Begroting: ‘Moment van dramatisering, maar geen crisis’

Premier Charles Michel (MR) heeft zijn beleidsverklaring in de Kamer uitgesteld. Het topoverleg over de begroting werd vannacht niet afgerond nadat de CD&V een compromisvoorstel als onvoldoende heeft verworpen. De onderhandelingen worden vandaag wel verdergezet.

Coalitiepartners Open Vld en N-VA zijn duidelijk ‘not amused’ met de manier van onderhandelen van CD&V-vicepremier Kris Peeters. Die verliet maandagavond de onderhandelingstafel zonder terug te keren. Een onderhandeling voer je aan tafel, niet net door je te verstoppen in je kabinet”, zegt Open Vld’er Alexander De Croo aan de VRT-redactie. “Dit is een heel bizarre situatie”, vindt Jan Jambon (N-VA).

CD&V-premier Peeters verliet maandagavond de onderhandelingstafel. De onderhandelingen waren vastgelopen op de meerwaardebelasting op aandelen. CD&V wil die maatregel absoluut invoeren en koppelt het aan de lagere vennootschapsbelasting, een eis van de N-VA.

Rond middernacht bleek dat Peeters niet zou terugkeren naar de onderhandelingstafel. Peeters stuurde zijn collega-ministers wel nog een nieuw voorstel, waarover hij dinsdagochtend om negen uur opnieuw wilde samenzitten.

Maar premier Michel en coalitiepartners N-VA, Open Vld en MR lieten zich dus niet voor het blok zetten. De ‘state of the union’ wordt uitgesteld.

De coalitiepartners zijn niet te spreken over de houding van CD&V en vicepremier Kris Peeters. “Wij hebben hier zitten wachten op zijn terugkeer. Het is een heel bizarre situatie”, zegt N-VA-vicepremier Jan Jambon. “We hebben regelmatig contact gehad. Hij heeft elke keer zijn komst aangekondigd, maar dat is niet gebeurd.”

“We hebben enorm veel tijd verloren, dat is jammer”, zegt Alexander De Croo aan de VRT-redactie. “Een onderhandeling voer je aan tafel, niet door je te verschansen in je kabinet en dan teksten te sturen en een sms om te zeggen dat je niet meer komt. Dat is mijn stijl niet. Als ik iets te zeggen heb, dan ga ik naar mij collega’s en ik leg het uit.”

De Croo zegt dat hij bereid is om te spreken over de CD&V-voorstellen, maar niet op deze manier. “Wij willen spreken, maar dat doe je niet door weg te lopen, je te verstoppen en een ultimatum te stellen. We zitten wel nog in dezelfde regering, dan leg je de problemen uit aan de tafel.”

Wouter Beke: ‘Niet dramatiseren’

Volgens CD&V-voorzitter Wouter Beke moeten de zaken niet “gedramatiseerd” worden. Hij benadrukt dat de begroting 2017 zo goed als klaar is, maar dat er “de komende dagen” verder moet gesproken worden over de verlaging van de vennootschapsbelasting, maar ook over de “rechtvaardige en evenwichtige verdeling van de inspanningen waarbij ook de grote vermogens een bijdrage moeten doen”.

Beide zaken stonden niet in het regeerakkoord, erkent Beke, maar die hervormingen worden volgens hem best de komende dagen “op een ernstige manier” besproken. Zo wil CD&V garanties dat de verlaging van de vennootschapsbelasting “op de juiste manier gefinancierd wordt”. “Anders moeten we volgend jaar vaststellen dat er een gat is”, stelt Beke.

CD&V blijft ook ijveren voor de realisatie van die vermogenswinstbelasting op aandelen. “De bijdrage van mensen met een groot vermogen is belangrijk. Het gaat hier niet om de kleine belegger of kleine kmo’s. Die worden ontzien”, aldus Beke. Dat premier Michel zijn beleidsverklaring moet uitstellen, is volgens Beke “niet elegant, maar ook geen drama”. Beke ontkent dat zijn partij premier Michel het mes op de keel heeft gezet. Volgens hem is er geen sprake van “een crisis, uitlokking of gokken”.

