De eisen van de betogers dateren uit de vorige eeuw

‘Welke regering ook aantreedt, geen enkele partij heeft zin om plaats te ruimen voor burgerdemocratie. En dat is net waar de huidige strijd om zou moeten gaan: meer macht aan het volk’, stelt Sarah Van Liefferinge van de Piratenpartij.

“Ik word een beetje misselijk van deze regering”, sprak een toevallige passant terwijl ik op een Gents terrasje zat met één van de liefdes van mijn leven. En hij is niet de enige die walgt. Zelfs mijn oma van 86 – die lang geleden haar geloof in de kerk verloor maar goedschiks de Zevende Dag bleef volgen – is niet opgezet met de huidige gang van zaken: “Maar allez Saartje, die politiekers zitten elkaar uit te schelden in het parlement. Zo kan het toch niet verder?” En ze heeft gelijk.

Burgerdemocratie

Dit democratisch gebrek is dieper geworteld dan ‘links versus rechts’. We mogen ons niet laten wijsmaken dat een regimewissel de oplossing biedt, al wordt ons tijdens de grote verkiezingsshows steevast het tegendeel beloofd: “Kies voor ons, wij weten wat jij nodig hebt!” Neen hoor, ik weet zelf wel wat ik nodig heb. Het fundamentele probleem is dat onze politieke en economische structuren niet meer passen in deze tijd. Onze parlementen worden bemand door partijsoldaten in plaats van volksvertegenwoordigers. Welke regering ook aantreedt, geen enkele partij heeft zin om plaats te ruimen voor burgerdemocratie. En dat is net waar de huidige strijd om zou moeten gaan: meer macht aan het volk, zodat het algemeen belang gewaarborgd wordt.

De hete herfst is in het land en dat maakt me blij. Mensen komen op straat om te strijden voor hun burgerrechten: éindelijk! Maar ook de eisen van de betogers dateren uit de vorige eeuw: meer economische groei, meer koopkracht, meer jobs, minder lang werken. Daarmee bestendigen ze het discours dat ons berooft van het goede leven, terwijl we nood hebben aan een radicale omslag in ons socio-economisch denken en doen. Laat ons minder gaan werken en de arbeid die er is beter verdelen! Laten we tijd nemen voor het goede leven in plaats van slaaf te zijn van onze arbeid! Ik wil werken zo lang ik kan, maar dan wel met passie en goesting, en niet uit angst voor armoede. Laten we strijden voor een basisinkomen voor iedereen in plaats van ons verder te laten polariseren tussen werk- en ondernemers, tussen jong en oud, tussen hoog- en laagopgeleiden. De mogelijkheden zijn er, het bewustzijn groeit.

Afhankelijke volgelingen

Vastgeroeste instellingen zoals partijen en vakbonden hebben baat bij het status quo. Om zichzelf in stand te houden hebben ze afhankelijke volgelingen nodig, geen kritische en zelfbewuste burgers. Natuurlijk zou het dom zijn om de vroegere verwezenlijkingen van de sociale en politieke strijd te vergeten. Maar blijven we de blik halstarrig richten op wat was, of durven we ook hoopvol kijken naar wat kan zijn? De oude breuklijnen van arbeid en kapitaal zijn vertroebeld door de digitalisering. Deze derde industriële revolutie brengt de traditionele machtsverhoudingen aan het wankelen. De jobs van vele arbeiders en bedienden zullen overgenomen worden door robots. Wie onderneemt, is niet langer per se kapitaalkrachtig, en werkt zich vaak te pletter. En de oude machtsbastions in politiek, media en bedrijfswereld worden uitgedaagd door burgers en burgergroeperingen via het internet.

Nieuwe bewegingen zoals Anonymous en Occupy opereren vanuit een gedecentraliseerde visie op macht en leiderschap. Geen piramidale autoritaire structuren, maar stervormige en horizontale netwerken. Deze zijn veerkrachtig, flexibel en democratisch. De patriarchale top-down blik heeft zijn legitimiteit verloren in een tijd die gedomineerd wordt door sociale media en globale netwerken. Dit nieuwe tijdperk heeft nood aan een uitgekristaliseerd en up-to-date ideologisch kader. Uit allerhande disciplines borrelen de ideeën op. Nu lijken het nog kleine, broze kasplantjes. Maar zodra deze plantjes elkaar vinden en bevruchten, zal voor iedereen duidelijk worden dat er zich onder onze ogen een nieuwe holistische visie voor de toekomst aan het ontwikkelen is tot een nieuw inspirerend verhaal.

Zwart of wit? Links of rechts? Nee, wij willen vooruit verdomme. Wij willen vrijheid, tijd en ruimte om goed en kwaliteitsvol te leven. Keep your coins, we want change.

Sarah Van Liefferinge, Gentse piraat