Beste minister Bourgeois, blind besparen: ik kan het niet

OCMW-voorzitter in Zottegem Kurt De Loor (SP.A) trekt bij Vlaams minister Geert Bourgeois (N-VA) aan de alarmbel: ‘Zonder maatregelen van de centrale overheden, stevenen verschillende Vlaamse steden en gemeenten af op het faillissement. Blind besparen, op de kap van de volgende generatie, ik kan het niet.’

Beste meneer de minister

Beste meneer Geert Bourgeois

Ik schrijf u deze open brief in het holst van de nacht en vraag me af of u lekker ligt te snurken tussen uw grijze lakens. Voor mijzelf zijn de nachten kort geworden. Net zoals in alle andere Vlaamse gemeenten, buigen we ons ook in Zottegem dezer dagen over de begrotingscijfers. We doorlopen de cijfers telkens opnieuw. We schrappen uitgaven wetende dat het slechts om een pleister op een houten been gaat en dat hardere maatregelen zich opdringen. De temperatuur van het openbaar zwembad een graadje lager, de straat een uurtje minder verlicht, een GAS-boete meer, … ongeveer elke maatregel passeerde de cijferrevue. Maar een klassieke saneringsoefening zal ver van voldoende zijn.

Vorige week bleek uit cijfers van de Nationale Bank dat het tekort van de lokale overheden niet 260 miljoen euro, maar wel 548 miljoen euro zal bedragen. Het water staat quasi alle gemeenten en OCMW’s aan de lippen. Wat rest is zwaar en asociaal te snoeien in de dienstverlening, de tarieven van de dienstverlening of de belastingen op te trekken, de investeringen tot een minimum te herleiden of gemeentepersoneel op straat te zetten. Een hartverscheurende keuze voor elke lokale bestuurder die zijn job ter harte neemt. Uw collega Philippe Muyters(N-VA), de man van de cijfers, is voor één keer duidelijk in zijn koude reactie. Gemeenten moeten hun eigen boontjes maar doppen. Simple comme bonjour. Ik wens de man ooit een lokaal mandaat toe.

De crisis treft iedereen, onze steden en gemeenten zijn hierop geen uitzondering. Steeds meer inwoners moeten noodgedwongen een beroep doen op de diensten van de OCMW’s om de eindjes aan elkaar te knopen. De werkloosheidscijfers zijn de hoogste in jaren en dat heeft rechtstreekse impact op de inkomsten die de gemeenten krijgen via de gemeentebelasting. De lokale pensioenuitgaven klimmen de komende jaren telkens ten minste 100 miljoen euro hoger in vergelijking met het jaar ervoor. De verliezen ten gevolge van het failliet van de Gemeentelijke Holding raken maar niet doorgeslikt en de investeringen die de gemeenten de komende jaren moeten doen om hun waterzuivering af te stemmen op de Europese richtlijn zijn niet te overzien. Minder inkomsten, meer uitgaven. Je hoeft geen man van cijfers te zijn om de uitkomst te raden.

De burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters staan voor een bovenmenselijke opdracht: een evenwichtige meerjarenbegroting op tafel leggen. De opties zijn niet eindeloos, ook niet in Zottegem. Meestal hoor je maar één ding: ‘Besparen!’ Ik lig er wakker van. Want besparen is altijd ten koste van iets of iemand. De lokale ondernemers? Het gemeentepersoneel? De dienstverlening? De gezinnen? De senioren? … ?

Wat doen we? Danken we een deel van het gemeentepersoneel af? Wetende dat ze thuis een gezin hebben, een lening af te betalen hebben of een huurbaas die geen boodschap heeft aan ‘ontslagen wegens gat in de gemeentebegroting’. Wetende dat het geen gelukkige tijd is om op zoek te gaan naar een andere job?

Zetten we onze stedelijke buitenschoolse opvang, ons ZIBO, stop? Wetende dat dat de Zottegemse gezinnen met kinderen bij de volgende vakantie zwaar in de problemen brengt en het zo voor ouders nog moeilijk wordt om werk en gezin te combineren? Wetende dat het voor ouders nu al moeilijk is om in de schoolvakanties een plaatsje te bemachtigen? Wetende dat er voor sommige vrouwen niets anders zal opzitten als thuis op de kinderen te passen?