Voorlopig is er nog geen nieuwe datum voor de regeerverklaring vooropgesteld. Een nieuwe deadline volgt nu wel zaterdag. Op 15 oktober moet ons land zijn begroting voorleggen aan Europa.

Hoewel het nu hard tegen hard gaat in de onderhandelingen, wil Didier Reynders niet spreken van een crisis. ‘Om een crisis te hebben, moeten we nog enkele dagen wachten. We hebben dit al nog meegemaakt, dat we de beleidsverklaring moesten uitstellen.’

Wilmès: ‘Moment van dramatisering, maar geen crisis’

“Een moment van dramatisering, maar geen crisis”, zo bestempelt minister van Begroting Sophie Wilmès (MR) op RTL-TVi de blokkage in de federale begrotingsgesprekken. Eerder deed ook CD&V-voorzitter Wouter Beke al een poging om de hoogspanning in de Wetstraat te dedramatiseren.

“We wisten dat de begrotingsoefening moeilijk zou zijn, de economische omstandigheden zijn niet simpel. En zoals altijd in de politiek is er veel massagewerk nodig om te kunnen bevallen”, zo vult Senaatsvoorzitster Christine Defraigne aan op La Première. “Sommige zwangerschappen zijn moeilijker dan andere, maar dat wil niet zeggen dat de baby daarom niet levensvatbaar zou zijn”. “In het zicht van de aankomst is het bij begrotingsgesprekken niet ongewoon dat er oprispingen zijn”, zegt begrotingsminister Wilmès.

Volgens Wilmès legde CD&V maandag een nieuw voorstel op tafel. “We werken nu al weken aan de begroting 2017 en die oefening is voor 95 procent rond. Het is dan ook normaal dat we de tijd nemen om dat nieuwe voorstel te bestuderen in het kader van de structurele hervormingen die we willen doorvoeren”.

De begrotingsminister bevestigt dat het begrotingsakkoord voorziet in een verhoging van de roerende voorheffing van 27 naar 30 procent. Er zijn daarentegen geen ingrepen voorzien rond de btw, de werkloosheid of de index. Alles blijft trouwens onder voorbehoud omdat er nog niet over alles een akkoord is, verduidelijkt de MR-minister.

De besparingen in de gezondheidszorg lopen op tot 900 miljoen euro, waarvan 673 miljoen euro aan maatregelen die al beslist waren maar nog niet uitgevoerd. “De Vlaamse partijen hebben andere gevoeligheden en zoals altijd is het de MR die de synthese maakt. Wij vormen een soort maïzena in deze regering”, zegt Senaatsvoorzitster Christine Defraigne. Zij toont zich “eerder voorstander” van een meerwaardenbelasting. “We moeten nadenken over een verruiming van de fiscale grondslag en een meer evenwichtige fiscaliteit”, klinkt het.

Premier Charles Michel consulteert op dit moment de partijen van de meerderheid. Dat is te horen in de entourage van de premier. De vraag is waar en wanneer die gesprekken zullen hervatten.

Nog geen sprake van een akkoord https://t.co/pluC2VQzMl

— Jan Jambon (@JanJambon) October 10, 2016

N-VA-vicepremier Jan Jambon liet in de loop van de avond echter duidelijk verstaan dat de verlaging van de vennootschapsbelasting en de hervorming van de arbeidsmarkt voor hem “integraal deel uitmaken van het begrotingsakkoord”. Bovendien is de vraag of het begrotingswerk zonder structurele hervormingen de toets van de Europese Commissie wel zou doorstaan.

Dat hij zijn ‘state of the union’ moet uitstellen is ongetwijfeld een opdoffer voor premier Michel. Maar heel uitzonderlijk is het niet. Ook zijn voorganger – PS’er Elio Di Rupo – moest zijn laatste beleidsverklaring in 2013 noodgedwongen uitstellen omdat het begrotingswerk aansleepte.

Partijtop

Kris Peeters maakte maandagavond van een pauze in de gesprekken gebruik om te overleggen met zijn partijtop en die besloot dus dat wat voorlag onvoldoende was.

