De strijd tegen terreur kan niet gewonnen worden door onze klassieke veiligheidsdiensten, schrijft Elke Wambacq van Liberales. Ze bepleit de oprichting van ‘het disruptief comité’: mensen die uitblinken in het oplossen van onverwachte problemen.
Veiligheidsdiensten kunnen niet meer volgen. Paarden van Troje komen elke dag voorbij. Mensen die op het eerste zicht deel uitmaken van onze samenleving, trekken plots aan een bom om een groep mensen te raken die nietsvermoedend over straat lopen.
In de ICT-wereld kennen ze het fenomeen van terreur zoals we dat vandaag ervaren eigenlijk al langer op een virtuele manier. Virussen, Wormen. Phishing, … Hackers die binnendringen en slimmer zijn dan de politie.
Het leert dat we snel moeten schakelen en ons veiligheidsapparaat moeten oplappen. De oplossing is niet meer militairen en meer politie, maar wel slimmer worden dan terroristen die er met doodeenvoudige technieken in slagen landen te doen daveren. Dat besef was pijnlijk voelbaar op het congres Veilig 2020. Dit congres bracht vier topmensen samen op één podium: het hoofd van de politie Catherine De Bolle, minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) en technologie-experts Steven Van Belleghem en Peter Hinssen.
Steven en Peter zijn beiden sterk in het spotten van nieuwe technologische trends en ze waren zo vrij om te onderzoeken wat dit voor politie en justitie kan betekenen. Hun conclusie deed de zaal, vol met mensen uit de veiligheidsdiensten, verstommen. Ons leven gaat er volgens hen enerzijds op verbeteren door artificiële intelligentie en robots die moeilijke klusjes voor ons gaan klaren. Aan de andere zijde van de medaille zien we hoe applicaties mensen volledig in kaart brengen en in staat zijn om gedrag in een bepaalde richting te sturen. De crimineel van de toekomst heeft het internet in zijn broekzak en neemt via die weg je huis, geld, werk en identiteit over. Terroristen gebruiken nu al de sociale media om nieuwe rekruten te vinden, alsook technieken om aanslagen te plegen.
Jambon had een speech voorbereid, maar nadat Steven en Peter aan het woord waren geweest moest hij toegeven dat het geen zin meer had zijn verhaal te brengen. We gaan dit niet oplossen met de klassieke formules, klonk het.
De nieuwe manier van terreur functioneert een beetje zoals Uber. Uber is een app waarmee je via een sociaal netwerk een particulier kunt inboeken om je van een taxirit te voorzien. De klassieke taxi’s stonden op hun achterste poten toen Uber groter begon te worden. Uber was er plots, bood een alternatief voor iets wat reeds bestond en lapte alle regelgeving aan de laars. Disruptie, heet dat. Terreur is ook disruptie, maar dan in kwade zin.
Om disruptie aan te kunnen moet je verdomd goed uitgeslapen zijn en niet met een verroest systeem zitten. Op het congres was er dan ook maar een conclusie: politie, defensie en justitie moeten een disruptief comité installeren. En wel meteen. Jan Jambon beloofde plechtig hier werk van te maken. Ik hoop dat het er ondertussen al is.
Een disruptief comité is een team van mensen die volledig mee zijn met wat technologie kan betekenen voor misdaadbestrijding en tegelijk enorm snel modus operandi erkennen en daar daadwerkelijk op reageren. Het identificeren van mogelijke daders bijvoorbeeld werkt niet meer op basis van uiterlijke kenmerken. Alles draait rond gedrag en begrijpen wat mensen drijft.
Dit soort misdrijven kan je niet oplossen met personeel dat naar de politieschool ging. Je hebt mensen nodig die uitblinken in het oplossen van onverwachte problemen. Technische kennis is nodig, maar de attitude om snel een probleem te zien en de nodige competenties verzamelen om het op te lossen des te meer. Bij disruptie is niets voorgekauwd. Daden komen plots, onverwacht en compleet buiten het kader van onze bestaande normen en waarden.
En dan is er nog de kracht van het netwerk. Netwerken winnen het altijd, alleen is het de vraag welk netwerk dan wel. Gelukkig zit er enorm veel goede wil bij het grootste deel van de bevolking. Denken we maar aan Brussels Lockdown, waarbij de politie vroeg om zo weinig mogelijk gegevens op sociale media te zetten zodat verdachten makkelijker gevat konden worden. De reactie van de bevolking was een tsunami aan foto’s van katten. Zo’n nieuwe vorm van positieve sociale controle om een verontruste politiestaat te voorkomen, geeft hoop. Laat dus ook maar dat disruptief comité komen om de strijd tegen terreur te winnen.
Elke Wambacq is zaakvoerder van de Dinobusters, een onderneming die dinosaurussen uit organisaties verwijdert, en werkt daarnaast bij de Vlaamse overheid. Samen met Nancy De Vogelaere schreef ze onder andere het boek ‘Tot uw Dienst’ over de werking van de overheid. Ze schrijft deze bijdrage als lid van Liberales.
De Doordenkers van Knack.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier