‘Beste Sven Gatz, waarom deed je niets anders dan de agenda van N-VA uitvoeren?’

‘Het moet pijn doen om niets meer te zijn dan de koude executeur van een beleid waar je niet achterstaat’, schrijft Vlaams parlementslid Yamila Idrissi (SP.A) in een brief aan cultuurminister Sven Gatz (Open VLD). ‘Ook jij bent niet bestand tegen een Vlaamse regering die cultuur al te graag naar de achterste bank schuift.’

Geachte minister van cultuur,

Beste Sven,

“Just when I thougt I was out, they pull me back in“, zo kondigde je je aanstelling als Vlaams minister van Cultuur aan. Weet je nog, die woensdag 24 juli 2014, iets voor middernacht? Bij vriend en vijand, maar vooral bij de cultuursector, klonken hoerakreten. Jouw quote uit The Godfather dook overal op. Het versterkte alleen maar de positieve vibe rond jouw verrassende aanstelling.

En ook ik haalde opgelucht adem en geloofde dat als één iemand, ondanks het regeerakkoord, voor de cultuur zou strijden, jij het zou zijn. Ja, dat dacht ik toen, beste Sven. Eerlijk en oprecht. Ik schreef er jou destijds ook een brief over, weet je nog?

En hier staan we nu dan, twee jaar later. Twee jaar waarin je het land doorkruiste en musea, cultuurtempels, parochiezalen, kunstenaars en artiesten bezocht. Je leek wel overal en altijd weer verkondigde je de blijde boodschap: “2015 en 2016 zijn moeilijke jaren, maar, ik herhaal en dat beloof ik, dat er vanaf 2017 meer zuurstof komt voor kwetsbare projecten.”

“Zo’n regeerakkoord moet je trouwens niet overschatten”, zei je ook. “Het is geen bijbel. Ministers behouden een zekere vrijheid.” Die vrijheid, dat hebben we vorige week gemerkt, toen de kaarten voor cultuur werden geschud en er beloftes werden gebroken.

Zo verliezen het Kaaitheater 14%, KVS 12%, NT Gent 17%, Rosas 18% en Bronks 13% aan subsidies ten opzicht van 2013. En Tristero, Brussel behoort ons toe, Rataplan, Bloet van Jan Decorte en Sigrid Vinks, Kwaad Bloed en het KIP, en vele anderen verliezen hun subsidies volledig.

Ik ken jou een beetje, Sven. Het moet pijn doen, om niets meer te zijn dan de koude executeur van een beleid waar je niet achterstaat. Na de eerste kaalslag in 2014 – met een besparing van 7,5% in de werkingsmiddelen – volgde nu een tweede, koude rekenkundige oefening waarin vernieuwing, maatschappelijk belang, diversiteit en evenwicht van geen tel zijn. Niet alleen jouw gebroken belofte zet jouw geloofwaardigheid nu op het spel. Ook jouw verkooppraatje – dat flirt met demagogie – doet dat. Want zeg nu zelf: een besparing van 9,3% verkopen als een verbetering? Seriously? Dat getuigt toch van een gebrek aan respect voor al die cultuurmensen in Vlaanderen en Brussel die dagelijks het beste van zichzelf geven. Het doet mij denken aan Vlaams minister van Natuur Joke Schauvliege, die meer bos verkoopt met minder bomen.

En zo is het schrijnend, Sven, om te zien dat ook jij niet bestand bent tegen een Vlaamse regering die cultuur al te graag naar de achterste bank schuift. Een regering die vergeet dat in verwarrende tijden werk maken van een hechte(re) samenleving belangrijker is dan ooit. “De 21e eeuw zal gered worden door onderwijs én cultuur”, zegt de Libanese schrijver Amin Maalouf.

In tijden van ontregeling biedt – behalve sterk onderwijs – precies een diverse waaier aan kunst en cultuur de nodige zekerheid, verbinding en troost. Uitgerekend jij die burgerschap en participatie in verscheidenheid hoog in het vaandel draagt, weet dat toch als geen ander? Waarom deed je dan niets anders dan de agenda van de grootste partij van Vlaanderen uitvoeren. Waarom koos uitgerekend jij ervoor die enkele, grote instellingen nog wat toe te bedelen wat overbleef ten koste van vele andere die nu gedoemd zijn te verdwijnen.

Verschraling

Dit is niets meer dan een ideologische keuze. In de vorige legislatuur zijn alle politieke zeilen bijgezet om geld bijeen te schrapen voor de hele sector. En verstop je niet achter een adviescommissie. Jij bent minister van Cultuur, jij voert beleid, jij maakt keuzes. Waarom ben je er anders? “It was a lie but he believed in telling lies to people“, is een andere quote uit The Godfather die beter van toepassing is.

Jij hebt nog drie jaar voor de boeg, maar je niet oppast, ga je de geschiedenis in als de minister van gebroken beloftes en verschraling van de cultuur. Het resultaat is dat alle cultuurmensen, die zich in Vlaanderen en Brussel elke dag hard inzetten in de schaduw weg van de spotlights, vandaag verweesd achterblijven. Belogen en bedrogen.