‘Bereidt de N-VA een kernwapenbocht voor?’

Het verbodsverdrag zal ook een onmiddellijke concrete impact hebben op de financiering van kernwapens. Kernwapenstaten zijn immers sterk afhankelijk van private bedrijven voor de productie, onderhoud en modernisering van hun kernwapenarsenaal. Het kernwapenverbod zal verder ook een concrete impact hebben op het nucleaire beleid van de kernwapenstaten, aangezien het de mondiale bewegingsvrijheid van nucleaire arsenalen inperkt. Dit laatste wordt ook erkend door de kernwapenstaten zelf.

Grosemans gaat echter een stap verder: ze suggereert dat de ondertekenaars van het verbodsverdrag de kernwapenstaten het ‘perfecte voorwendsel’ geven om niet meer over ontwapening te spreken. Diezelfde kernwapenstaten hebben onder het Non-proliferatieverdrag echter hoe dan ook een juridisch bindende verplichting tot volledige ontwapening. Met of zonder kernwapenverbod. Als Grosemans iets anders suggereert, zegt ze eigenlijk dat kernwapenstaten zich niet langer moeten houden aan het NPV.

Spookdossier Kleine Brogel

Grosemans stelt dat ‘België niet aan de zijlijn staat, maar strijdt voor een kernwapenvrije wereld’. Ook hier spreken de feiten haar tegen. België beperkte zich de afgelopen 25 jaar tot het – vaak woordelijk – herhalen en recycleren van eerdere niet-uitgevoerde plannen. Die gerecycleerde benadering werd gedocumenteerd in een rapport van de Belgische Coalitie tegen Kernwapens dat in juni 2017 verscheen.

Hét dossier waar België wél een enorme impact zou kunnen hebben, de Amerikaanse kernwapens in Kleine Brogel, werd al die tijd vakkundig doodgezwegen. België predikt binnen internationale fora steevast het belang van transparantie, maar blijft zelf de minst transparante leerling van de klas.

Ook Grosemans blijft in haar opiniestuk ambigu over de vraag of die kernwapens er nu liggen of niet. De stationering van Amerikaanse kernwapens wordt overigens niet enkel verboden door het nieuwe verbodsverdrag, maar is ook in strijd met artikel I en II van het NPV, die de transfer van kernwapens verbiedt.

De bocht van N-VA?

Grosemans en haar partij namen de afgelopen jaren nochtans behoorlijk progressieve standpunten in over Kleine Brogel. In 2015 keurden zowel het Vlaams parlement (mede-indiener Wilfried Vandaele, N-VA) als het federaal parlement (mede-indiener Peter Luyckx, N-VA) resoluties in die de verwijdering van kernwapens uit Kleine Brogel vragen. De N-VA stelde in 2010 dat de kernwapens in Kleine Brogel een ‘anachronisme’ en ‘relikwie’ zijn die ‘elk politiek, laat staan militair doel ontberen.‘ In 2013 vond toenmalig kamerlid Theo Francken (N-VA) het geheim akkoord rond de modernisering van de kernwapens in Kleine Brogel ‘stuitend’. Grosemans zelf vroeg zich in 2013 in het parlement af of die modernisatie ‘niet de uitgelezen kans is voor de Europese NAVO-bondgenoten om met de Amerikanen te onderhandelen om de kernwapens van het grondgebied te verwijderen.‘

Grosemans was, toen ze nog in de oppositie zat weliswaar, ook een uitgesproken criticus van het totale gebrek aan transparantie over Kleine Brogel. Ze verweet de regering-Di Rupo er een ‘spookdossier’ van te maken, waardoor ‘democratie en parlementair debat ver zoek zijn’. Tijdens een debat in Antwerpen, georganiseerd door Pax Christi in april 2016, stelde Grosemans ook dat wat haar betreft nieuwe gevechtsvliegtuigen geen nucleaire capaciteit moeten hebben, wat de aanwezigheid van kernwapens in Kleine Brogel al helemaal overbodig zou maken.

Time to go

De tijd dringt dus. De ‘uitgelezen kans’ voor de verwijdering van kernwapens uit Kleine Brogel, waar Grosemans eerder over sprak, dringt zich de komende maanden op.

Anno 2017 is de situatie eenvoudig. Het parlement vraagt de verwijdering van deze massavernietigingswapens. Een ruime meerderheid binnen de internationale gemeenschap beschouwt de stationering van kernwapens in België als illegaal. Een beslissing over de “dual use” (zowel conventioneel als nucleair) capaciteit van nieuwe gevechtsvliegtuigen moet voor zomer 2018 genomen worden. De geplande (geheime) modernisering van deze kernwapens zal zich wellicht voor 2019 voltrekken, waarna we opnieuw voor enkele decennia opgescheept zitten met deze illegale massavernietigingswapens.

Ook verschillende voormalige NAVO-topdiplomaten en militairen zeggen dat de stationering van Amerikaanse B61s geen enkel militair nut hebben. De verwijdering van Amerikaanse kernwapens uit Europa zou daarentegen wel een belangrijke impuls kunnen geven aan bredere Amerikaans-Russische ontwapeningsgesprekken.

Als Grosemans hard wil maken dat België wel degelijk strijdt voor een kernwapenvrije wereld, moeten zij en haar partij voor het einde van de legislatuur concrete stappen zetten om België kernwapenvrij te maken.

Als ze dit weigeren, zal deze episode de geschiedenis ingaan als de kernwapenbocht van de N-VA.