Brandstichtersjournalistiek

Leo Neels over de perikelen rond het ontslag van Karl Drabbe.

“URGENT: Pelckmans heeft @Karl_Drabbe ontslagen. Naar verluidt: om zijn Vlaams-nationale overtuiging! @KarlDrabbe is een uitstekend uitgever. Zette Pelckmans/Polis op de kaart. Maar Vlaamse overtuiging zou ‘imago’ uitgeverij schaden. #zumkotzen.” Dit was de tweet van journalist Walter Pauli op 12 augustus. Zonder meer overgenomen door vele media. Brand gesticht, taak verricht! Op de VRT bracht het MP Geert Bourgeois tot een uitval naar Pelckmans, in DM declameert Bart Eeckhout op 16 augustus dat uit zijn reconstructie blijkt ‘dat een politiek motief wel degelijk een doorslaggevende rol heeft gespeeld’, en DT plaatst op 18 augustus een opiniestuk van de intellectuele grootmeester van de Vlaamse Beweging Jean-Pierre Rondas, die snoeihard uithaalt naar uitgever-ondernemer Pelckmans. Vele anderen met hen, … een belangrijke afvaardiging van het leger van opiniemegafonisten op de narcismemedia Twitter en Facebook, doen het dunnetjes over.

DS zet op 18 augustus de kerk een beetje terug in het midden, de uitgever heeft inmiddels een klein persbericht verspreid waarin de politieke motivering tegengesproken wordt, en gewezen wordt op functioneringstekorten – waarover tussen partijen een overeenkomst was gesloten met vertrouwelijkheidsclausule. Een ontslag van een uitgever kan een nieuwsfeit zijn, maar rechtvaardigt niet de publieke speculatie over een politiek motief als daar geen keihard bewijs voor wordt aangedragen. Drie overwegingen.

Feiten

Eén: petit détail: niemand heeft de feiten gecontroleerd, niemand heeft gevalideerd, niemand heeft enige kritische afstand genomen ten opzichte van het beweerd motief van dit ontslag. Niemand respecteert ook het privé karakter van de motieven van een ontslag: er is een verschil tussen het ontslagfeit dat nieuwswaarde kan hebben, en de motieven waarvan de partijen vertrouwelijkheid wensen. In hun zucht om ondernemer-uitgever Pelckmans te blameren, blameren de zgn. verdedigers van Drabbe nu eerder hemzelf.

Het hele opinieleger opinieert er maar op los, progressieve verdedigers van meningsvrijheid vallen voorwaar in de armen van Vlaams-nationalisten. Géén van hen heeft de alertheid om dé basisregel van journalistiek in het debat te brengen. Die is nochtans simpel: we publiceren uitsluitend gecontroleerde en bevestigde feiten. Impressies en speculaties zijn geen journalistiek, daaraan doen journalisten niet mee : controleer de feiten, controleer ze volledig, laat àlle betrokkenen aan het woord. Niet gebeurd, tweet en repetitie van de tweet, ‘het nieuwe nieuws’. En meningen moeten rusten op een juiste, minstens behoorlijk getoetste feitelijke grondslag; anders zijn ze niet vrij, doch onrechtmatig, beledigend, lasterlijk of eerrovend, dit wil zeggen: strafbaar.

Mijn gok is dat ook dit weer met de mantel der liefde wordt bedekt, niets aan de hand. Onaanvaardbaar. We mogen dit niet aanvaarden als ‘het nieuw normaal’: de ‘goed genoeg-‘cultuur die, helaas, langzaam maar zeker de overhand haalt in journalistiek. Wélke hoofdredacteur, wélke uitgever pakt dit aan?

Reputatieschade

Twee: het valt op hoe licht eenieder heengaat over deze forse blamage aan een ondernemer. Die moet het allemaal maar slikken. In de opiniegoegemeente maakte Erwin Mortier een zeldzame uitzondering, en DS heeft breder gekaderd. Voor de meesten was de werkelijkheid zoals de cowboyfilm: de werknemer is de held, de werkgever is een schobbejak en culturele mallepoot. Nou, als alle uitgeverijen in de jongste 20 jaar vier- of vijfmaal groter waren geworden en gegroeid waren in diversificatie en jobs, zoals Pelckmans, dan was Vlaanderen allicht welvarender en diverser van opinies geweest dan voordien. Niemand heeft er bij stilgestaan, zero kritische vragen, nul overweging, geen twijfel bij de stelligheid van lapidaire zwans. Reputatieschade? Het is toch maar een onderneming en het is toch maar een ondernemer. Hoe dachten media en opiniespuwers deze reputatieschade te herstellen?

Drie: het officieel Vlaams nationalisme heeft, bij monde van het opiniestuk van Rondas in DT, standrechtelijk veroordeeld. Ook hier meteen oordelen en veroordelen zonder feitelijke grondslag, een regelrecht intentieproces van een uitgever, die nog pas – op zijn persoonlijk risico – de Bezige Bij-stal met Harold Polis nieuwe economische mogelijkheden gaf. En toch wordt daar met een ijver en hardnekkigheid die een betere zaak waardig waren op gehakt. Het zou geen kwaad kunnen dat de Vlaamse Beweging het klaagkleed aflegt, zijn forse opinies op deugdelijke feitelijke grondslag motiveert, en van het torpederen van Vlaamse ondernemers op deze manier afstand neemt.