Of privatiseren we ons openbaar woonzorgcentrum, Ter Deinsbeke, en verkopen we het aan de hoogste commerciële bieder? Wetende dat de ligdagprijzen voor onze senioren daardoor de hoogte zullen inschieten en een gemiddeld pensioen nu al niet toereikend is om de factuur van het privé-rusthuis te betalen. Wetende dat commerciële woonzorgcentra het met minder personeel doen, dat de kwaliteit van de zorg in gevaar brengt en de personeelsdruk bij het verzorgend personeel nu al te hoog is?

Of schroeven we onze investeringen in infrastructuur, materiaal voor brandweer of politie terug? Wetende dat het prijskaartje dan simpelweg doorgeschoven wordt naar de volgende generatie en dat verouderd materiaal nefast is voor de veiligheid van onze inwoners?

Of laten we ons ‘Huis van het Kind’ los wegens te duur? Onze Zottegemse trots in de strijd tegen kinderarmoede? Een uniek project dat begin dit jaar uit de startblokken schoot en dat overal in Vlaanderen als schoolvoorbeeld op handen wordt gedragen? Wetende dat ‘ons Huis’ vandaag een wereld van verschil maakt voor heel wat Zottegemse gezinnen met kinderen die het moeilijk hebben? Wetende dat ze nergens anders terecht kunnen?

Of snijden we nog verder in onze investeringen? Wetende dat de Vlaamse gemeenten en OCMW’s samen goed zijn voor circa 2,1 miljard euro investeringen per jaar, waar tussen de 25.000 en 30.000 banen in de privésector van afhangen? Elke besparing brengt zo duizenden jobs in gevaar.

In juli dit jaar ging in de VS de stad Detroit failliet, ze kon haar schulden niet meer afbetalen. Ja, ook een stad kan failliet gaan. Op 14 oktober vorig jaar kreeg ik samen met mijn collega’s van de kiezer een mandaat. Het mandaat om onze stad mee te besturen, om beleid te voeren, om onze programmapunten waar te maken en onze stempel te drukken. Een helse opdracht in economisch barre tijden, dat wisten we. We zijn het stadium van de efficiëntiewinsten, uw paradepaardje, al voorbij. Het hele besparingsmantra zal onze stad lam leggen. Het graven in begrotingscijfers zorgt voor een complete stand-still. Beleid, mensen, diensten worden herleid tot cijfermateriaal. Als OCMW-voorzitter en schepen van Sociale Zaken gruw ik van deze asociale, op cijferfetisjisme gebaseerde manier van non-beleid voeren. Blind besparen op de kap van onze inwoners, onze bedrijven, ons personeel, onze dienstverlening, onze stad, onze volgende generatie…? Ik kan het niet!

Op uw website prijkt fier het citaat van de dag: ‘Vlaanderen is het enige regionale niveau dat de voorbije legislatuur altijd, ondanks de crisis, zijn begrotingen in evenwicht heeft gehouden. (Isabel Albers in De Tijd, 24 oktober)’. Proficiat daarvoor! U en uw collega Muyters slapen waarschijnlijk op hun beide oren ’s nachts. Detroit lijkt ver van uw bed… maar voor vele burgemeesters en schepenen is het een nachtmerrie die realiteit lijkt te worden. We zijn bereid om maatregelen te nemen, zelfs al zullen die pijn doen. We willen voor eigen deur vegen en zullen besparen. Maar het zal niet genoeg zijn.

De financiële situatie van onze Vlaamse steden en gemeenten is het alarmpeil ver voorbij. Zonder maatregelen van de centrale overheden, stevenen verschillende Vlaamse steden en gemeenten af op het faillissement. Simple comme bonjour! Ik hoop dat u hiervan wakker ligt nog voor het te laat is. En ik herinner u aan uw engagement van juli waar u en uw collega’s beslisten om een bedrag te reserveren om een deel van het tekort van de gemeenten op te vangen. Laat dit een wake-up call zijn!

Welterusten, meneer de Minister!

Kurt De Loor

Vlaams Volksvertegenwoordiger (SP.A)

Voorzitter OCMW Zottegem

Schepen van Sociale Zaken, Huisvesting, Toerisme, Citymarketing en Communicatie