‘De beweging tegen de nucleaire wapenwedloop is begonnen. Wat doet België?’

Er is werkelijk geen enkele reden om kernwapens weer de vrije loop te laten, vindt sp.a. De partij vraagt zich dan ook af waarom België weigert het verdrag tegen kernwapens te ondertekenen.

De kernbommen op Hiroshima en Nagasaki in 1945 maakten lange tijd dat de gevaren en enorme destructie van nucleaire oorlogsvoering deel uitmaakten van de publieke verbeelding. 70 jaar later lijkt dat duidelijk minder het geval. Vorige vrijdag publiceerde de Amerikaanse regering haar beleidsvoornemens in haar Nuclear Posture Review . Daar werd bang naar uitgekeken, aangezien de Amerikaanse president Donald Trump via allerlei roekeloze tweets en uitspraken (“fire and fury“), het ergste deed vermoeden. Het definitieve document stelt ons niet gerust, integendeel: na Rusland zetten nu ook de Verenigde Staten kernwapens centraler in haar defensiebeleid en dus in de wereldpolitiek. We lijken opnieuw te evolueren naar een Koude Oorlog-scenario van nucleaire wedloop.

Om ons wakker te houden ontwikkelden wetenschappers die meewerkten aan het Manhattan Project de ‘Doomsday Clock’, een soort van meetlat voor hoe dicht de mensheid bij een door zichzelf veroorzaakte wereldwijde nucleaire ramp staat. Twee weken geleden luidde daar de onheilspellende evaluatie: het is twee voor twaalf. Het is sinds 1953 geleden, het hoogtepunt van de Koude Oorlog, dat de wijzers zo dicht bij Doomsday staan. Verrassend is dat niet. Zo rekt Trump het begrip “extreme omstandigheden” uit, zodat nucleaire vergelding nu ook bij niet-nucleaire aanval mogelijk is, komt er een nieuw type ‘kleine’ kernbom en worden nucleaire capaciteiten weer conventioneler. Trump maakt, net als zijn voorganger, enorme middelen (1.200 miljard dollar) vrij voor de modernisering van strategische en tactische kernwapens. Het hoeft geen betoog dat de kans op misverstanden en ongelukken zo groter wordt. Geen wonder dat 50 Nobelprijswinnaars een nucleaire oorlog – na klimaatverandering – als de op één na grootste bedreiging voor onze planeet bestempelen.

Om dat te vermijden én om duidelijk te maken dat België streeft naar een kernwapenvrije wereld diende de sp.a-fractie in het federaal parlement een resolutie in met de vraag om het onmogelijk te maken dat toekomstige gevechtsvliegtuigen uitgerust worden met een capaciteit waardoor deze kernwapens zouden kunnen vervoeren. Parlementsleden Karolien Grosemans (N-VA) en Tim Vandeput (Open VLD) lieten eerder tijdens een debat georganiseerd door Pax Christi optekenen dat wat hen betreft de opvolger van de gevechtsvliegtuigen geen kernwapens moet kunnen vervoeren. Bovendien blijkt uit een survey van het Vlaamse Vredesinstituut dat 72 procent van de achterban van de N-VA en de CD&V voorstander is van de verwijdering van kernwapens. Het leek dus evident dat bepaalde meerderheidspartijen deze resolutie zouden ondersteunen, maar niets is minder waar.

Nochtans is er een grote maatschappelijk eensgezindheid dat de wereld beter af is zonder kernwapens. In tijden van het schenden van ontwapeningsverdragen, de zoektocht naar nieuwe wapens en steeds meer kernwapenlanden is het zaak om deze wedloop tegen te gaan. De tegenbeweging is gestart. Gisteren raakte bekend dat de secretaris-generaal van de VN, Antonio Guterres, ontwapening terug centraal op de wereldagenda wil zetten. In de schoot van diezelfde Verenigde Naties werd afgelopen zomer al een verdrag dat het gebruik, het dreigen met gebruik, de ontwikkeling, het bezit en de opslag van kernwapens verbiedt, goedgekeurd door 122 landen. De Nobelprijs voor de Vrede werd onlangs niet toevallig uitgereikt aan ICAN, de Internationale Campagne tot Afschaffing van Kernwapens. Dit verdrag tegen kernwapens is een belangrijke stap, geeft de tegenmacht een smoel. Toch weigeren België en de landen met kernwapens om het verdrag te ondertekenen. De vraag blijft waarom? Omdat er veel geld mee gemoeid is? Omdat de lobby spreekt? Er is werkelijk geen enkele reden om kernwapens weer de vrije loop te laten. Het is hoog tijd om de Belgische wijzer alvast terug te zetten en via diplomatie mee de wereld daar ook van te overtuigen.

Tine Soens

Dirk Van der Maelen

Alain Top