om het archief voor eeuwig en altijd achter slot en grendel bij de Staatsveiligheid te bewaren. Bovendien moesten andere overheidsdepartementen documenten van de Staatsveiligheid terugbezorgen én mocht de inlichtingendienst zelf beslissen over eventuele vernietiging. In een interview met Knack noemde rijksarchivaris Velle dat voorstel een ‘regelrechte aanval op het collectieve geheugen van de natie’.
Groen-Ecolo en de PS dienden tijdens de bespreking van het wetsontwerp in de Kamercommissie Justitie amendementen in om het idee te schrappen. De meerderheidspartijen kwamen met een tegenvoorstel. ‘We zijn tot een consensus gekomen: de archieven van de Staatsveiligheid zullen na 50 jaar naar het Rijksarchief worden gebracht’, zegt Sieghild Lacoere, woordvoerster van justitieminister Koen Geens (CD&V). ‘Die termijn geldt al voor de archieven van de militaire inlichtingendienst. Zowel de verplichte teruggave van documenten door andere overheidsdiensten als de vernietigingsprocedure is geschrapt.’ De tekst werd vorige week door de Commissie Justitie goedgekeurd en ligt na de krokusvakantie ter stemming voor in de plenaire vergadering.
Velle reageert ‘gematigd positief’: ‘Goed is bijvoorbeeld dat de Staatsveiligheid na die 50 jaar verplicht is om te evalueren of archiefdocumenten gedeclassificeerd kunnen worden. Dat is een nieuwe wind. Het zou betekenen dat alle informatie over de dekolonisatieperiode vrij beschikbaar kan worden voor wetenschappelijk onderzoek.
Kamerlid Stefaan Van Hecke (Groen) pleit voor een parlementair debat over declassificatie. ‘Confidentiële stukken zou je sneller kunnen declassificeren dan “zeer geheime”.’
De langere versie van dit artikel vindt u op www.knack.be/Rijksarchief
Door KRISTOF CLERIX
‘Alle informatie over de dekolonisatie wordt beschikbaar voor onderzoek.’