Grote pijnpunt voor de CD&V in het compromisvoorstel van de premier? Het verschil tussen ‘executer’ (uitvoeren) en ‘examiner’ (onderzoeken). Zo klonk het in de tekst van Michel dat de door N-VA op tafel gelegde hervorming van de vennootschapsbelasting zou worden “uitgevoerd”, terwijl de meerwaardebelasting die CD&V wil “onderzocht” zou worden. “Wij vragen een parallellisme tussen de vennootschapsbelasting en de meerwaardebelasting”, klinkt het maandagnacht op het kabinet-Peeters. “Met dezelfde timing, dus tegen het einde van het jaar. Dat is haalbaar.”

De christendemocraten werkten daarna een nieuwe tekst uit, waarover ze dinsdagochtend opnieuw aan tafel wilden gaan. Maar in elk geval die timing wordt door de andere partijen in de regering.

Historiek: het struikelblok

MR-vicepremier Didier Reynders liet zich eerder maandag ontvallen dat de begroting op zowat 10 miljoen euro na eigenlijk rond is en dat wordt in andere hoeken niet ontkend, meldt persagentschap Belga. ‘Niet alles ligt al vast, maar we zullen inderdaad geen enkel probleem hebben om die getallen rond te krijgen’, klonk het toen.

Lees: hoe wordt het gat in de begroting gedicht?

Maar daarmee was het werk niet af. De coalitiepartners van CD&V bleven kwaad dat de christendemocraten ‘zo laat nog’ met hun voorstel rond een meerwaardebelasting op de proppen kwamen. ‘Naïef waren we niet, we wisten dat ze daar zouden op aandringen. Maar door het dit weekend pas op tafel te leggen, zitten we écht in tijdsnood’, klonk het bij een coalitiepartner. ‘Dit helemaal uitwerken is niet te doen. En zelfs de zoektocht naar een meer algemene formulering in de teksten blijkt voorlopig niet mogelijk.’

Concreet kwam CD&V-vicepremier Kris Peeters dit weekend met een voorstel dat een meerwaardebelasting invoert op beursgenoteerde aandelen en afgeleide producten. Die zou oplopen tot 30 procent, maar afnemen voor wie zijn aandelen langer in handen houdt. Een eerste schijf van meerwaarden zou bovendien worden vrijgesteld, terwijl minwaarden beperkt aftrekbaar zouden zijn en herinvesteringen in aandelen onbelast zouden kunnen blijven. Door de drempel hoog genoeg te leggen, mikt CD&V met name op ‘de 10 procent van de bevolking die 85 procent van de aandelen in portefeuille heeft’, luidt het.

Hoog spel

CD&V speelde het hard. ‘Als men rechtvaardige fiscaliteit niet invult, dan is het probleem groter dan deze regering’, stelde Peeters maandagochtend fors.

Bij andere partijen waarschuwde men echter dat de christendemocraten daarmee in hun eigen voet dreigen te schieten. ‘Dit kan verkeerd aflopen voor CD&V, zeker als je ziet welke forse toon ze hanteren’, klonk het.

Peeters en co klikken de meerwaardebelasting met name vast aan de hervorming van de vennootschapsbelasting die minister van Financiën Van Overtveldt in drie jaar tijd hoopt door te voeren. En de N-VA’er is echt niet van plan om zich met een kluitje in het riet te laten sturen. Een vage omschrijving zoals bij de begrotingscontrole in april – toen hij in algemene termen het mandaat kreeg om een budgetneutrale hervorming uit te werken – zal dus wellicht niet meer volstaan. Niet in het minst omdat de nodige wetteksten eigenlijk al grotendeels klaarliggen, zo klonk het de voorbije dagen al op zijn kabinet.

Op verschillende kabinetten benadrukte men maandag in de vooravond alvast dat de wil om tot een akkoord te komen er in elk geval nog is. ‘Van oorlog aan tafel is geen sprake, we zullen wel zien waar we uitkomen.’ Of dat na de gespannen nacht nog geldt, is de vraag.

(Belga/KVDA/RR)